Xã miền núi chuyển mình nhờ cây trồng chủ lực

Ông Trần Văn Lâm ở thôn 8, xã Xuân Du chăm sóc gốc đào cổ thụ của mình.

Những ngày cuối năm, về thôn 8 xã Xuân Du, tại các vườn đào đều bắt gặp hình ảnh người dân tất bật tỉa cành, tạo dáng cho cây. Ông Trần Văn Lâm (SN 1974) tranh thủ nghỉ tay, chia sẻ về “gia tài” 6 sào trồng đào của gia đình. Để bảo đảm nguồn thu ổn định qua từng năm, ông Lâm chủ động chia vườn thành các khoanh, nhằm luân phiên thu hoạch. Năm ngoái, gia đình ông bán khoảng một phần ba số đào trong vườn, thu lãi hơn 100 triệu đồng. Năm nay, ông dự kiến xuất bán khoảng 200 gốc đào cổ thụ.

“Đến thời điểm này đã có khoảng 30% số gốc được thương lái đặt mua. Nếu thời tiết thuận lợi, tôi hy vọng sẽ tiêu thụ hết số đào dự kiến, doanh thu cao hơn năm trước”, ông Lâm cho biết.

Hơn 10 năm gắn bó với nghề trồng đào, ông Lâm hiểu rõ từng “tính nết” của loài cây được coi là biểu tượng của mùa xuân. Theo ông, bên cạnh việc bón phân, tỉa cành đúng giai đoạn sinh trưởng, khâu tuốt lá đóng vai trò quyết định đến thời điểm ra hoa. Đó là kinh nghiệm ông đúc rút sau nhiều phen “khóc dở, mếu dở” vì đào nở không đúng dịp.

“Có năm trời đột ngột rét sâu đúng thời điểm tuốt lá, cây “ngủ” quá lâu, hoa nở muộn gần chục ngày. Có năm lại nắng nóng bất thường, đào nở sớm, thương lái chưa kịp về thì cả vườn đã rực hoa, giá bán giảm một nửa”, ông Lâm nhớ lại.

Chính những lần thất bại ấy khiến ông càng cẩn trọng trong từng khâu chăm sóc. Từ bấm ngọn, tạo tán, bón phân đến tuốt lá, mọi công đoạn đều được ông tính toán kỹ lưỡng, bám sát diễn biến thời tiết. Nhờ vậy, vườn đào năm nay phát triển đồng đều, mầm hoa chắc, hứa hẹn nở đúng dịp tết.

Không chỉ có đào, ở xã miền núi Xuân Du còn nổi lên với cây riềng. Đây được ví như cây “đòn bẩy” giúp nhiều hộ dân ở Xuân Du vươn lên khá giả. Gia đình chị Lưu Thị Lý ở thôn 5 là một điển hình. Trên diện tích 10 sào đất canh tác, năm qua gia đình chị thu hoạch khoảng 25 tấn riềng. Với giá bán dao động từ 9.000 đến 11.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí đầu tư, gia đình chị lãi khoảng 200 triệu đồng - mức thu nhập mà trước đây chị chưa từng nghĩ tới.

Chị Lý cho biết: "Trước năm 2018 gia đình chủ yếu trồng lúa, hiệu quả thấp, thu nhập bấp bênh. Trăn trở tìm hướng đi mới, chị mạnh dạn chuyển toàn bộ diện tích sang trồng riềng. Chi phí đầu tư cho một sào riềng chỉ khoảng 3 triệu đồng. Cây dễ trồng, ít sâu bệnh, sinh trưởng nhanh, không tốn nhiều công chăm sóc nhưng hiệu quả kinh tế cao gấp khoảng 5 lần so với trồng lúa, sắn hay ngô".

Từ những diện tích đất đồi, nương rẫy trước đây trồng lúa, sắn, ngô kém hiệu quả, người dân xã Xuân Du đã từng bước chủ động chuyển đổi sang các loại cây trồng mới phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu địa phương, cho giá trị kinh tế cao. Hiện nay, thống kê toàn xã Xuân Du có khoảng 305ha trồng đào và 270ha trồng riềng. Bình quân, 1ha riềng cho thu nhập khoảng 300 triệu đồng, còn cây đào mang lại lợi nhuận cao gấp nhiều lần so với cây trồng truyền thống. Việc xác định riềng và đào là hai cây trồng chủ lực đã tạo bước ngoặt quan trọng trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp xã Xuân Du.

Trưởng phòng Kinh tế xã Xuân Du Hoàng Văn Tuấn, cho biết: "Từ khi triển khai chủ trương chuyển đổi cây trồng, xã đã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động, đồng thời tạo điều kiện để người dân tham gia các lớp tập huấn về kỹ thuật trồng, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh. Bên cạnh đó, địa phương phối hợp với các cơ quan chuyên môn hướng dẫn cải tạo đất, bố trí mật độ trồng hợp lý, áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. Thời gian tới, UBND xã tiếp tục xác định riềng và đào là hai cây trồng mũi nhọn góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững cho người dân miền núi. Địa phương sẽ tăng cường hỗ trợ kỹ thuật, khuyến khích mở rộng diện tích trồng theo hướng an toàn, bền vững, đồng thời từng bước xây dựng thương hiệu cho cây riềng và đào".

Đáng chú ý, xã Xuân Du đang xây dựng đề án thí điểm trồng đào công nghệ cao với quy mô từ 2 đến 4ha tại khu vực thôn 8, thôn 9. Nếu đạt hiệu quả, mô hình sẽ được mở rộng lên 50 đến 100ha, hướng tới hình thành vùng trồng đào công nghệ cao, kết hợp phát triển du lịch trải nghiệm, tạo điểm nhấn để du khách khi về tham quan di tích Phủ Na trên địa bàn có thể dừng chân, check-in tại những vườn đào đặc trưng.

Bài và ảnh: Đình Giang