Xác xơ làng chài sau cơn bão dữ...

Từ nỗi buồn làng chài dưới chân cầu

Theo kế hoạch, chúng tôi định đến làng chài dưới chân cầu Đề Gi (xã Đề Gi) vào lúc nắng vừa lên, để gặp gỡ và lắng nghe chia sẻ của những ngư dân chịu ảnh hưởng nặng nề sau cơn bão số 13.

Thế nhưng, hành trình từ Quy Nhơn qua Khu kinh tế Nhơn Hội không hề dễ dàng. Gió lớn và cát bay từ ngày bão khiến nhiều đoạn đường bị phủ dày cát trắng, xe di chuyển chậm và trơn trượt. Sau quãng đường gian nan ấy, chúng tôi đến được làng chài khi trời đã đứng bóng.

Trước mắt chúng tôi là khung cảnh tan hoang, xơ xác.

Những chiếc lồng bè nuôi trồng thủy sản của ngư dân gãy đổ, xoắn kết dưới chân cầu Đề Gi, ngư cụ ngổn ngang khắp nơi. Giữa làng chài lặng gió, mới thấy những bất tiện như mất điện, mất nước, đường xá khó đi những ngày qua chẳng là gì so với những mất mát mà người dân nơi đây đang phải gánh chịu.

Vừa đan kết lại những lồng bè bằng tre cũ, ông Nguyễn Hữu Hải (thôn An Quang Đông, xã Đề Gi) cùng vài ngư dân khác vẫn tất bật bên những chiếc bè hư hỏng, vừa làm vừa tính toán thiệt hại, loay hoay nghĩ cách xoay xở số tiền hơn 400 triệu đồng phải trả ngân hàng trong ít ngày tới.

Thấy chúng tôi đến, ông ngẩng lên, nụ cười nhạt trên gương mặt sạm nắng: “Đây là cơn bão mạnh nhất trong mười mấy năm qua đó cháu. Giờ thì mất hết rồi, mất trắng hàng tỷ đồng, mà nợ ngân hàng đến kỳ vẫn phải trả”.

Ông Hải tỉ mẩn kết bè tre, tận dụng những chiếc phuy còn lại sau cơn bão.

Theo ông Hải, các lồng bè của gia đình đang nuôi cá bóp, cá mú, cá hồng Mỹ - tất cả đều ở giai đoạn chuẩn bị thu hoạch. Thế nhưng, chưa kịp thu hái thành quả, cơn bão Kalmaegi đã cuốn trôi tất cả, để lại phía sau là những tấm bè vỡ vụn và ánh mắt trĩu nặng của người nuôi trên biển.

Giữa nơi gió biển còn hăng nồng mùi muối, anh Huỳnh Ái Quốc (thôn Vĩnh Lợi, xã An Lương) lặng lẽ ngồi kết lại bè mới từ những thân tre cũ. Đôi tay chai sạn, rám nắng của người ngư dân ấy vẫn cặm cụi làm việc giữa bãi hoang, như thể chỉ cần còn bè, còn biển thì vẫn còn hy vọng để bắt đầu lại.

Năm 2014, anh Huỳnh Ái Quốc bắt đầu dựng chiếc bè đầu tiên bằng tre, lênh đênh giữa vùng biển quê. Chiếc bè giản dị ấy trở thành “nồi cơm” nuôi sống cả gia đình anh suốt nhiều năm. Mười năm bám biển, chắt chiu từng đồng, anh đầu tư được một bè gỗ kiên cố hơn, nuôi các loại cá mú, cá bóp, cá hồng Mỹ và hàu.

Vợ chồng anh Quốc-chị Yến vẫn còn bàng hoàng sau cơn bão dữ.

Thế nhưng, niềm vui chưa trọn, hai năm sau, bão Kalmaegi ập đến, chiếc bè ấy bị cuốn đi mất tích chỉ sau một đêm. Sau bão, toàn bộ gần 6 tấn cá trên bè cùng hệ thống lưới chài, thùng phuy, bè gỗ đều trôi mất. Thiệt hại ước tính khoảng 500 triệu đồng.

Anh kể: “Khi có tin bão, vợ chồng chỉ kịp thu dọn sơ sài rồi đưa nhau vào bờ trú ẩn. Không ai dám ở lại ngoài bè, sóng đánh dữ lắm. Chiếc bè gỗ tôi mới đầu tư hơn hai trăm triệu, giờ mất tích luôn, không còn thấy dấu vết gì nữa”.

Phía xa chiếc bè-nơi anh Quốc đang cố kết lại chiếc bè tạm bợ để tiếp tục mưu sinh, chị Hồ Thị Yến-vợ anh Quốc cũng đang tỉ mỉ nối lại từng thùng phuy, cột lại dây neo. Chị ngậm ngùi: “Công sức mấy năm trời trôi theo nước hết. Giờ chỉ mong trời thương, biển yên để còn làm lại. Nghĩ tới con gái năm sau vào đại học mà chạnh lòng. Cái bè đó là chỗ dựa của cả nhà, là nơi hy vọng để các con được ăn học "đàng quàng"… Mất hết rồi”.

Vợ chồng anh Quốc-chị Yến tận dụng tre cũ và những chiếc phuy còn sót lại để kết lại bè.

Theo ông Võ Văn Tài-Chủ tịch UBND xã Đề Gi, bão Kalmaegi đã gây thiệt hại nặng nề cho toàn vùng nuôi trồng thủy sản của địa phương. Tổng diện tích nuôi bị ảnh hưởng ước khoảng 166 ha, trong đó cá các loại 110 ha, ốc hương 26 ha, tôm 30 ha. Ngoài ra, 6 tàu cá bị chìm, khoảng 10 tàu lớn khác va đập hư hỏng nặng.

“Đây là đợt thiên tai gây thiệt hại lớn nhất trong nhiều năm qua. Địa phương đang thống kê, hỗ trợ ngư dân khắc phục hậu quả, ổn định sinh kế”-ông Tài cho biết.

Đến nỗi lo về kế sinh nhai

Tại cảng cá Nhơn Lý (thôn Lý Chánh, phường Quy Nhơn Đông), nhiều người dân vẫn còn bàng hoàng, tay luống cuống dọn từng mảnh vụn vỡ, nhặt nhạnh những gì còn sót lại, vừa dọn cả nỗi đau chất chứa trong lòng.

Trong dáng đi còm cõi, yếu mòn, bà Nguyễn Thị Thông (71 tuổi) dắt chúng tôi men theo con đường nhỏ đến chòm lò ở cảng Nhơn Lý. Cả chục lò cá nơi đây giờ chỉ còn là những khung trơ trọi, những cành củi khô cháy dở nằm vương vãi. Vừa đi, bà Thông vừa kể, vừa giới thiệu từng chủ lò, từng gia cảnh - hầu hết đều khó khăn, bao năm gắn bó với nghề, nay sinh kế đành tan biến theo lửa lò tắt ngấm.

Bà Thông lo lắng về phương tiện mưu sinh không còn.

Theo bà Thông, bà sống với con trai trong căn nhà nhỏ. Cơn bão vừa qua cuốn đi vài mảnh tôn, vài viên ngói, nhưng điều khiến bà đau nhất là kế sinh nhai tan hoang. Lò cá - nguồn thu nhập duy nhất - đã bị sóng đánh tan tành chỉ sau một đêm, những vò mắm cá cũng không còn.

Cùng cảnh ngộ, bà Ngô Thị Tâm (55 tuổi) chia sẻ, chồng bà bị tai biến, mọi chi phí thuốc men đều trông vào lò hấp cá ở cảng - nơi bà kiếm từng đồng để sống qua ngày. Không chỉ lò cá, nhà đông lạnh của bà cũng bị sóng đánh hư hỏng; mất điện nhiều ngày khiến cá có nguy cơ hỏng hết. Chỉ tay về phía đống đổ nát - nơi từng là lò cá, bà nghẹn giọng: “Chưa năm nào tôi thấy bão dữ dội và ghê gớm đến vậy”.

Cơn bão đã đi qua nhưng sự bàng hoàng, lo lắng của bà Tâm vẫn còn hiện rõ.

Không chỉ mất kế sinh nhai, nhiều hộ dân ở làng chài Nhơn Lý còn mất đi ngôi nhà che trú nắng mưa chắt chiu dành dụm cả đời mới có được. Giữa đống đổ nát, bà Ngô Thị Lanh (70 tuổi) lặng lẽ cúi xuống nhặt từng chiếc chén, những mảnh vụn sót lại từ bàn thờ tổ tiên bị vùi lấp trong căn nhà đổ nát. Mỗi món đồ nhỏ nhặt lên là một ký ức, một phần của cuộc sống trước cơn bão, giờ trở nên mong manh và dễ vỡ.

Bà Lanh thở dài, giọng run run, chia sẻ: “Nhà này tôi được em trai cho ở nhờ. Sáng hôm đó tôi được đưa đi di tản, hôm sau quay về thì như chết điếng, không ngờ cơn bão lại khủng khiếp đến vậy. Hai ngày nay tôi phải qua hàng xóm ở nhờ”.

Ngôi nhà của bà Lanh chẳng còn lại gì.

***

Sau những vỡ vụn, làng chài dưới chân cầu Đề Gi vẫn tất bật gầy dựng để tiếp tục mưu sinh. Người dân kiên cường nhặt nhạnh những gì còn sót lại, từng mảnh bè, từng dây lưới, để đan kết lại tương lai. Khi tôi hỏi mất bao lâu mới khôi phục được như trước, nhiều ngư dân chỉ cười buồn: chắc phải mất đến hai năm. Nhìn về phía biển xa xăm, ông Nguyễn Hữu Hải lẩm nhẩm: “Thôi thì còn người, còn của…”!

THẢO KHUY