Xác suất một tiểu hành tinh đâm vào Mặt trăng tăng lên vào năm 2032

Theo Live Science, dữ liệu mới cho thấy xác suất va chạm của tiểu hành tinh này với Mặt trăng vào ngày 22.12.2032 đã tăng từ 3,8% lên 4,3%. Mặc dù Trái đất không nằm trong vùng nguy hiểm, sự kiện này vẫn thu hút sự chú ý của giới khoa học không gian toàn cầu.

Quan sát bằng công nghệ hiện đại nhất

Tiểu hành tinh 2024 YR4 lần đầu tiên được phát hiện vào tháng 12.2024. Kể từ đó, quỹ đạo của nó liên tục được theo dõi chặt chẽ vì có chu kỳ di chuyển cắt ngang quỹ đạo Trái đất. Vào tháng 5 năm nay, kính viễn vọng James Webb đã sử dụng camera cận hồng ngoại (NIRCam) để quan sát tiểu hành tinh, cung cấp dữ liệu có độ chính xác cao vượt trội so với các kính thiên văn mặt đất.

Kính James Webb phát hiện tiểu hành tinh 2024 YR4 có 4,3% khả năng va chạm Mặt trăng vào tháng 12.2032 - Ảnh: Getty

Dữ liệu thu thập cho phép các nhà khoa học hiệu chỉnh lại các tham số quỹ đạo và mô phỏng khả năng va chạm với các thiên thể lân cận. Kết quả phân tích cập nhật đã đưa xác suất va chạm của 2024 YR4 với Mặt trăng tăng nhẹ, đồng thời loại bỏ khả năng va chạm với Trái đất trong thời gian tới.

Theo NASA, "việc thay đổi xác suất là bình thường khi dữ liệu mới được cập nhật". Cơ quan này dự kiến sẽ tiếp tục quan sát tiểu hành tinh trong những lần quay lại hệ Mặt trời bên trong, đặc biệt là khi nó trở lại gần Trái đất vào năm 2028.

Tiểu hành tinh 2024 YR4 có đường kính ước tính từ 53 - 67m, tương đương chiều cao của tháp nghiêng Pisa. Với kích thước này, nếu xảy ra va chạm với Trái đất, nó có thể tạo ra sức công phá tương đương 500 quả bom nguyên tử Hiroshima. Tuy nhiên, hiện tại, nguy cơ đối với hành tinh của chúng ta đã được loại bỏ hoàn toàn.

Sự quan tâm hiện nay chủ yếu tập trung vào Mặt trăng, nơi tiểu hành tinh có khả năng tạo ra một hố va chạm mới nếu thực sự xảy ra va chạm vào năm 2032. Dù vậy, một vụ va chạm như vậy sẽ không ảnh hưởng tiêu cực đến vệ tinh tự nhiên của Trái đất, vì Mặt trăng không có khí quyển và thường xuyên hứng chịu các va chạm từ thiên thạch nhỏ hơn.

Một cơ hội nghiên cứu hiếm có

Trong cộng đồng khoa học hành tinh, khả năng va chạm của 2024 YR4 với Mặt trăng không chỉ không gây lo ngại mà còn được xem là một cơ hội nghiên cứu quý giá. Theo Giáo sư Alan Fitzsimmons (Đại học Queen’s Belfast, Anh), nếu xảy ra va chạm, đây sẽ là lần đầu tiên các nhà khoa học có thể nghiên cứu chi tiết quá trình hình thành hố va chạm trên Mặt trăng từ một tiểu hành tinh có thông số đã được xác định từ trước.

Điều này mở ra cơ hội kiểm chứng các mô hình va chạm hành tinh hiện tại, đồng thời giúp hiệu chỉnh các thuật toán dự đoán tương lai. Việc nghiên cứu một sự kiện như vậy từ trước khi nó xảy ra cũng giúp cải thiện độ chính xác trong hệ thống cảnh báo sớm các vật thể gần Trái đất (NEO), một trong những mục tiêu lâu dài của NASA và các tổ chức thiên văn toàn cầu.

Vai trò của James Webb trong giám sát tiểu hành tinh

JWST được phóng lên không gian vào cuối năm 2021 và trở thành công cụ quan sát thiên văn mạnh nhất từng được con người chế tạo. Với khả năng quan sát ở bước sóng hồng ngoại, kính viễn vọng này có thể phát hiện và theo dõi các vật thể tối, nhỏ và ở khoảng cách xa mà các thiết bị quang học truyền thống không thể quan sát rõ ràng.

Trong trường hợp của 2024 YR4, James Webb đã sử dụng quỹ thời gian khẩn cấp trong lịch trình quan sát để theo dõi thiên thể này hai lần liên tiếp, vào tháng 4 và tháng 5.2025. Nhờ vào độ nhạy cao và khả năng ổn định vượt trội khi hoạt động ngoài khí quyển, JWST đã cung cấp bộ dữ liệu chính xác nhất để tính toán quỹ đạo và xác suất va chạm.

NASA hiện chưa xác định liệu JWST có tiếp tục theo dõi tiểu hành tinh này trong đợt tiếp cận Trái đất vào năm 2028 hay không. Tuy nhiên, sự thành công của đợt quan sát vừa qua cho thấy vai trò chiến lược của các kính thiên văn không gian trong nhiệm vụ cảnh báo sớm và nghiên cứu thiên thể gần Trái đất.

Hiện tại, 2024 YR4 đang rời xa hệ Mặt trời bên trong và vượt ra ngoài tầm quan sát của các kính thiên văn mặt đất. Dự kiến đến năm 2028, tiểu hành tinh này sẽ quay lại gần Trái đất và Mặt trăng, cung cấp cơ hội quan sát tiếp theo để xác định chính xác hơn khả năng va chạm.

Trong thời gian này, các nhà khoa học sẽ tiếp tục sử dụng các mô hình mô phỏng quỹ đạo, kết hợp dữ liệu từ James Webb và các đài quan sát mặt đất để theo dõi bất kỳ thay đổi nào về hướng di chuyển của thiên thể. Với xác suất hiện tại là 4,3%, khả năng va chạm vẫn ở mức thấp, nhưng không thể bỏ qua hoàn toàn.

Hoàng Vũ