Xây dựng 'Hệ sinh thái công nghiệp xanh' đã đến lúc không thể trì hoãn
Để xây dựng 'Hệ sinh thái công nghiệp xanh' nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn bền vững trong giai đoạn 2025 - 2030, các DN trong lĩnh vực công nghiệp, năng lượng cần tăng cường năng lực chuyển đổi kép, bao gồm đổi mới sáng tạo, đầu tư hạ tầng số.
“Hệ sinh thái công nghiệp xanh” bao gồm những giải pháp thúc đẩy chuyển đổi số và chuyển đổi xanh trong sản xuất công nghiệp, năng lượng, bao gồm hiện đại hóa hạ tầng dữ liệu ngành điện, ứng dụng công nghệ số trong giám sát năng lượng, tự động hóa dây chuyền, đổi mới mô hình sản xuất và nâng cao hiệu quả quản trị, giúp giảm phát thải và năng lực cạnh tranh.
Nhấn mạnh chuyển đổi số đang tạo ra mô hình vận hành mới cho DN công nghiệp, trong khi chuyển đổi xanh là yêu cầu không thể trì hoãn để phục vụ mục tiêu phát triển bền vững, ông Phạm Văn Quân, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) cho biết, tiến trình này có mối quan hệ bổ trợ lẫn nhau, tạo nền tảng quan trọng nâng cao năng suất, giảm phát thải và tăng sức cạnh tranh của DN trong môi trường kinh tế toàn cầu hóa.
“Các DN sản xuất muốn duy trì tăng trưởng dài hạn phải đẩy mạnh tự động hóa, chuẩn hóa dữ liệu và phát triển nhà máy thông minh. Những yếu tố này được coi là “kiềng ba chân” hỗ trợ DN tối ưu vận hành, minh bạch quy trình và tham gia sâu hơn vào các chuỗi cung ứng có yêu cầu cao về chất lượng và truy xuất nguồn gốc”, ông Quân đề cập.
Chuyển đổi xanh là yêu cầu không thể trì hoãn để phục vụ mục tiêu phát triển bền vững
Ở góc độ hạ tầng năng lượng, ông Nguyễn Xuân Khải, Phó Giám đốc Trung tâm EVN-ICT cho biết, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã chuyển đổi mạnh mẽ từ mô hình vận hành truyền thống sang hệ sinh thái số, từ văn phòng số, ERP, đến hệ thống SCADA/DCS bao phủ toàn bộ lưới điện quốc gia. Tỷ lệ trạm biến áp không người trực đã đạt 92,68% ở cấp 500 kV và 100% ở cấp 110 kV.
“Việc áp dụng UAV và AI giúp EVN tự động hóa công tác kiểm tra đường dây, giảm thời gian xử lý sự cố và nâng cao an toàn. Trong giai đoạn 2025–2030, EVN đặt mục tiêu hoàn thiện kho dữ liệu dùng chung, chuẩn hóa ngữ nghĩa và triển khai hạ tầng AI hiệu năng cao để tiến tới mô hình “EVN Thông minh”, ông Khải cho hay.
Liên quan tới lĩnh vực hóa chất - một trong những ngành chịu tác động mạnh mẽ của tiêu chuẩn môi trường, ông Phùng Ngọc Bộ, Trưởng ban Kỹ thuật Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (VINACHEM) cho biết, tập đoàn đang triển khai đồng thời hai mục tiêu chuyển đổi xanh và chuyển đổi số.
“VINACHEM đặt mục tiêu giảm tối thiểu 5% lượng phát thải CO₂ vào năm 2030 và nâng tỷ lệ năng lượng tái tạo lên 5–10%. Những định hướng lớn như áp dụng IoT, Cloud, tự động hóa dây chuyền, tái chế nguyên liệu và đầu tư điện mặt trời áp mái được xem là điều kiện cần để ngành hóa chất chuyển sang mô hình sản xuất sạch hơn và hiệu quả hơn”, ông Bộ thông tin.
Nêu giải pháp số hóa trong hệ thống bán lẻ xăng dầu, ông Nguyễn Hoàng Long, Phó Trưởng ban Công nghệ thông tin và Chuyển đổi số của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) cho thấy, xu hướng chuyển đổi số không chỉ diễn ra trong sản xuất, còn lan rộng tới các khâu phân phối.
“Với 2.850 cửa hàng và tổng doanh thu 140.000 tỷ đồng, Petrolimex đang triển khai hệ thống thanh toán không tiếp xúc, định vị trạm xăng theo thời gian thực và tích hợp bản đồ thời gian chờ, nhằm tối ưu trải nghiệm của người tiêu dùng, tăng minh bạch và rút ngắn quy trình vận hành tại trạm”, ông Long nêu.
Chuyển đổi số, chuyển đổi xanh trong sản xuất công nghiệp góp phần giúp các DN giảm chi phí, hạn chế rủi ro và tăng độ an toàn trong sản xuất
Ở nhóm giải pháp công nghiệp thông minh, ông Nguyễn Hoàng Kiên, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Bóng đèn Phích nước Rạng Đông chia sẻ cách DN áp dụng mô hình “Chuyển đổi số và Xanh – Chuyển đổi AI” để vừa tối ưu năng lượng vừa nâng cao năng suất.
“Rạng Đông đã giảm tới 70% điện năng tiêu thụ trên mỗi đơn vị doanh thu và tự động hóa 72% dây chuyền. Đáng chú ý, DN đã tự phát triển robot thị giác (VGR) với chi phí chỉ bằng 1/5 so với hệ thống nhập khẩu”, ông Kiên thông tin đồng thời khẳng định các giải pháp AI như Vision Guided Robotics, Digital Twin hay Edge AI đã giúp DN nâng cao năng lực cạnh tranh ngay trong nước và trên thị trường quốc tế.
Những giải pháp trong chuyển đổi số, chuyển đổi xanh trong sản xuất công nghiệp và quản lý năng lượng đang góp phần giúp các DN giảm chi phí, hạn chế rủi ro và tăng độ an toàn trong sản xuất. Điều này càng thể hiện rõ vai trò của công nghệ số và chuyển đổi xanh trong nâng cao năng suất, giảm phát thải và năng lực cạnh tranh cho DN, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, phù hợp định hướng chuyển đổi số toàn diện trong giai đoạn tới.
