Vững vàng sau dông bão

Mẹ góa, con côi

Mặt trời lên cao, nắng vàng trải rộng trên mặt biển. Mới hơn 8 giờ sáng mà thời tiết đã oi bức. Cặm cụi trong gian bếp nhỏ, bà Trịnh Thị Hiền (49 tuổi), ở thôn Phước Thiện, xã Bình Hải (Bình Sơn) một tay thấm mồ hôi đọng thành giọt bên thái dương, tay kia vẫn không ngừng vớt bánh xèo vừa chín tới. Vài người khách khom người bước vào giục, không quen với mùi khói bếp xộc vào mắt cay xè, lại vội vã bước ra bàn ngồi đợi.

Ăn xong mấy cái bánh xèo, bà Võ Thị Thu, hàng xóm bà Hiền thong thả nhấp ngụm nước chè, chép miệng, nó đúc bánh kiếm tiền nuôi các con hơn chục năm rồi. Kể từ lúc chồng mất, một mình nó cán đán hết việc trong gia đình. “Ông Thành mất năm nào, tui quên mất rồi Hiền?”- Bà Thu hỏi.

"Hồi năm 2009 đó. Tàu chìm, ổng cũng đi theo luôn. Ổng đi đâu đi mãi không thấy về. Mà đừng có hỏi tui mấy vụ này”, bà Hiền nói.

Bà Trịnh Thị Hiền nhìn xa xăm ra biển cả mênh mông

Chồng bà Hiền mất hơn chục năm nay, để lại 4 đứa con nheo nhóc. Đứa lớn nhất năm đó mới 11 tuổi, đứa nhỏ nhất mới 8 tháng.

Mùa biển động năm 2009, khi những con sóng lớn và gió to ùa về, dân làng biển nháo nhác mang tàu đi neo gửi nơi khác, tránh sóng lớn đánh vỡ tàu hoặc cuốn đi mất. Ông Võ Trường Thành, chồng bà Hiền cùng người bà con nổ máy mang tàu đi neo thì gặp sự cố. Tàu lật úp, người mất tích. "Lúc đó tìm mãi mà không thấy ông Thành đâu cả. Dân làng cũng góp tiền để đi tìm nhưng cũng vô vọng”, bà Thu nói.

Táu cá của ngư dân thôn Phước Thiện, xã Bình Hải (Bình Sơn) chuẩn bị ra khơi.

Mất đi trụ cột, bà Hiền tưởng như đứng không vững. Và suốt thời gian dài sau đó, 5 mẹ con đối mặt với hàng loạt khó khăn, phần vì số tiền nợ vay đóng tàu, phần thì con nheo nhóc, phần thì bà Hiền không có công việc, chẳng biết bấu víu vào đâu.

Đúc xong những chiếc bánh xèo cuối cùng cho khách ăn sáng muộn, bà Hiền tắt lửa, vun tro lại rồi thu xếp dụng cụ, mang ra bên ngoài dọn rửa. Và rồi, bà Hiền đã vỡ òa trước câu chuyện chúng tôi gạn hỏi. Bà ngồi hướng mặt về phía biển với ánh mắt xa xăm. “Có ổng thì cuộc sống đỡ vất vả. Nay ổng đi rồi, một mình tui gồng gánh. May mà nhờ bà con thương giúp đỡ nhiều. Đứa út chừng một tuổi thì tôi bắt đầu bán bánh xèo kiếm sống, bán thêm cả nước uống và các thứ lặt vặt khác… Rồi cũng qua! Mới đó mà hơn 12 năm rồi”, bà Hiền xúc động.

Gồng gánh nuôi con

Cách nhà bà Hiền chừng vài trăm mét là chợ cá. Từ sáng sớm, bãi biển thôn Phước Thiện đã trở nên nhộn nhịp. Tàu thuyền tấp nập cập bến. Những sọt cá tươi rói nhanh chóng được chuyển lên bờ, giao cho tiểu thương. Giữa những tiếng nói cười, trao đổi, mặc cả ồn ã thì gánh đậu hũ của bà Nguyễn Thị Ngọ (57 tuổi) lại có khoảng lặng riêng.

Một góc làng biển Phước Thiện.

Cánh phụ nữ làng biển tìm đến gánh đậu hũ nước đường của bà Ngọ để tiếp thêm năng lượng. Đón chén đậu hũ nóng hổi, sóng sánh, thơm lừng, các bà, các cô vừa đảo nhẹ vừa thổi rồi đưa muỗng lên húp. Vị thanh mát của đậu hũ, vị ngọt của nước đường, kèm theo vị thơm nhẹ của gừng tươi trôi tuột xuống cổ họng, xua tan cơn mệt mỏi. Một chị gái đưa tay ra, bà Ngọ nhanh nhẹn tiếp thêm chén khác.

Bà Nguyễn Thị Ngọ đã có hơn 20 năm bán đậu hũ. Từng ấy thời gian, cứ sáng sớm mỗi ngày bà đều gánh đậu hũ ra bãi biển để bán cho những người ở chợ cá. “Lúc trước ổng còn sống thì bán để kiếm thêm thu nhập. Năm 2012, từ khi ổng bị đột quỵ rồi mất khi đi biển thì nó lại trở thành nghề mưu sinh chính. Ổng để lại cho tui 5 đứa con, tụi nó khi đó vẫn còn đang đi học”, bà Ngọ nhớ lại.

Bà Nguyễn Thị Ngọ tần tảo với công việc bán đậu hũ mưu sinh để nuôi con cái khôn lớn.

Ngày nào bà Ngọ cũng thức dậy thật sớm để nấu, chuẩn bị đồ đạc rồi gánh đi bán. “Ngày bán nhiều thì được 2 thùng. Đậu hũ này nấu bằng đậu nành được chọn kỹ, thơm lắm, ăn vừa có sức vừa nhẹ người”, bà Ngọ nói.

Chồng mất gần 10 năm, bà Ngọ thấm thía nỗi cơ cực khi phải gồng gánh nuôi các con. Ngoài bán đậu hũ bà còn làm thuê các việc khác, ai thuê gì làm nấy. "Giờ chỉ cầu cho có sức khỏe để nuôi các con khôn lớn. Nhà còn đứa con út học lớp 8, ráng làm tích cóp tiền để nó học kiếm chữ. Mai sau mình già yếu thì bọn nó lo cúng giỗ, sửa sang nhà cửa thay cha nó", bà Ngọ nói.

Phụ nữ làng biển làm đủ công việc để mưu sinh.

Như bao làng chài khác, mỗi mùa biển động, những người vợ vùng biển Phước Thiện lại mong ngóng, phập phồng lo sợ. Và cũng không ít mùa sóng đi qua, một số phụ nữ làng này trở thành góa phụ.

Qua cơn thịnh nộ, biển lại hiền hòa, dịu êm. Nhưng cuộc mưu sinh khi thiếu vắng chỗ dựa vững chắc là người chồng của phụ nữ làng biển vẫn chưa bao giờ dễ dàng. Đằng sau những con sóng kia là bao nỗi gian truân và xót xa. Và trên tấc cả, các chị đều vượt lên số phận làm trụ cột gia đình.

Ngư dân làng biển Phước Thiện.

"Góa phụ ở làng biển nói riêng và phụ nữ nói chung, ai cũng sống bằng tất cả nghị lực, nương theo con nước, nương theo lộc biển mỗi mùa, mỗi tháng. Tuần trăng tròn hay đêm trăng khuyết, cuộc sống vẫn đắp bồi theo đôi quang gánh cuộc đời để lo cho con. Đằng sau những tấm lưng đẫm mồ hôi sáng sớm của những người mẹ, người vợ vùng biển là mùi vị của cuộc sống, của giá trị hạnh phúc”, Chủ tịch Hội LHPN xã Bình Hải Lê Thị Quyền, chia sẻ.

Bài, ảnh: T.TIÊN