Vượt qua Nhật Bản, Trung Quốc thành nhà xuất khẩu ô tô số 1 thế giới

Ô tô xuất khẩu tập kết ở một cảng ở Yên Đài, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc. Ảnh: Chinatopix/AP

Theo Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc (CAAM), xuất khẩu ô tô của Trung Quốc trong ba tháng đầu năm tăng 58% so với cùng năm ngoái, lên 1,07 triệu chiếc. Trong khi đó, Nhật Bản xuất khẩu 950.000 xe trong cùng quý, tăng 6% so với cùng kỳ năm ngoái, theo dữ liệu của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản (JAMA).

Năm ngoái, Trung Quốc đã vượt qua Đức để trở thành nhà xuất khẩu ô tô lớn thứ hai thế giới. Năm 2022, Trung Quốc xuất khẩu 3,2 triệu xe, cao hơn con số xuất khẩu 2,6 triệu xe của Đức.

Xuất khẩu ô tô của Trung Quốc tiếp tục tăng trong quí hiện tại. Các hãng xe Trung Quốc dự kiến xuất khẩu 4 triệu chiếc trong năm nay, cao hơn 30% so với con số năm ngoái.

Năm 2009, Trung Quốc đã vượt Mỹ trở thành thị trường lớn nhất thế giới về doanh số xe mới. Bắc Kinh đã giúp ngành công nghiệp xe điện trong nước trỗi dậy nhanh chóng bằng chính sách trợ giá mua xe và ưu đãi thuế, cũng như bằng cách phát triển cơ sở hạ tầng sạc pin để đưa xe điện trở thành xu hướng chủ đạo.

Việc tăng tốc chuyển đổi sang xe điện đã giúp Trung Quốc trở thành cường quốc xuất khẩu ô tô. Dữ liệu của CAAM cho thấy, xuất khẩu các phương tiện sử dụng năng lượng mới trong quí đầu tiên, bao gồm cả xe điện, tăng 93% so với cùng kỳ năm ngoái, lên 380.000 chiếc. Xe năng lượng mới chiếm khoảng 40% tổng lượng ô tô xuất khẩu của Trung Quốc.

Chi nhánh tại Trung Quốc của hãng xe điện Tesla (Mỹ) là nhà xuất khẩu xe năng lượng mới lớn nhất với 90.000 chiếc trong quí 1, theo truyền thông Trung Quốc. Đứng ngay sau đó lần lượt là hai hãng xe Trung Quốc, SAIC Motor với 50.000 chiếc và BYD với 30.000 chiếc.

Bỉ, Úc và Thái Lan là ba điểm đến hàng đầu của các loại xe năng lượng mới do Trung Quốc sản xuất. Vị trí thứ ba của Thái Lan cho thấy các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang sử dụng xe điện để xây dựng thị phần ở Đông Nam Á, khu vực mà các đối thủ Nhật Bản đã thống trị từ lâu.

Nếu tính tổng thể tất cả các loại xe xuất khẩu của Trung Quốc, Nga là điểm đến hàng đầu trong quí đầu tiên. Xuất khẩu ô tô của Trung Quốc sang Nga tăng hơn gấp ba lần so với một năm trước đó, lên 140.000 chiếc.

Sau khi Nga đưa quân sang biên giới Ukraine hồi cuối tháng 2-2022, Toyota, Volkswagen và các nhà sản xuất ô tô toàn cầu khác đã đóng cửa các nhà máy của họ tại Nga và rút khỏi thị trường này. Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đã nhanh chóng tận dụng cơ hội để lấp khoảng trống đó.

Hai hãng xe Trung Quốc, Chery Automobile và Great Wall Motor, đã nhanh chóng mở rộng doanh số bán hàng tại Nga. Cả hai hãng này đều được hậu thuẫn tài chính từ các chính quyền thành phố của Trung Quốc

Trung Quốc đã xuất khẩu gần 30.000 xe tải, có thể được sử dụng cho mục đích quân sự, sang Nga trong quí đầu tiên. Con số này cao gần gấp 7 lần so với một năm trước đó. Sau Nga, các thị trường xuất khẩu ô tô hàng đầu tiếp theo của Trung Quốc lần lượt là Mexico, Bỉ và Saudi Arabia.

Các hãng Trung Quốc đang tăng tốc tìm kiếm cơ hội mới ở nước ngoài. Xuất khẩu chiếm khoảng 12% tổng doanh số bán xe của Trung Quốc vào năm ngoái nhưng đã tăng lên gần 18% trong quí 1-2023. Xuất khẩu ô tô của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tăng nhanh trong những năm gần đây khi các nhà cung cấp ở nước này ít bị ảnh hưởng bởi tình trạng thiếu chip và pin giống như ở châu Âu, Mỹ và Nhật Bản.

Tờ Thời báo Hoàn Cầu dẫn lời Xu Haidong, Giám đốc bộ phận điều phối thương mại của CAAM, cho biết xe của Trung Quốc trở nên cạnh tranh hơn trên thị trường toàn cầu nhờ kiểm soát chất lượng nghiêm nghặt, chuỗi cung ứng chuyên sâu và dịch vụ bảo trì vượt trội.

Tesla đã thiết lập nhà máy Gigafactory ở Thượng Hải như là một trung tâm xuất khẩu xe điện sang châu Âu và Nhật Bản, cùng các thị trường khác. Xuất khẩu của Tesla từ Trung Quốc trong quí 1 đã tăng 20% so với một năm trước đó.

Khi bắt đầu hoạt động vào năm 2019, Gigafactory ở Thượng Hải có khả năng sản xuất 250.000 xe mỗi năm. Hiện nhà máy này có thể sản xuất đến 1,25 triệu chiếc mỗi năm và đã xin giấy phép tăng công suất lên 1,75 triệu chiếc/năm. Tháng trước, Gigafactory của Tesla ở Thượng Hải bắt đầu sản xuất mẫu xe thể thao đa dụng Model Y để xuất khẩu sang Canada.

Nikkei Asia, Wion

Khánh Lan