Xã Lạng Giang nâng tầm sản phẩm OCOP bằng quy trình chuẩn

Chuẩn hóa quy trình từ vùng nguyên liệu đến chế biến

Trong bối cảnh thị trường ngày càng đòi hỏi cao về an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc và mẫu mã, xã Lạng Giang xác định phát triển OCOP không dừng lại ở việc có sản phẩm mà quan trọng hơn là sản phẩm phải đạt chuẩn, giữ được chất lượng ổn định và tạo được niềm tin lâu dài với người tiêu dùng. Theo Phòng Kinh tế xã Lạng Giang, đến nay, toàn xã có 8 sản phẩm OCOP đạt tiêu chuẩn 3 sao, tập trung ở nhóm thực phẩm, nông sản chế biến với sự tham gia của các hợp tác xã, tổ hợp tác và hộ sản xuất như: Mật ong Tân Hưng, thôn Trung Phụ Ngoài; thịt chưng mắm tép Quyết Thắng, thôn Nam Tiến 2; mật ong Yên Mỹ, thôn Yên Vinh; nấm rơm Đông Thịnh, thôn Đông Thịnh; mỳ gạo Hương Lạc, thôn Ao Dẻ 1; rượu nếp cái hoa vàng men lá, thôn Chu Nguyên; bò một nắng núi Hản, thôn Đông Lễ; rượu men lá Thủy Thượng, thôn Chu Nguyên.

Thịt chưng mắt tép Quyết Thằng được sản xuất theo quy trình bảo đảm vệ sinh.

Để sản phẩm OCOP phát triển bền vững, khẳng định được chất lượng, cấp ủy, chính quyền xã luôn đồng hành cùng các chủ thể rà soát lại toàn bộ quy trình sản xuất, kịp thời khắc phục những hạn chế, từng bước nâng tầm sản phẩm địa phương. Xã Lạng Giang phối hợp với các ngành chức năng tổ chức tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật quản lý chất lượng, an toàn thực phẩm, ghi nhãn hàng hóa, truy xuất nguồn gốc bằng mã QR cho các chủ thể. Qua đó, giúp các cơ sở sản xuất thay đổi tư duy từ làm theo kinh nghiệm sang làm theo quy trình, tiêu chuẩn.

Thực tế triển khai tại các mô hình OCOP trên địa bàn cho thấy, việc tuân thủ nghiêm quy trình sản xuất là yếu tố quyết định để sản phẩm giữ được chất lượng ổn định và mở rộng thị trường tiêu thụ. Theo đó, một trong những giải pháp then chốt được xã Lạng Giang triển khai là xây dựng và quản lý chặt chẽ vùng nguyên liệu phục vụ sản xuất. Thay vì sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, các hộ dân và cơ sở được vận động liên kết theo nhóm, tổ hợp tác, hợp tác xã, áp dụng thống nhất quy trình. Vùng nguyên liệu phục vụ sản xuất được quy hoạch gắn với lợi thế địa phương, bảo đảm yếu tố sạch, ổn định và có khả năng truy xuất nguồn gốc.

Ví như, đối với các sản phẩm nông nghiệp, phòng chuyên môn của xã hướng dẫn người dân áp dụng các tiêu chuẩn như VietGAP, hữu cơ ở mức độ phù hợp, giảm thiểu sử dụng hóa chất, tăng cường sử dụng phân bón sinh học, chế phẩm vi sinh. Quá trình chăm sóc, thu hoạch được ghi chép nhật ký đầy đủ, tạo cơ sở cho việc kiểm soát chất lượng và chứng nhận sản phẩm OCOP. Ở khâu chế biến, các chủ thể OCOP được hỗ trợ cải tiến nhà xưởng, đầu tư máy móc, thiết bị theo hướng bán công nghiệp, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm.

Tiêu biểu là mô hình sản xuất nấm rơm Đông Thịnh, hiện duy trì diện tích sản xuất hơn 500 m² nhà trại, áp dụng quy trình nuôi trồng khép kín từ khâu xử lý nguyên liệu, cấy giống, chăm sóc đến thu hoạch. Nhờ tuân thủ nghiêm quy trình kỹ thuật, năm 2022, sản phẩm nấm rơm Đông Thịnh đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao, sản lượng bình quân khoảng 3,5-4 tạ/tháng, doanh thu đạt 30-35 triệu đồng/tháng, tạo việc làm cho 3-5 lao động địa phương với thu nhập ổn định. Tương tự, mô hình sản xuất mật ong Tân Hưng được khai thác từ vùng nuôi ong tập trung gắn với khu vực trồng cây ăn quả và rừng keo của địa phương. Cơ sở đã đầu tư hệ thống quay mật, lọc, đóng chai khép kín, thực hiện kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt, không pha trộn, bảo đảm độ tinh khiết. Sản phẩm mật ong Tân Hưng hiện đạt OCOP 3 sao, sản lượng mật tiêu thụ hằng năm 1.400 lít, doanh thu đạt hàng tỷ đồng mỗi năm.

Bên cạnh đó, mô hình thịt chưng mắm tép Quyết Thắng của Hợp tác xã Kinh doanh dịch vụ tổng hợp Quyết Thắng cũng là điển hình trong việc bảo đảm quy trình và nâng cao chất lượng sản phẩm. Nguyên liệu thịt được thu mua trực tiếp từ các trang trại chăn nuôi an trên địa bàn xã. Cơ sở đầu tư khu vực chế biến, đóng gói riêng biệt, đáp ứng yêu cầu vệ sinh an toàn thực phẩm, đồng thời chuẩn hóa nhãn mác, bao bì. Các quy trình sơ chế, chế biến, bảo quản được chuẩn hóa, tuân thủ nghiêm các quy định về điều kiện sản xuất. Theo đó, năm 2023, sản phẩm thịt chưng mắm tép Quyết Thắng đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao, sản lượng tiêu thụ mỗi tháng 3-3,5 tấn/tháng cho khách hàng ở nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước, doanh thu đạt 1,2 tỷ đồng/năm, thị trường tiêu thụ ổn định. Nhiều cơ sở đã chủ động xây dựng quy trình nội bộ, phân công rõ trách nhiệm từng khâu, hạn chế tối đa sai sót có thể ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.

Lấy chất lượng làm nền tảng để mở rộng thị trường

Xác định chất lượng là “chìa khóa” để sản phẩm OCOP đứng vững trên thị trường, xã Lạng Giang đặc biệt coi trọng công tác kiểm tra, giám sát sau công nhận. Các sản phẩm OCOP được cán bộ chuyên môn của xã rà soát định kỳ về chất lượng, mẫu mã, điều kiện sản xuất, kịp thời nhắc nhở, chấn chỉnh những cơ sở chưa thực hiện đầy đủ quy định. Cách làm này góp phần giữ vững uy tín chung cho thương hiệu OCOP của địa phương. Cùng với nâng cao chất lượng, xã khuyến khích các chủ thể đổi mới mẫu mã, bao bì, xây dựng "câu chuyện sản phẩm" gắn với văn hóa, đặc trưng của địa phương. Bao bì được thiết kế theo hướng hiện đại, thông tin đầy đủ, rõ ràng, phù hợp với nhiều phân khúc khách hàng. Nhiều sản phẩm OCOP của xã đã từng bước tiếp cận các kênh phân phối mới như: Siêu thị, cửa hàng nông sản sạch, sàn thương mại điện tử, góp phần mở rộng thị trường tiêu thụ.

Thực tế cho thấy, khi quy trình sản xuất được chuẩn hóa, chất lượng sản phẩm được kiểm soát chặt chẽ, giá trị kinh tế mang lại tăng lên rõ rệt. Không ít cơ sở OCOP trên địa bàn xã đã duy trì sản xuất ổn định. Doanh thu của các cơ sở năm 2025 ước tăng 15% so với năm trước, tạo việc làm thường xuyên cho lao động nông thôn, góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống người dân. Trao đổi về định hướng phát triển sản phẩm OCOP của địa phương, ông Đồng Phú Thuấn, Trưởng Phòng Kinh tế xã Lạng Giang cho biết: “Quan điểm của xã là phát triển sản phẩm OCOP phải bền vững, lấy chất lượng làm gốc. Chính quyền không chạy theo số lượng sản phẩm mà tập trung hỗ trợ các chủ thể hoàn thiện quy trình, bảo đảm an toàn, đồng đều chất lượng. Khi sản phẩm tốt, đáp ứng yêu cầu thị trường thì việc tiêu thụ, mở rộng quy mô sẽ thuận lợi hơn”.

Được biết, thời gian tới xã Lạng Giang sẽ tiếp tục rà soát, lựa chọn những sản phẩm có tiềm năng để đầu tư chiều sâu, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát nhằm duy trì và nâng sao cho sản phẩm OCOP. Song song với đó, xã đẩy mạnh kết nối cung, cầu, quảng bá sản phẩm tại các hội chợ, sự kiện xúc tiến thương mại, tạo điều kiện để sản phẩm OCOP địa phương vươn xa hơn. Với cách làm bài bản, chú trọng quy trình và chất lượng, sản xuất sản phẩm OCOP ở xã Lạng Giang đang đi đúng hướng, góp phần phát huy lợi thế nông nghiệp, trở thành động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn, xây dựng nông thôn mới theo hướng bền vững và hiệu quả.

Minh Linh