Vượt kế hoạch năm 2025, nhà ở xã hội bứt tốc đến mục tiêu 1 triệu căn

Năm 2025 ghi dấu mốc tích cực trong phát triển nhà ở xã hội khi cả nước hoàn thành 102.633 căn, vượt khoảng 2% kế hoạch đề ra. Lũy kế đến hết năm, quy mô các dự án nhà ở xã hội đang triển khai đạt khoảng 657.395 căn, tương đương 62% mục tiêu của Đề án xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ cho người thu nhập thấp và công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021–2030.

Cả nước đã hoàn thành 102.633/100.275 căn nhà ở xã hội, đạt khoảng 102% kế hoạch năm 2025.

Đóng góp nổi bật vào kết quả chung, TP Hải Phòng đang nổi lên như một điểm sáng. Phát biểu tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2026 của Bộ Xây dựng, ông Lê Anh Quân – Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hải Phòng cho biết, sau hợp nhất, thành phố xác định chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội giai đoạn 2021–2030 là 49.400 căn.

Trong giai đoạn 2021–2025, Hải Phòng đã và đang triển khai 23 dự án với quy mô khoảng 26.715 căn hộ. Tính đến hết năm 2024, địa phương đã hoàn thành 5.904 căn; riêng năm 2025 hoàn thành thêm 10.775 căn, vượt chỉ tiêu Chính phủ giao là 10.694 căn.

Bước sang giai đoạn 2026–2030, Hải Phòng tiếp tục chuẩn bị đầu tư 25 dự án mới với khoảng 28.199 căn hộ. Trong số này, 14 dự án đã có nhà đầu tư (15.639 căn) và 11 dự án đang trong quá trình lựa chọn nhà đầu tư (12.560 căn). Tính chung cả ba giai đoạn, thành phố đã, đang và sẽ triển khai 48 dự án nhà ở xã hội với tổng quy mô 54.914 căn, đạt 111% chỉ tiêu Chính phủ giao.

TP Hải Phòng hoàn thành thêm 10.775 căn nhà ở xã hội trong năm 2025.

Theo lãnh đạo TP Hải Phòng, kết quả trên đến từ nhiều giải pháp mang tính đột phá, như ban hành Nghị quyết chuyên đề về nhà ở xã hội sau hợp nhất; xây dựng kế hoạch phát triển nhà ở xã hội cho từng năm và từng giai đoạn, phân bổ chỉ tiêu cụ thể cho từng dự án. Thành phố cũng chủ động tháo gỡ khó khăn cho chủ đầu tư, rút ngắn tối thiểu 50% thời gian giải quyết thủ tục hành chính; đồng thời tăng cường minh bạch, siết chặt quy trình xét duyệt, mua bán nhà ở xã hội nhằm phòng ngừa tiêu cực.

Để phát triển nhà ở xã hội theo hướng lành mạnh, bền vững, Hải Phòng kiến nghị Bộ Xây dựng sớm đồng bộ và đưa vào vận hành Hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về nhà ở xã hội. Hệ thống này cho phép người dân nộp hồ sơ trực tuyến, tích hợp toàn bộ quy trình từ mua bán, cho thuê đến chuyển nhượng, qua đó nâng cao tính minh bạch và hiệu quả giám sát. Bên cạnh đó, thành phố cũng đề xuất tăng cường nhân lực quản lý đô thị – xây dựng tại cấp xã, đồng thời phân cấp và hướng dẫn nghiệp vụ thanh tra chuyên ngành để nâng cao hiệu quả quản lý tại cơ sở.

Ở tầm quốc gia, báo cáo của Bộ Xây dựng cho thấy trong năm 2025, Bộ đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để thúc đẩy Đề án 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội. Không chỉ vượt kế hoạch về số lượng nhà ở xã hội hoàn thành, Bộ còn đôn đốc hỗ trợ nhà ở cho 34.754 hộ gia đình có công với cách mạng (vượt tiến độ 5 tháng) và 85.897 hộ nghèo, cận nghèo (vượt tiến độ 4 tháng).

Trong năm 2025, Bộ Xây dựng cũng ban hành Quyết định số 55/QĐ-BXD hướng dẫn tiêu chí nhà tạm, nhà dột nát; đồng thời phối hợp các địa phương thiết kế, công bố gần 300 mẫu nhà ở điển hình phục vụ công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát và hỗ trợ người dân vùng thiên tai. Về chính sách, nhiều cơ chế quan trọng được tham mưu ban hành, trong đó có Nghị quyết số 201/2025/QH15 của Quốc hội về thí điểm cơ chế đặc thù phát triển nhà ở xã hội.

Đến hết năm 2025, diện tích nhà ở bình quân đầu người trên cả nước ước đạt 30 m²/người, tăng mạnh so với mức 26,5 m²/người của năm 2024, phản ánh những chuyển biến rõ nét trong phát triển nhà ở và bảo đảm an sinh xã hội.

Nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp.

Bên cạnh những kết quả tích cực về phát triển nhà ở xã hội, thực tiễn triển khai tại nhiều địa phương cho thấy vẫn còn những “khoảng trống” trong quản lý nhà ở lưu trú công nhân khu công nghiệp. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ việc các địa phương hiện vẫn áp dụng Công văn số 4308/BXD-HĐXD ban hành từ năm 2020 – thời điểm trước khi sáp nhập các Bộ, ngành, khiến công tác quy hoạch, xây dựng nhà ở lưu trú gặp vướng mắc, nhất là khi nhiều khu công nghiệp điều chỉnh tăng tầng cao, mật độ xây dựng và hệ số sử dụng đất.

Theo quy định mới của Luật Nhà ở 2023 và Nghị định số 100/2024/NĐ-CP, việc bố trí quỹ đất phát triển nhà lưu trú công nhân đã được luật hóa rõ ràng: nhà ở lưu trú phải được xem xét đồng bộ ngay từ khâu quy hoạch, đầu tư hạ tầng khu công nghiệp; UBND cấp tỉnh có trách nhiệm bố trí tối thiểu 20% quỹ đất thương mại, dịch vụ trong khu công nghiệp cho mục tiêu này, đồng thời cho phép điều chỉnh quỹ đất đối với các khu công nghiệp đã hình thành nhưng thiếu chỗ ở cho công nhân.

Đáng chú ý, pháp luật về nhà ở chỉ quy định khung về quy mô và tỷ lệ quỹ đất, còn các chỉ tiêu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội được xác định theo pháp luật về quy hoạch đô thị và xây dựng. Điều này cho thấy yêu cầu cấp thiết phải sớm có hướng dẫn thống nhất, làm rõ hiệu lực áp dụng của các văn bản cũ và phương pháp tính toán cụ thể, nhằm tháo gỡ ách tắc, bảo đảm triển khai đồng bộ nhà ở xã hội – nhà lưu trú công nhân trên phạm vi cả nước.

Việc hoàn thiện hành lang pháp lý cho nhà ở lưu trú trong khu công nghiệp không chỉ giúp các địa phương chủ động hơn trong quy hoạch, đầu tư, mà còn là “mảnh ghép” quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu phát triển nhà ở xã hội bền vững, gắn với an sinh cho lực lượng lao động và tăng sức hút của các khu công nghiệp trong giai đoạn tới.

Hà Chi