Xây dựng hệ sinh thái công nghiệp bán dẫn

Trung tâm Điện tử và vi mạch bán dẫn-ESC, Khu Công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh.

Cho nên, để tận dụng các cơ hội từ cách mạng công nghiệp 4.0, Thành phố Hồ Chí Minh đang phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, tạo động lực tăng trưởng không chỉ cho địa phương này, mà cho cả Vùng kinh tế trọng điểm phía nam.

Đà tăng trưởng rộng mở

Nếu năm 2024, ngành công nghiệp bán dẫn ghi nhận với doanh số đạt 627 tỷ USD, vượt qua các dự báo trước đó thì năm 2025, đà tăng trưởng này dự kiến sẽ tiếp tục tăng nhanh với doanh số khoảng 697 tỷ USD, giúp ngành công nghiệp này đi đúng hướng để đạt doanh số 1.000 tỷ USD vào năm 2030.

Quỹ đạo tăng trưởng này cho thấy tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 7,5%, có khả năng tăng gấp đôi lên 2.000 tỷ USD vào năm 2040.

Ông Lê Trường Duy, Giám đốc Trung tâm Cách mạng công nghiệp 4.0 tại Thành phố Hồ Chí Minh (HCMC C4IR) cho biết: Ngành bán dẫn đang trở thành trụ cột chiến lược của mọi nền kinh tế hiện đại. Từ trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), điện toán đám mây đến công nghệ quốc phòng, tất cả đều phụ thuộc vào năng lực sản xuất và thiết kế vi mạch.

Đào tạo nguồn nhân lực tại Khu Công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh.

Tại Việt Nam, ngành bán dẫn tuy còn ở giai đoạn sơ khai nhưng đang bước vào thời kỳ chuyển mình. Các tập đoàn công nghệ hàng đầu như Samsung, Amkor, NVIDIA, Qualcomm đã chọn Việt Nam làm điểm đến chiến lược.

Đồng thời, các doanh nghiệp trong nước như Viettel cũng đang đẩy mạnh hoạt động thiết kế vi mạch. Đây là thời điểm vàng để Việt Nam tiến sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Theo Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050, Việt Nam sẽ tham gia vào tất cả các công đoạn của chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu: Thiết kế, chế tạo, bao gói, kiểm định.

Theo nền tảng phân tích dữ liệu Statista, thị trường bán dẫn Việt Nam dự kiến đạt doanh thu 24,46 tỷ USD vào năm 2025, tăng trưởng trung bình 13,73%/năm và hướng tới quy mô 46,54 tỷ USD vào năm 2030.

Thành phố Hồ Chí Minh sớm xác định ngành công nghiệp bán dẫn là lĩnh vực chiến lược với định hướng trở thành trung tâm công nghiệp bán dẫn hàng đầu khu vực.

Thành phố đã thu hút được một số tập đoàn công nghệ lớn như Intel, Samsung, Marvell, Renesas, Siemens EDA, Ampere Computing... Riêng tại Khu Công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh, có 37 dự án điện tử, vi mạch đang hoạt động với tổng vốn đầu tư hơn 7,7 tỷ USD.

Ông Nguyễn Hữu Yên, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: Ngành công nghiệp bán dẫn nổi lên như một “mạch máu” của nền kinh tế toàn cầu, là nền tảng cốt lõi cho hầu hết các lĩnh vực công nghệ cao như trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật, dữ liệu lớn và các thiết bị điện tử thông minh.

Nhận thức rõ tầm quan trọng chiến lược này, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Chính phủ đã có những chỉ đạo quyết liệt nhằm tạo ra đột phá trong phát triển khoa học, công nghệ với Quyết định 1018/QĐ-TTg về chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030 và tầm nhìn 2050.

Đối với Thành phố Hồ Chí Minh, với vai trò là đầu tàu kinh tế, khoa học và công nghệ của cả nước, việc tiên phong phát triển ngành công nghiệp bán dẫn không chỉ là cơ hội mà còn là trách nhiệm lịch sử, có tính lan tỏa cho cả Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước.

Nhân lực là then chốt

Để tận dụng cơ hội này, Thành phố Hồ Chí Minh có nhiều chính sách và hành động cụ thể nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn.

Vi mạch-bán dẫn là công nghệ lõi cho các ngành công nghiệp mới nổi.

Cụ thể, địa phương này đã ký kết Biên bản ghi nhớ với Tập đoàn Advanced Micro Devices, Inc. (AMD) của Hoa Kỳ. Theo đó, AMD không chỉ hợp tác nâng cao năng lực liên quan các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo cho đội ngũ giảng viên, sinh viên, cán bộ. Hợp tác với Intel (IPV) trong kế hoạch đào tạo 9.000 nhân lực ngành bán dẫn đến năm 2030.

Thành phố đã ban hành kế hoạch triển khai Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2050 với những mục tiêu như hình thành và phát triển ít nhất một trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) đạt chuẩn quốc tế trong ngành công nghiệp bán dẫn, công nghệ số cốt lõi như trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, Internet vạn vật, dữ liệu lớn, blockchain.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, thách thức lớn cho Việt Nam nói chung và Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng trong phát triển ngành công nghiệp bán dẫn là thiếu nhân lực chuyên sâu. Ngành công nghiệp bán dẫn đòi hỏi nguồn nhân lực với kiến thức cao về Toán, Vật lý cùng các kỹ năng thiết kế vi mạch. Trong khi sinh viên mới ra trường thường chưa đáp ứng được các yêu cầu chuyên môn khắt khe này.

Trung tâm Điện tử và vi mạch bán dẫn-ESC, Khu Công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh.

Ngoài ra, cơ sở hạ tầng và chính sách dành cho công nghiệp bán dẫn chưa đồng bộ, còn thiếu những cơ chế đặc thù dành riêng cho các dự án quy mô lớn; chính sách thu hút các chuyên gia quốc tế vẫn chưa đủ hấp dẫn.

Để xây dựng ngành công nghiệp bán dẫn, theo ông Nguyễn Hữu Yên, ngày 24/2 năm nay, Thành phố Hồ Chí Minh đã ban hành Kế hoạch số 1231/KH-UBND về triển khai Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam và Chương trình phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050 tại thành phố.

Kế hoạch đã đề ra những mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp hết sức cụ thể, trong đó nhấn mạnh đến ba trụ cột chính: Phát triển nguồn nhân lực; phát triển hạ tầng và thu hút đầu tư; xây dựng hệ sinh thái bán dẫn.

Cụ thể, đến năm 2030, đào tạo ít nhất 9.000 nhân lực trình độ đại học trở lên; xây dựng ít nhất một trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) đạt chuẩn quốc tế, mở rộng Khu Công nghệ cao, và thu hút các dự án FDI lớn; xây dựng hệ sinh thái với việc thúc đẩy nghiên cứu, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và tăng cường hợp tác quốc tế.

KHÁNH TRÌNH