Ly khai miền Đông Ukraine muốn sáp nhập với Nga, đây là điều đã được giới quan sát thế giới dự báo trước ngay từ trước khi Moscow mở chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine.
"Mong muốn và nguyện vọng gia nhập Liên bang Nga đã được xác định rõ ràng từ năm 2014. Tuy nhiên, nhiệm vụ chính bây giờ của chúng ta là tiếp cận được các biên giới theo hiến pháp của nước cộng hòa. Sau đó, chúng ta sẽ quyết định chuyện sáp nhập", lãnh đạo Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DPR) tự xưng Denis Pushilin cho biết hôm 29/3/2022.
Tuyên bố trên được đưa ra sau khi lãnh đạo Cộng hòa Nhân dân Lugansk (LPR) tự xưng Leonid Pasechnik nói rằng khu vực này có thể sớm tổ chức trưng cầu dân ý về khả năng sáp nhập với Nga.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ukraine Oleg Nikolenko khẳng định cuộc trưng cầu dân ý như vậy không hợp lệ và không có giá trị pháp lý.
Thượng nghị sĩ Nga Andrey Klishas hồi đầu tuần cho biết, cả DPR và LPR đều có quyền tìm cách gia nhập Nga nếu động thái này không đi ngược với hiến pháp của họ.
Tuy nhiên, Chủ tịch Ủy ban Hạ viện Nga về Cộng đồng các quốc gia độc lập, Hội nhập Á - Âu và Quan hệ Nhân dân Leonid Kalashnikov đánh giá "giờ chưa phải lúc thích hợp" để vùng ly khai Ukraine tổ chức trưng cầu dân ý.
"Không cần bận tâm tới những vấn đề này khi vận mệnh đang được định đoạt nơi tiền tuyến", ông Kalashnikov nhấn mạnh.
Hai khu vực ly khai Donetsk và Lugansk, gọi chung là vùng Donbass, đã tách khỏi kiểm soát của chính phủ Ukraine vào năm 2014.
Sau đó dưới sự giúp đỡ không chính thức của Moscow, khu vực này tự tuyên bố là "cộng hòa nhân dân" độc lập, dù không được Ukraine và thế giới công nhận.
Tới hôm 21/2/2022, Tổng thống Nga Vladimir Putin bất ngờ duyệt sắc lệnh công nhận độc lập của Donetsk và Lugansk, đồng thời ký hiệp ước hợp tác với lãnh đạo hai khu vực này.
Cục trưởng Cục tác chiến Bộ tổng tham mưu quân đội Nga Sergei Rudskoy hôm 25/3 cho biết lực lượng ly khai miền đông Ukraine đã kiểm soát 93% diện tích tỉnh Lugansk và 54% tỉnh Donetsk.
Nga hôm 29/3 tuyên bố sẽ giảm đáng kể quy mô hoạt động quân sự gần thủ đô Kiev và thành phố Chernihiv, phía bắc Ukraine, sau khi vòng đàm phán mới nhất giữa hai bên đưa ra phác thảo về thỏa thuận có thể chấm dứt chiến sự.
Tuy vậy, giới chức Ukraine nói lực lượng Nga pháo kích thành phố Chernihiv suốt đêm, dù trước đó tuyên bố giảm đáng kể hoạt động quân sự trong khu vực.
"Lực lượng Nga tiến hành các đợt oanh kích thành phố Nizhyn và pháo kích suốt đêm vào thành phố Chernihiv", ông Vyacheslav Chaus, tỉnh trưởng Chernihiv, cho biết ngày 30/3.
Ông Vadym Denysenko, cố vấn Bộ trưởng Nội vụ Ukraine, cho biết, còi báo động không kích vang lên khắp các vùng ở nước này trong đêm 29/3 và tiếp tục vào sáng nay, sau khi quân đội Nga tuyên bố sẽ giảm hoạt động ở khu vực Kiev và Chernihiv để tạo điều kiện thuận lợi cho các cuộc đàm phán hòa bình giữa hai nước.
"Còi báo động không kích liên tục vang lên ở vùng Donbass, Kramatorsk, Bakhmut, thủ đô Kiev, tỉnh Kiev", Denysenko nói. "Thành phố Chernihiv và tỉnh Khmelnytsky bị pháo kích. Ở Kiev, một số tên lửa đã bị bắn hạ".
"Lực lượng Nga chưa giảm cường độ hoạt động ở hướng Kiev và Chernihiv. Một số đơn vị và khí tài đang di chuyển tới Belarus, song điều này giống hoạt động đảo quân và củng cố lực lượng hơn là chấm dứt thật sự hoạt động quân sự", ông Denysenko nói.
Phía Nga chưa bình luận về cáo buộc của Ukraine về việc không kích các thành phố của nước này.
Các quan chức cấp cao Lầu Năm Góc hôm qua nói Nga bắt đầu rút một số đơn vị gần thủ đô Kiev, trong đó có các nhóm chiến thuật cấp tiểu đoàn, đồng thời chỉ tập trung lực lượng ở miền nam và miền đông Ukraine. Tuy nhiên, giới chức Mỹ cảnh báo Nga có thể đảo ngược động thái trên bất cứ lúc nào.
Việt Hùng