Xây dựng đường sắt tốc độ cao: Tạo động lực phát triển - Kỳ 2: Khẩn trương xây dựng các khu tái định cư
Thời gian qua, các sở, ban, ngành, địa phương nỗ lực rà soát, triển khai thủ tục để khẩn trương xây dựng các khu tái định cư (TĐC) phục vụ Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đi qua địa bàn tỉnh. Lãnh đạo UBND tỉnh đã chỉ đạo, lưu ý các ngành, địa phương về việc chọn vị trí xây dựng các khu TĐC phải chuẩn chỉnh ngay từ đầu về tính pháp lý, cũng như tính khả thi để người dân an cư.
Nỗ lực tìm vị trí tái định cư
Để đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, xây dựng các khu TĐC, UBND tỉnh đã ban hành quyết định giao 3 ban quản lý dự án của tỉnh làm chủ đầu tư 3 dự án thành phần bồi thường, hỗ trợ, TĐC. Cụ thể, Dự án thành phần 1 do Ban Quản lý dự án Phát triển tỉnh làm chủ đầu tư, đi qua 10 xã, phường, gồm: Đại Lãnh, Tu Bông, Vạn Thắng, Vạn Ninh, Vạn Hưng, Bắc Ninh Hòa, Hòa Trí, Ninh Hòa, Tân Định, Nam Ninh Hòa, với tổng chiều dài khoảng 66,16km. Dự án thành phần 2 do Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và giao thông tỉnh làm chủ đầu tư đi qua 10 xã, phường gồm: Bắc Nha Trang, Diên Điền, Diên Lạc, Suối Hiệp, Suối Dầu, Cam Lâm, Cam Hiệp, Cam An, Ba Ngòi, Nam Cam Ranh, với tổng chiều dài khoảng 64,13km. Dự án thành phần 3 do Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng tỉnh làm chủ đầu tư đi qua 9 xã, phường, gồm: Công Hải, Thuận Bắc, Ninh Hải, Xuân Hải, Bảo An, Ninh Phước, Phước Hữu, Thuận Nam và Phước Hà, với tổng chiều dài khoảng 61,47km.
Đồng chí Nguyễn Minh Sơn - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội dẫn đầu đoàn công tác khảo sát vị trí dự kiến xây dựng Ga hành khách tại khu vực Diên Khánh.
Để phục vụ công tác giải phóng mặt bằng, tỉnh bố trí 31 khu TĐC, gồm 13 khu có sẵn và 18 khu xây mới tại 20 xã, phường có Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đi qua. Ông Nguyễn Văn Vinh - Phó Giám đốc Sở Xây dựng cho biết, việc tìm các khu đất phù hợp quy hoạch, đáp ứng đầy đủ điều kiện về hạ tầng giao thông và hạ tầng xã hội là hết sức quan trọng nhằm chuẩn bị chu đáo cho công tác bồi thường, thu hồi đất phục vụ xây dựng Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đoạn đi qua địa phận tỉnh. Chính vì vậy, thời gian qua, tỉnh đã nỗ lực rà soát, tìm kiếm các khu đất phù hợp để xây dựng khu TĐC cho những trường hợp bị ảnh hưởng bởi dự án với mục tiêu “nơi ở mới phải tốt hơn hoặc bằng nơi ở cũ”.
Đẩy nhanh triển khai thực hiện
Để đáp ứng tiến độ Trung ương đề ra, cuối tháng 7-2025, đồng chí Trần Hòa Nam - Phó Chủ tịch UBND tỉnh dẫn đầu đoàn công tác đi kiểm tra các vị trí dự kiến làm khu TĐC phục vụ Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam tại khu vực phía nam của tỉnh. Qua kiểm tra thực tế, đồng chí Trần Hòa Nam chỉ đạo các ngành, địa phương việc chọn vị trí xây dựng các khu TĐC phải chuẩn chỉnh ngay từ đầu về tính pháp lý, cũng như tính khả thi để đưa người dân về ở. Nơi ở mới phải đáp ứng được nhu cầu của người dân về việc làm, giáo dục, chăm sóc sức khỏe, vệ sinh môi trường; đồng thời, cần tính đến các yếu tố như môi trường tự nhiên, văn hóa, xã hội để giúp người dân nhanh chóng ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế.
Trao đổi với phóng viên, ông Đoàn Tùng Lâm - Phó Giám đốc Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và giao thông tỉnh cho biết: "Để đảm bảo tiến độ thực hiện dự án, ban đã phối hợp với các đơn vị tư vấn lập đồ án quy hoạch và lập tổng mức đầu tư cho 7 khu TĐC; đồng thời thống kê và lập tổng mức chi phí thực hiện bồi thường, hỗ trợ TĐC và di dời hạ tầng phục vụ Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đoạn thuộc Dự án thành phần 2. Hiện nay, ban đã dự thảo xong kế hoạch lựa chọn nhà thầu đối với một số gói thầu tư vấn lập báo cáo nghiên cứu khả thi cho Dự án thành phần 2 và được UBND tỉnh ban hành quyết định giao 1,7 tỷ đồng vốn năm 2025 để triển khai dự án này. Từ nay đến hết tháng 11-2025, ban sẽ hoàn thành lập quy hoạch chi tiết 1/500, lập báo cáo nghiên cứu khả thi và trình thẩm định, phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi đối với dự án".
Ông Nguyễn Thanh Hiến - Giám đốc Ban Quản lý Dự án phát triển tỉnh cho biết, để đẩy nhanh tiến độ, ban đã lập kế hoạch tổng thể các bước thực hiện dự án; phối hợp với đơn vị tư vấn lập hồ sơ báo cáo nghiên cứu khả thi; phối hợp với Chi nhánh Phát triển Quỹ đất khu vực Ninh Hòa và Vạn Ninh khảo sát tuyến ngoài thực địa và khảo sát các khu TĐC; phối hợp với xã Tân Định xác định vị trí xây dựng Khu TĐC Tân Định; đã làm việc và có văn bản gửi các xã Tân Định, Đại Lãnh và Vạn Thắng xác định vị trí để thực hiện việc xây dựng bồi hoàn các tổ chức bị ảnh hưởng. Thời gian tới, ban sẽ ký hợp đồng nguyên tắc với Chi nhánh Phát triển Quỹ đất khu vực Ninh Hòa và Vạn Ninh thực hiện các bước giải phóng mặt bằng theo quy định; lập quy hoạch tổng mặt bằng Khu TĐC Tân Định. Đồng thời, lập hồ sơ báo cáo nghiên cứu khả thi, dự kiến hoàn thành phê duyệt trong tháng 11-2025.
Triển khai các chỉ đạo của UBND tỉnh, đầu tháng 9-2025, Sở Xây dựng đã phối hợp với các ban quản lý dự án của tỉnh và UBND các xã, phường tổ chức lấy ý kiến người dân về vị trí, định hướng quy hoạch các khu TĐC để tạo sự đồng thuận trong quá trình thực hiện. Tại các buổi tổ chức lấy ý kiến, Sở Xây dựng và các ban quản lý dự án của tỉnh đã tuyên truyền về Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đến người dân.
Lãnh đạo Sở Xây dựng cho biết, thông qua các buổi tổ chức lấy ý kiến, người dân nhận thức được ý nghĩa của tầm quan trọng của dự án. Hầu hết người dân bị ảnh hưởng bởi dự án đều đồng tình thống nhất về vị trí khu TĐC được chính quyền địa phương dự kiến bố trí. Mới đây, UBND tỉnh đã có văn bản chấp thuận chủ trương về vị trí xây dựng 18 khu TĐC (không bao gồm 13 khu TĐC đã có hiện hữu) phục vụ Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đoạn qua địa bàn tỉnh theo nội dung báo cáo, đề nghị của Sở Xây dựng. Quy mô, diện tích, phạm vi ranh giới các khu TĐC sẽ được xác định cụ thể, chính xác ở giai đoạn lập dự án đầu tư. UBND tỉnh đã giao các Ban quản lý dự án của tỉnh rà soát, tính toán, phê duyệt quy mô xây dựng các khu TĐC phải đảm bảo hiệu quả, đầy đủ hạ tầng, kết nối giao thông khu vực.
Đồng chí NGUYỄN MINH SƠN - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội: Dự án Đầu tư xây dựng đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam mang lại nhiều giá trị to lớn cho phát triển kinh tế của đất nước, tăng cường liên kết vùng, tạo không gian phát triển mới, giúp hình thành các khu công nghiệp, đô thị, dịch vụ, tạo ra hàng triệu việc làm, giúp tăng giá trị của đất đai, tạo thuận lợi cho người dân đi lại, giảm chi phí logistics, giảm giá thành, tăng sức cạnh tranh của hàng hóa, sản phẩm của nền kinh tế quốc gia nói chung và các tỉnh, thành phố có đường sắt đi qua nói riêng. Dự án là cơ hội để Khánh Hòa tiếp tục phát triển theo định hướng xây dựng tỉnh thành đô thị trực thuộc Trung ương, trở thành vùng trung tâm kinh tế của các tỉnh khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.
