'Vướng' trong thực hiện cơ chế tự chủ là nguyên nhân thiếu thuốc, vật tư y tế

Cần sớm thực hiện theo lộ trình “tính đúng, tính đủ” trong biểu giá khám chữa bệnh

Bác sĩ Trần Văn Khanh, Giám đốc Bệnh viện Lê Văn Thịnh cho biết, Bệnh viện Lê Văn Thịnh hoạt động theo cơ chế tự chủ từ năm 2016 đến nay, tự đảm bảo các khoản chi thường xuyên như lương, các khoản góp theo tiền lương, hoạt động chuyên môn, phí quản lý...

Việc tự chủ tài chính giúp bệnh viện chủ động xây dựng nguồn nhân lực phù hợp với mục tiêu, kế hoạch dài hạn; chủ động trong công tác khám chữa bệnh, phát triển cơ sở y tế, đầu tư trang thiết bị từ nhiều nguồn vốn khác nhau. Tuy nhiên, với cơ chế này, bệnh viện lại gặp khó khăn về kinh phí đầu tư. Đứng trước yêu cầu phát triển chuyên môn, nâng hạng bệnh viện, xây dựng cơ sở hạ tầng, tăng đào tạo cán bộ, bệnh viện rất khó trông chờ vào nguồn ngân sách nhà nước.

Trong khi đó, cơ cấu giá khám chữa bệnh hiện nay áp dụng đối với bệnh nhân không có thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) chưa được tính đúng, đủ và chỉ mới thu 4/7 phần chi phí thực tế. Ba phần còn lại chưa được tính vào giá khám chữa bệnh là chi phí nhân sự gián tiếp; khấu hao thiết bị, máy móc; chi phí đào tạo, nghiên cứu, bảo dưỡng cơ sở hạ tầng.

Ông Khanh cũng cho rằng giá khám chữa bệnh chưa bao gồm phần hao hụt trong quá trình bảo quản, cấp phát thuốc và vật tư. Việc này dẫn đến bệnh viện không có nguồn để tái đầu tư sơ sở vật chất, không có nguồn đào tạo nhân lực. Do đó, bệnh viện kiến nghị tính đúng, đủ chi phí cho khung giá khám chữa bệnh, theo lộ trình.

Bệnh viện Lê Văn Thịnh cho rằng, BHYT chậm thanh toán cho Bệnh viện là một trong nguyên nhân gây thiếu thuốc.

Thạc sĩ Hoàng Thị Thanh Kiều, Trưởng Phòng Tài chính cho biết: cái khó khác là vấn đề thanh toán BHYT với cơ quan bảo hiểm xã hội. Theo bà Kiều, bệnh viện ký hợp đồng với cơ quan của BHYT theo đơn giá dịch vụ cung cấp. Trong khi đó giám định chi phí khám chữa bệnh BHYT và thanh tra lại căn cứ trên định mức xây dựng cơ cấu giá. Năm 2020 BHYT kiểm tra bóng đèn máy CT scaner theo khuyến cáo tối đa của nhà sản xuất là chụp 10.000 ca/bóng. Nếu quá trình sử dụng và khai thác tốt, bóng đèn có thể dùng thời gian lâu hơn hoặc chụp được nhiều lượt bệnh nhân hơn nhưng vẫn đảm bảo chất lượng. Tuy nhiên khi BHYT thẩm tra chi trả, bệnh viện bị phía bảo hiểm từ chối thanh toán đối với số ca chụp vượt định mức khuyến cáo của nhà sản xuất. Trong khi đó, nếu bệnh viện tuân thủ theo sự thẩm tra trên thì thiết bị chưa hỏng đã thay dẫn đến lãng phí.

Đề xuất sửa Luật Dược

Dược sĩ Lê Phước Trọng Nhân, Trưởng Khoa Dược cho biết, qua 2 năm rưỡi thực hiện công tác đấu thầu, Bệnh viện đã thực hiện được 7 gói thầu, qua các giai đoạn đấu thầu có báo cáo số lượng hàng công ty tham dự. Một thực tế là do giá nhập khẩu tăng nên nhiều đơn vị không tham gia đấu thầu. Hiện nay theo qui định, mọi công tác đầu thầu phải thông qua Giám đốc Sở Y tế TP Hồ Chí Minh phê duyệt. Ông Nhân cho rằng, qui định này gây bất cập, nhất là khiến cho tiến độ công việc bị chậm.

Cũng theo ông Nhân, kinh phí cho thuốc hiện chiếm 55% chi phí của Bệnh viện nhưng lại phụ thuộc vào BHYT. Nếu BHYT chậm thanh toán thì Bệnh viện nợ tiền công ty cung ứng. Việc này kéo dài có khi quá thời hạn 90 ngày. Đây là nguyên nhân gây thiếu thuốc.

Ông Nhân cũng cho rằng, thông tư 15/2019, thông tư 22/2011 quy định chức năng nhiệm vụ, vị trí việc làm của Khoa Dược bệnh viện, nay đã không còn phù hợp. Ông đề nghị sửa hai thông tư này, đồng thời sửa cả Luật Dược 2013 và Luật Đấu thầu 2013, cho phép đàm phán giá. Thuốc là hàng hóa đặc biệt, không thể áp dụng Luật Doanh nghiệp thông thường, cần được quản lý chặt chẽ để không ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng bệnh nhân.

Phó giám đốc Sở Y tế TP Hồ Chí Minh Nguyễn Hoài Nam nhìn nhận, trong quy trình đấu thầu, việc xây dựng giá kế hoạch khó vì phải thấp hơn giá trúng thầu năm trước. Nhiều thuốc đã hết hiệu lực đăng ký lưu hành và Bộ Y tế đang tiếp tục gia hạn, nhưng đây chỉ là giải pháp trước mắt. Ngoài ra, đấu thầu tập trung cấp địa phương hay cấp bệnh viện thường chỉ đáp ứng 80% kế hoạch. Hiện ngành y tế đang kiến nghị mở rộng danh mục đấu thầu cấp địa phương, thêm số thuốc đấu thầu tại các bệnh viện, nhằm nhẹ gánh cho bệnh viện.

Bà Văn Thị Bạch Tuyết, Phó trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh phát biểu, sẽ ghi nhận những kiến nghị của Bệnh viện Lê Văn Thịnh. Có một thực tế, đơn vị muốn phát triển thì phải có số dư, thu nhiều hơn chi. Nhiều đơn vị hiện ban đầu thu nhiều hơn nhưng dần dần cơ sở vật chất xuống cấp, hư hao trang thiết bị, phải mua sắm đầu tư nên thâm hụt, dẫn đến hoạt động gặp khó khăn.

Ngoài ra còn nhiều quy định cũng chưa hợp lý, chưa phù hợp. Thời gian qua, tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế nghiêm trọng trên toàn quốc, trong đó có TP Hồ Chí Minh. Trong đó, nguyên nhân từ chậm gia hạn giấy đăng ký thuốc và ảnh hưởng từ đại dịch hai năm qua, quy trình đấu thầu mua sắm thuốc và vật tư y tế khó khăn cũng tác động tới nguồn cung ứng thuốc.

Huyền Nga