Xã mới - làng xưa

Toàn cảnh khu nuôi cá chép đỏ Làng Thủy Trầm, xã Minh Thắng, huyện Cẩm Khê.

Hơ đôi tay nhiều năm xa quê trên bếp lửa, ông Bùi Quang Hợp - anh họ ông Ứng chậm rãi giải thích cho ông em lâu ngày chưa về thăm quê biết thêm thông tin mới về quê nhà: Bắt đầu ngày 1/1/2025, xã Văn Khúc sáp nhập với xã Phú Lạc và xã Chương Xá thành một xã mới có tên gọi là xã Nhật Tiến. Từ nay trở đi không còn xã Văn Khúc nữa. Tuy là xã mới, nhưng cái tên Nhật Tiến là tên xã có từ thời mà anh em mình vẫn còn nhỏ, gợi lại bao kỷ niệm thời chăn trâu, đi học ngày nào...

Thực hiện chủ trương sắp xếp các đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp xã trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, giai đoạn 2023-2025, toàn tỉnh có 3 đơn vị là huyện Đoan Hùng, Cẩm Khê và thành phố Việt Trì thực hiện sắp xếp 30 ĐVHC (trong đó có 20 ĐVHC cấp xã thuộc diện sắp xếp, 10 ĐVHC cấp xã liền kề); thành lập 12 ĐVHC cấp xã mới. Sau sắp xếp, sáp nhập ĐVHC cấp xã, tổng số ĐVHC cấp xã của tỉnh là 207 đơn vị, trong đó có 15 phường, 11 thị trấn và 181 xã, giảm 18 ĐVHC cấp xã.

Việc sắp xếp ĐVHC cấp xã giai đoạn 2023-2025 nhằm thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về sắp xếp thu gọn ĐVHC cấp xã đến năm 2030, đồng thời mở rộng không gian các ĐVHC cấp xã từng bước hợp lý, đồng bộ, phù hợp với yêu cầu thực tiễn quản lý hành chính trong điều kiện ứng dụng khoa học công nghệ, sắp xếp lại tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị cơ sở tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, góp phần nâng cao nguồn lực đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế- xã hội.

Theo đó, thành phố Việt Trì sắp xếp 4 phường (2 phường thuộc diện sắp xếp, 2 phường liền kề) để thành lập 2 phường mới, cụ thể: Phường Bến Gót sáp nhập với phường Thọ Sơn thành phường Thọ Sơn; phường Vân Cơ sáp nhập với phường Nông Trang thành phường Nông Trang. Huyện Đoan Hùng sắp xếp 14 ĐVHC cấp xã (6 ĐVHC cấp xã thuộc diện sắp xếp, 8 ĐVHC cấp xã liền kề) để thành lập 6 ĐVHC cấp xã mới. Cụ thể: Sáp nhập xã Chân Mộng, xã Minh Phú với xã Vụ Quang thành xã Chân Mộng; sáp nhập xã Vân Du với xã Chí Đám thành xã Chí Đám; sáp nhập xã Hùng Long với xã Vân Đồn thành xã Hùng Long; sáp nhập xã Minh Tiến, xã Tiêu Sơn với xã Yên Kiện thành xã Yên Kiện; sáp nhập xã Bằng Doãn với xã Minh Lương thành xã Bằng Doãn. Xã Sóc Đăng sáp nhập với thị trấn Đoan Hùng thành thị trấn Đoan Hùng.

Huyện Cẩm Khê sắp xếp 12 ĐVHC cấp xã (12 ĐVHC cấp xã thuộc diện sắp xếp) để thành lập 4 ĐVHC cấp xã mới, cụ thể: Sáp nhập xã Ngô Xá, xã Tuy Lộc với xã Thụy Liễu thành xã Minh Thắng; sáp nhập xã Xương Thịnh, xã Cấp Dẫn với xã Sơn Tình thành xã Phong Thịnh. Xã Phú Khê sáp nhập với xã Tạ Xá, xã Yên Tập thành xã Phú Khê; xã Chương Xá sáp nhập với xã Phú Lạc, xã Văn Khúc thành xã Nhật Tiến. Như vậy, sau khi sáp nhập ĐVHC cấp xã, Phú Thọ sẽ có 3 tên ĐVHC mới là xã Minh Thắng, xã Phong Thịnh, xã Nhật Tiến đều thuộc huyện Cẩm Khê.

Quá trình thực hiện quy trình sắp xếp, sáp nhập, vấn đề đặt tên cho các ĐVHC xã mới được cấp ủy, chính quyền các cấp và người dân đặc biệt quan tâm. Đồng chí Bùi Xuân Vĩnh - Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Cẩm Khê thông tin: Việc đặt tên cho các ĐVHC xã mới được huyện thực hiện theo đúng hướng dẫn, đồng thời để hạn chế việc thay đổi giấy tờ của tổ chức, công dân sau sắp xếp. Phương án đặt tên xã mới đều được thông qua hội nghị cử tri và được cử tri các xã thống nhất, đồng thuận cao.

Thành phố Việt Trì sau sắp xếp, sáp nhập có 20 ĐVHC.

- Một góc thành phố Việt Trì hôm nay.

Điều 6, Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nêu rõ, việc đặt tên, đổi tên ĐVHC hình thành sau sắp xếp thực hiện theo quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của ĐVHC và phân loại ĐVHC, bảo đảm đoàn kết dân tộc, phù hợp với các yếu tố lịch sử, truyền thống, văn hóa của địa phương và tôn trọng ý kiến của đa số cử tri. Trường hợp nhập các ĐVHC cùng cấp thì khuyến khích việc sử dụng một trong các tên gọi đã có của các ĐVHC trước khi nhập để đặt tên cho ĐVHC hình thành sau sắp xếp. Trường hợp nhập các ĐVHC cùng cấp thì khuyến khích việc sử dụng một trong các tên gọi đã có của các ĐVHC trước khi nhập để đặt tên cho ĐVHC hình thành sau sắp xếp.

Lý giải lý do đặt tên cho 3 ĐVHC mới sáp nhập, đồng chí Bùi Xuân Vĩnh cho biết thêm: "Chúng tôi căn cứ vào yếu tố lịch sử, truyền thống, văn hóa của địa phương để đặt tên cho ĐVHC xã mới. Trong đặt tên, chúng tôi lựa chọn lấy lại những tên đã có trong lịch sử. Ví dụ như 3 xã Cấp Dẫn, Xương Thịnh, Sơn Tình sáp nhập thành ĐVHC xã mới, đặt tên xã Phong Thịnh là vì thời điểm năm 1946, xã Xương Thịnh, Cấp Dẫn thuộc liên xã Phong Thịnh. Việc đặt tên xã Phong Thịnh nhằm giữ tên ĐVHC từ lịch sử".

Theo tìm hiểu của phóng viên, việc đặt tên ĐVHC xã mới được các đơn vị thực hiện theo đúng quy định. Cụ thể, thành phố Việt Trì đặt tên mới cho các ĐVHC phường mới nhằm lưu giữ tên gọi lịch sử có từ lâu đời đồng thời cũng hạn chế việc thay đổi giấy tờ của tổ chức và công dân sau sắp xếp.

Theo đồng chí Nguyễn Anh Hùng - Phó Chủ tịch UBND huyện Đoan Hùng, thực hiện chủ trương sắp xếp, sáp nhập ĐVHC cấp xã giai đoạn 2023-2025, huyện Đoan Hùng sắp xếp 14 ĐVHC cấp xã để thành lập 6 ĐVHC cấp xã mới. Việc đặt tên xã mới được thực hiện đảm bảo tất cả các yếu tố lịch sử, truyền thống, văn hóa, ngoài ra còn hạn chế việc thay đổi giấy tờ của công dân sau sắp xếp. Việc đặt tên Chân Mộng cho xã mới nhằm bảo tồn Chiến thắng lịch sử Chân Mộng - Trạm Thản trong kháng chiến chống Pháp hay như để lại tên xã Yên Kiện nhằm bảo tồn tên gọi Khu di tích lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ngoài ra, xã đặt tên xã Hùng Long, Chí Đám là nhằm gắn tên ĐVHC với tên một số sản phẩm nông nghiệp nổi tiếng đã được đăng ký bản quyền với thương hiệu sản phẩm.

Trong tiết Xuân lất phất mưa bay, người dân các ĐVHC mới sáp nhập vui vì xã rộng hơn, dân số đông hơn và đặc biệt tên xã mới vẫn lưu giữ được các yếu tố lịch sử, văn hóa truyền thống của người dân. Hòa cùng dòng người vui Xuân, đón Tết, hai anh em ông Bùi Quang Hợp, Bùi Đình Ứng chậm rãi dắt tay nhau đi trên con đường làng được đổ bê tông rộng rãi ra gốc đa sân đình. Nhìn về phía cánh đồng làng, ông Ứng tâm sự: Sau nhiều đổi thay, xã mới giờ vẫn giữ nguyên được tên làng xưa. Mừng lắm!

Chi Hương