Xâm nhập mặn trong mùa khô 2024-2025 ở ĐBSCL: Thiếu nước sinh hoạt, giảm năng suất lúa

Nâng cấp, cải tạo đường ống dẫn nước sinh hoạt của người dân trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng. Ảnh: TUẤN QUANG

Tại Sóc Trăng, ông Lâm Văn Vũ, Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Long Phú, cho hay, những ngày qua, gió chướng (gió mùa Đông Bắc) hoạt động mạnh khiến xâm nhập mặn diễn ra phức tạp, độ mặn ghi nhận cao hơn cùng kỳ. Phần lớn cống lấy nước từ sông Hậu đều ghi nhận độ mặn từ 1,5g/l đến 4g/l, buộc phải đóng hoàn toàn các cống để ngăn mặn. Chiều sâu ranh mặn 4g/l trên sông Hậu đã vào sâu đến 51km, dự báo rủi ro thiên tai do xâm nhập mặn ở cấp độ 2.

Tại Kiên Giang, trên sông Cái Bé đoạn qua xã Bình An (huyện Châu Thành), độ mặn đo được là 4,0‰; sông Cái Lớn đoạn qua xã Thủy Liễu (huyện Gò Quao), độ mặn cũng ở mức tương tự. Theo dự báo của Đài Khí tượng - Thủy văn Kiên Giang, từ nay đến ngày 7-3, xâm nhập mặn tiếp tục diễn biến phức tạp với độ mặn lên cao và nước mặn lấn sâu vào nội đồng.

Dù mới ở nửa đầu mùa khô, song bước đầu ghi nhận đã có thiệt hại khá lớn do hạn mặn gây ra. Theo Chi cục Thủy lợi tỉnh Kiên Giang, từ đầu mùa khô 2024-2025 đến nay, trên địa bàn xã Vĩnh Hòa Hiệp (huyện Châu Thành) đã có hơn 22ha lúa đông xuân 2024-2025 bị ảnh hưởng và giảm năng suất với tỷ lệ dưới 30%. Nguyên nhân được xác định là do triều cường dâng cao, nước mặn tràn qua bờ bao và các cống, làm ảnh đến năng suất, chất lượng lúa.

Tình hình xâm nhập mặn sâu cũng khiến việc cung cấp nước sinh hoạt cho người dân bị ảnh hưởng, một số nơi xảy ra tình trạng thiếu nước sạch phục vụ sinh hoạt. Ông Đặng Văn Ngọ, Tổng Giám đốc Công ty CP Cấp nước Sóc Trăng, cho hay, hiện nước mặn đã xâm nhập vào khu vực nhà máy khai thác nước mặt của công ty. Độ mặn tăng dần khiến việc khai thác nước mặt chịu ảnh hưởng rất lớn, đồng thời gây ra tình trạng thiếu nước cục bộ.

Trong khi đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hậu Giang yêu cầu các địa phương cử cán bộ túc trực để theo dõi chặt diễn biến xâm nhập mặn, khi độ mặn tăng cao sẽ đóng trên 100 cống ngăn mặn ở các vùng xung yếu... Ông Lê Tự Do, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Khai thác Thủy lợi miền Nam, thông tin, đơn vị đã chuẩn bị kế hoạch ứng phó với các đợt hạn, mặn trọng điểm trong năm 2025. “Tùy theo diễn biến của triều cường, độ mặn đo được tại các trạm quan trắc và lịch mùa vụ sản xuất mà đơn vị có kế hoạch vận hành đóng mở số lượng cửa van cho phù hợp. Những năm qua, hệ thống cống Cái Lớn, Cái Bé, Xẻo Rô đã đóng vai trò quan trọng trong điều tiết, mang lại hiệu quả to lớn đối với đời sống người dân”, ông Lê Tự Do chia sẻ.

Viện Khoa học thủy lợi miền Nam khuyến cáo, trong thời điểm mặn lấn sâu, các tỉnh ven biển cần vận hành hợp lý các công trình kiểm soát mặn, hạn chế tiêu thoát nước và sử dụng tiết kiệm nước, giám sát chặt chẽ chất lượng nước, tranh thủ lấy nước khi có thể để đảm bảo nước cho sản xuất. Chuẩn bị các phương án ứng phó, tích trữ và sử dụng nước hợp lý, đặc biệt là nước đảm bảo cho các vùng ăn trái thuộc huyện Châu Thành, Chợ Lách, Mỏ Cày Bắc - Nam thuộc tỉnh Bến Tre; huyện Kế Sách, tỉnh Sóc Trăng.

TUẤN QUANG - VĨNH TƯỜNG - THÀNH NHƠN