Vụ Xuyên Việt Oil: Khi nào 'nhận quà tặng' là nhận hối lộ?

Trong số 15 bị can bị đề nghị truy tố, bà Mai Thị Hồng Hạnh, nguyên Giám đốc kiêm Chủ tịch HĐTV Công ty Thương mại Vận tải và Du lịch Xuyên Việt Oil bị đề nghị truy tố về các tội ''Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí'' và ''Đưa hối lộ''.

Ông Lê Đức Thọ, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre bị đề nghị truy tố về các tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi'', ''Nhận hối lộ''.

Nhận hối lộ hàng trăm nghìn USD, đồng hồ Patek Philippe

Kết luận điều tra cho thấy, quá trình điều hành hoạt động kinh doanh xăng dầu tại Xuyên Việt Oil, bị can Mai Thị Hồng Hạnh, Giám đốc, kiêm Chủ tịch Xuyên Việt Oil có vi phạm trong việc quản lý, sử dụng Quỹ Bình ổn xăng dầu (BOG) và nhiệm vụ thu hộ, chuyển nộp tiền Thuế bảo vệ môi trường vào Ngân sách Nhà nước, gây thiệt hại tổng cộng 1.463 tỷ đồng. Số tiền này, bị can Hạnh dùng để mua bất động sản, cho bạn bè vay mượn, chi tiêu cá nhân, đưa hối lộ cho một số cá nhân tại Bộ Công Thương, Bộ Tài Chính, tỉnh Bến Tre…

Về hành vi nhận hối lộ của ông Lê Đức Thọ, cựu Chủ tịch một ngân hàng, cựu Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre, kết luận thanh tra nêu rõ, năm 2018, Mai Thị Hồng Hạnh quen biết Lê Đức Thọ do Xuyên Việt Oil có quan hệ tín dụng với ngân hàng nơi ông Thọ làm Chủ tịch HĐQT.

Để được ông Thọ giúp cấp giới hạn tín dụng, kéo dài thời gian duy trì giới hạn tín dụng cho Xuyên Việt Oil, Mai Thị Hồng Hạnh đã 2 lần đưa hối lộ cho vị này. Lần đầu vào tháng 1/2019, Mai Thị Hồng Hạnh đến gặp bị can Thọ xin cấp giới hạn tín dụng 7.000 tỷ đồng. Lê Đức Thọ đồng ý và sau đó, bị can Hạnh đưa cho Lê Đức Thọ 100.000 USD.

Lần 2 đưa hối lộ xảy ra năm 2020, khi Xuyên Việt Oil muốn “nối lại quan hệ tín dụng” với ngân hàng thuộc quản lý của ông Thọ. Mai Thị Hồng Hạnh đã đưa cho Lê Đức Thọ 500.000 USD và đổi lại, Chủ tịch ngân hàng phê duyệt kéo dài giới hạn tín dụng 3.000 tỷ đồng cho Xuyên Việt Oil.

Ông Lê Đức Thọ cũng đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn là Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre để tác động, gây ảnh hưởng đến Giám đốc ngân hàng cho Công ty Xuyên Việt Oil được vay vốn thuận lợi với hạn mức tín dụng 400 tỷ đồng, lãi suất ưu đãi và tỷ lệ tín chấp khoản vay là 40%.

Ông Thọ đã nhiều lần nhận tiền, tài sản có giá trị từ bà Hạnh gồm: 200.000 USD (tương đương hơn 4,5 tỷ đồng) vào ngày 28/3/2022; 1 bộ golf trị giá 1,1 tỷ đồng; 1 đồng hồ hiệu Patek Philippe trị giá 421.000 USD (tương đương hơn 9,8 tỷ đồng); 1 ô tô Mercedes Benz S450 Luxury trị giá hơn 6,6 tỷ đồng. Hành vi trên của ông Thọ bị CQĐT cho rằng đã phạm vào tội ''Lợi dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi''.

Khi nào “nhận quà tặng” là hành vi nhận hối lộ?

Nêu ý kiến về hành vi của ông Lê Đức Thọ, TS.LS Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp cho rằng, theo nội dung kết luận điều tra, cựu Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre Lê Đức Thọ bị đề nghị truy tố về hai tội danh là tội nhận hối lộ và tội lợi dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng với người khác để trục lợi. Với hai tội danh này, ông Thọ sẽ phải đối mặt với khung hình phạt rất nghiêm khắc.

Theo luật sư Cường, pháp luật quy định hành vi nhận hối lộ là hành vi của người có chức vụ quyền hạn, đã sử dụng chức vụ quyền hạn như một công cụ để đổi lấy lợi ích của cá nhân, doanh nghiệp. Hành vi nhận hối lộ kéo theo hành vi đưa hối lộ, đó là sự thỏa thuận giữa người có chức vụ quyền hạn với người khác về việc họ sẽ nhận được lợi ích và đổi lại họ sẽ thực hiện một công việc theo yêu cầu của người đưa hối lộ.

Bởi vậy, để có căn cứ xử lý ông Thọ về tội nhận hối lộ theo điều 354 bộ luật Hình sự, Cơ quan tiến hành tố tụng phải thu thập các tài liệu chứng cứ để chứng minh ông Thọ đã có sự thỏa thuận với đại diện doanh nghiệp về việc sẽ nhận tiền để thực hiện công việc theo yêu cầu của đại diện doanh nghiệp.

Ngoài lời khai nhận tội của các bị can, lời khai của người làm chứng, cơ quan tiến hành tố tụng sẽ căn cứ vào các chứng cứ vật chất khác như thông tin cuộc gọi, tài khoản ngân hàng, tin nhắn và các tài liệu chứng cứ khác để chứng minh có việc thỏa thuận, có việc chuyển tiền và thực hiện các công việc theo yêu cầu của người đưa tiền để chứng minh hành vi đưa hối lộ và nhận hối lộ.

Đây là vụ án phức tạp có liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp trong một thời gian dài và xử lý đối với một số cán bộ có chức vụ quyền hạn cao ở địa phương, ở Bộ Công Thương nên cơ quan tiến hành tố tụng sẽ thận trọng trong việc thu thập, đánh giá và sử dụng chứng cứ để chứng minh tội phạm.

Đồng thời sẽ phân biệt các hành vi làm cơ sở xác định chính xác tội danh mà các bị cáo có thể bị áp dụng. Với tội đưa hối lộ và nhận hối lộ, cần phải chứng minh có sự thỏa thuận giữa người đưa và người nhận về tài sản chuyển giao và công việc phải làm. Với tội lợi dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng với người khác để trục lợi thì cần phải làm rõ mối quan hệ 3 bên, có sự thỏa thuận, người phạm tội sử dụng quyền lực, mối quan hệ như công cụ để thực hiện hành vi phạm tội.

Mời độc giả xem thêm video Vụ 'chuyến bay giải cứu' ba người nhận hối lộ nhiều nhất bị y án chung thân

Hải Ninh