WTO tiến thêm một bước trong việc lựa chọn tân Tổng giám đốc

Các ứng viên cho vị trí lãnh đạo WTO (từ trái sang, hàng trên): Cựu Chủ tịch đại hội đồng WTO người Kenya Amina Mohamed, cựu nhà ngoại giao Ai Cập Hamid Mamdouh, Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc Yoo Myung-hee, cựu Bộ trưởng Kinh tế Saudi Arabia Mohammed al-Tuwaijri, (từ trái sang, hàng dưới) cựu Phó Tổng Giám đốc WTO người Mexico Jesus Seade Kuri, cựu Ngoại trưởng Moldova Tudor Ulianovschi, cựu Bộ trưởng Ngoại giao và Tài chính Nigeria Ngozi Okonjo-Iweala, cựu Bộ trưởng Thương mại Anh Liam Fox. Ảnh: AFP/TTXVN

Tại tham vấn vòng một tiến trình lựa chọn Tổng giám đốc WTO (từ ngày 7-16/9), theo công bố của Chủ tịch Đại hội đồng WTO, trong số 8 ứng cử viên, có 5 ứng cử viên được lựa chọn vào vòng hai là bà Ngozi Okonjo-Iweala của Nigeria, bà Yoo Myung-hee (Hàn Quốc), bà Amina C. Mohamed của Kenya, ông Mohammad Maziad Al-Tuaijri của Saudi Arabia và ông Liam Fox (Vương quốc Anh).

Chủ tịch Đại hội đồng WTO Đại sứ David Walker, người New Zealand cho biết, 164 thành viên WTO đã tham vấn bí mật với Bộ ba của tiến trình lựa chọn - gồm Chủ tịch Đại hội đồng WTO, cùng với 2 điều phối viên gồmà Chủ tịch Cơ quan giải quyết tranh chấp WTO Đại sứ Dacio Castillo của Honduras và Chủ tịch Cơ quan Rà soát chính sách thương mại WTO là Đại sứ Harald Aspelund của Iceland.

Trong tham vấn, đại diện của thành viên WTO trả lời cho câu hỏi duy nhất: “Bạn lựa chọn những ứng viên nào”, mỗi Thành viên nêu lựa chọn 4 trong số 8 ứng cử viên được đề cử.

Các thành viên đều coi tất cả các ứng cử viên là những cá nhân có trình độ cao, phẩm chất cá nhân và có uy tín, tuy nhiên 3 ứng cử viên ít được lựa chọn nhất là ứng viên của Moldova, Mexico và Ai Cập.

Vòng tham vấn thứ hai sẽ bắt đầu từ ngày 24/9 đến ngày 6/10. Mỗi thành viên WTO tiếp tục được mời đến tham vấn với Bộ ba nêu trên, chỉ đưa ra 2 lựa chọn ứng viên ưu tiên. Sau vòng hai, số ứng viên vào vòng cuối sẽ chỉ còn 2 (3 ứng viên sẽ rút tiếp).

Theo quy trình này, Đại sứ Walker sẽ triệu tập một cuộc họp của các Đại sứ Trưởng Phái đoàn bên cạnh WTO để công bố kết quả vòng hai và thời gian biểu cho vòng tham vấn thứ ba và cũng là vòng cuối.

Mục tiêu cuối cùng của tiến trình tham vấn gồm ba vòng là nhằm bảo đảm quyết định đồng thuận của các thành viên về bổ nhiệm tân Tổng giám đốc.

Hồi cuối tháng 7/2020, Đại hội đồng WTO đã nhất trí rằng sẽ có ba vòng tham vấn được tổ chức trong thời gian 2 tháng, bắt đầu từ ngày 7/9.

Trong 2 tháng này, số lượng ứng cử viên sẽ giảm từ 8 xuống còn 5 và sau đó là 2 ứng viên trước khi đạt được sự nhất trí về ứng cử viên nào sẽ trở thành Tổng giám đốc thứ 7 của WTO.

Quá trình tham vấn do Chủ tịch Đại hội đồng WTO và 2 đồng điều phối viên nêu trên điều hành được thiết lập theo các hướng dẫn do Đại hội đồng WTO thiết lập trong một quyết định năm 2002.

Theo các hướng dẫn này, mức độ ủng hộ cao nhất (số lượng thành viên ủng hộ cao nhất) đối với ứng cử viên là cơ sở quan trọng trong việc xác định ứng cử viên đó đạt được sự đồng thuận của các Thành viên.

Trong quá trình lựa chọn Tổng giám đốc WTO, Chủ tịch Đại hội đồng và 2 đồng Điều phối viên tuân theo thực tiễn được xác lập trong thủ tục của Đại hội đồng.

Quá trình lựa chọn tân Tổng giám đốc được bắt đầu ngày 14/5 khi cựu Tổng giám đốc Roberto Azevedo thông báo với các thành viên WTO rằng ông sẽ từ chức trước một năm so với thời hạn nhiệm kỳ. Sau đó, ông rời nhiệm sở vào ngày 31/8 vừa qua.

Chủ tịch Đại hội đồng WTO Đại sứ Walker ngay lập tức tiến hành các thủ tục bổ nhiệm Tổng giám đốc theo hướng dẫn năm 2002.

Các hướng dẫn này yêu cầu Chủ tịch Đại hội đồng phải bắt đầu tham vấn các Thành viên về việc lựa chọn Tổng giám đốc càng sớm càng tốt và “có thể thiết lập các thời hạn khẩn cấp nếu cần”.

Trong thời gian đề cử kéo dài một tháng từ ngày 7/6 - 7/7, tổng cộng 8 ứng cử viên được quốc gia của họ đề cử, gồm: ông Jesus Seade Kuri (Mexico); bà Ngozi Okonjo-Iweala (Ni-giê-ri-a); ông Abdel-Hamid Mamdouh (Ai-Cập); ông Tudor Ulianovschi (Moldova); bà Yoo Myung-hee (Hàn Quốc); bà Kenia Amina C. Mohamed (Kê-ni-a); ông Mohammed Maziad Al-Tuwaijri (Saudi Arabia) và ông Liam Fox (Anh).

Dự kiến trong tháng 11 tới, các thành viên WTO sẽ hoàn thành ba vòng tham vấn để quyết định lựa chọn tân Tổng giám đốc WTO trên cơ sở đồng thuận./.

Tố Uyên - Xuân Hoàng (P/v TTXVN tại Geneva)