WTO nỗ lực vượt khó để đạt thỏa thuận cấp bách cho Hội nghị Bộ trưởng

Ngày 4/5, tại cuộc họp các Trưởng phái đoàn thành viên Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), Tổng giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala đã kêu gọi các thành viên nỗ lực hết sức để thu hẹp những khác biệt và đạt được các thỏa thuận kịp thời cho Hội nghị Bộ trưởng lần thứ 12 (MC12), được tổ chức tại Geneva vào ngày 12-15/6 tới.

Mặc dù thừa nhận rằng bối cảnh địa chính trị hiện tại có thể dẫn đến rủi ro không đạt được mọi thứ mong muốn, nhưng các thành viên cần đưa ra kết quả cụ thể để chứng minh rằng WTO phù hợp với mục đích và có thể giúp giải quyết vấn đề toàn cầu hiện tại và những thách thức tương lai. Hội nghị MC12 với sự tham dự của các Bộ trưởng Thương mại sẽ tập trung tại trụ sở WTO vào tháng tới trong bối cảnh đại dịch Covid-19, giá thực phẩm và năng lượng tăng, nợ nần chồng chất và chiến tranh.

Do đó, đây không phải là một Hội nghị Bộ trưởng thông thường. Bối cảnh khó khăn khiến việc đạt được các thỏa thuận vừa khó vừa cấp bách hơn, vừa kêu gọi các đoàn đại biểu cởi mở và linh hoạt về nội dung cũng như cách thức họ tham gia với nhau. Các phái đoàn cần hoàn thành các kết quả trước thời hạn để các bộ trưởng có thể tập trung vào việc định hướng cho công việc trong tương lai.

Một MC12 có thể là một phản ứng của WTO đối với các đại dịch hiện tại và tương lai, bao gồm các vấn đề sở hữu trí tuệ, nơi các thành viên sẽ thảo luận về các yếu tố có thể có của một thỏa hiệp tại thời điểm sẽ được xác định bởi Chủ tịch Hội đồng TRIPS. Những thành quả tiềm năng khác bao gồm ký kết một thỏa thuận về trợ cấp thủy sản, đạt được kết quả về nông nghiệp và tiến bộ cải cách WTO cùng với các sáng kiến khác nhau mà các thành viên đang thực hiện.

Tổng giám đốc WTO chỉ ra mối đe dọa của một cuộc khủng hoảng toàn cầu về an ninh lương thực, với giá lương thực, phân bón và năng lượng tăng mạnh so với mức vốn đã cao. Các thành viên có thể sử dụng MC12 như một nền tảng để thực hiện các hành động về những vấn đề này một cách riêng biệt với các cuộc đàm phán nông nghiệp đang diễn ra. Người đứng đầu WTO sẽ tham khảo ý kiến của các thành viên trong những ngày tới để biết những hành động như vậy có thể dẫn đến những gì.

Ngoài đề xuất miễn trừ các hạn chế xuất khẩu đối với các hoạt động mua hàng nhân đạo của Chương trình Lương thực thế giới, một số thành viên đã nói về việc chia sẻ các kho dự trữ đệm và đang tìm kiếm sự hỗ trợ trong việc đưa ngũ cốc ra thị trường thế giới, hoặc trực tiếp hỗ trợ các thành viên khác cần hỗ trợ trong việc chính phủ giao dịch của chính phủ.

Trong cuộc họp, Chủ tịch Đại hội đồng WTO, Đại sứ Didier Chambovey (Thụy Sĩ), đã nêu ra cách tổ chức MC12. Các thành viên đã nhận được thông tin cập nhật về những diễn biến gần đây trong các cuộc đàm phán trợ cấp thủy sản từ Đại sứ Santiago Wills (Colombia), Chủ tịch Nhóm đàm phán về quy tắc; về các cuộc đàm phán nông nghiệp từ Chủ tịch Đại sứ Gloria Abraham Peralta (Costa Rica); và các cuộc đàm phán về dịch vụ từ Chủ tịch Đại sứ Zhanar Aitzhanova (Kazakhstan). Qua đó đã vạch ra lộ trình tương ứng để tiến hành các cuộc đàm phán trong những tuần tới.

Hơn 40 thành viên WTO đã bình luận về các biện pháp can thiệp của tổng giám đốc, các chủ tịch và điều hành viên. Tổng giám đốc WTO Okonjo-Iweala đã báo cáo về chuyến thăm chính thức gần đây tới Mỹ và Brazil. Tại Washington DC, bà Okonjo-Iweala đã tham gia cuộc họp các Bộ trưởng Tài chính G20 và tham gia các cuộc họp mùa xuân của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB), đồng thời gặp gỡ các thành viên của Quốc hội Mỹ.

Ủng hộ WTO là một chủ đề rõ ràng trong các cuộc thảo luận này, nhưng sự ủng hộ này đến với kỳ vọng rằng WTO sẽ tạo ra kết quả và tiếp tục tích cực trong việc giúp giải quyết nhiều thách thức mà thế giới đang phải đối mặt.

Việt Dũng