Xây dựng không gian mạng an toàn, lành mạnh

Dự luật của bang New York được đưa ra trong bối cảnh chính phủ liên bang đang thiếu những biện pháp bảo vệ trẻ em trước những nguy cơ khi tiếp xúc với mạng xã hội. Một loạt các dự luật tương tự đã được đưa ra ở các bang bao gồm Arkansas, Louisiana và Utah đã thông qua các dự luật yêu cầu nền tảng công nghệ phải có sự đồng thuận của phụ huynh trước khi tạo tài khoản cho thanh thiếu niên.

Thói quen sử dụng mạng xã hội

Mạng xã hội như Facebook, X (Twitter cũ), Tiktok đã trở nên phổ biến vào cuộc sống hàng ngày ở mọi lứa tuổi trên toàn cầu. Từ khi xuất hiện, Internet đã tạo nên nhiều thay đổi lớn trong đời sống kinh tế, chính trị, xã hội. Mạng máy tính ngày càng được mở rộng, để từ đây, các hình thức giải trí trên mạng trở nên phong phú và hiện đại hơn bao giờ hết.

Photo: Getty Images

Có thể nói, với nhiều ứng dụng tiện ích khác nhau, các trang mạng xã hội đã đáp ứng được gần như đầy đủ các mục đích và nhu cầu của trẻ em và thanh thiếu niên - bộ phận được xem là năng động nhất trong xã hội. Hơn nữa, việc đăng ký tham gia vào một mạng xã hội nào đó khá đơn giản và dễ dàng cho hầu hết các đối tượng người dùng.

Theo New York Times, nhiều chuyên gia quan ngại về việc trẻ 8 - 12 tuổi dùng mạng xã hội như Instagram, Facebook, Tiktok... trong khi những nền tảng này yêu cầu người dùng ít nhất 13 tuổi. Diana Graber, người sáng lập Cyberwise - trang web dành cho người lớn muốn hỗ trợ trẻ dùng công nghệ an toàn cho biết, nhiều trẻ dùng điện thoại với mục đích giải trí và kết nối với bạn bè trong đại dịch Covid-19 vì chưa được đến trường. Tuy nhiên, theo bà, mạng xã hội không được thiết kế để bảo đảm an toàn cho trẻ. Theo tiến sĩ Devorah Heitner, chuyên gia về an toàn mạng, các em sử dụng điện thoại nhiều một phần vì muốn kết nối với bạn bè trong đại dịch.

Tuy nhiên, khảo sát mới đây từ độ tuổi 8 - 18 cho thấy, mục đích chủ yếu khi dùng điện thoại của trẻ không phải để giữ liên lạc với bạn, mà chúng dành trung bình 3 giờ mỗi ngày để xem video và 2 giờ chơi game trong khi thời gian trò chuyện hoặc gọi video với bạn bè chỉ từ 10 - 20 phút. Điều đáng lo ngại là mạng xã hội đang thay thế những hoạt động khác như ngủ nghỉ, đọc sách, làm việc nhà hay dành thời gian cho gia đình.

Việc trẻ em dưới 13 tuổi dùng mạng xã hội đã là một điều đáng lo ngại. Những nền tảng này thường chứa nội dung bạo lực và đáng sợ mà trẻ nhỏ chưa sẵn sàng chứng kiến, nó sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tâm thần của trẻ. Một điều đáng lo ngại khác là tin tức sai lệch tràn ngập trên các trang mạng xã hội, vì một đứa trẻ chưa thể phân biệt được thật và giả. Chúng có thể liên tục gặp phải tin giả và nhìn nhận sai lệch về thế giới.

Xây dựng các quy tắc mới về việc sử dụng mạng

Bộ Y tế và Dịch vụ nhân sinh Mỹ cho biết, mặc dù mạng xã hội mang lại một số lợi ích nhưng nó cũng là nguy cơ gây hại đáng kể cho giới trẻ. Một cuộc khảo sát gần đây cho thấy, trẻ em và thanh thiếu niên dành hơn ba giờ mỗi ngày trên mạng xã hội sẽ phải đối mặt với nguy cơ mắc các vấn đề về sức khỏe tâm thần như trầm cảm và lo âu cao gấp đôi. Với thực trạng đáng báo động hiện nay, các nhà lập pháp bang New York đã đưa ra hai dự luật mới nhằm bảo vệ sức khỏe tâm thần của trẻ em trực tuyến.

Thứ nhất là Dự luật ngăn chặn khai thác nguồn cấp dữ liệu gây nghiện (SAFE) dành cho trẻ em. Dự luật này sẽ yêu cầu các công ty truyền thông hạn chế các tính năng gây hại nhiều nhất cho người dùng trẻ tuổi. Đồng thời cho phép người dùng dưới 18 tuổi và cha mẹ có quyền từ chối nhận nguồn cấp dữ liệu được điều khiển bởi các thuật toán, được thiết kế để khai thác dữ liệu cá nhân của người dùng nhằm “giữ” họ trên nền tảng càng lâu càng tốt. Thay vào đó, những người chọn không tham gia sẽ nhận được nguồn cấp dữ liệu theo trình tự thời gian.

Dự luật cũng sẽ cho phép người dùng và phụ huynh chọn tham gia nhận nguồn cấp dữ liệu nội dung được tạo theo thuật toán, để chặn quyền truy cập vào các nền tảng truyền thông xã hội trong khoảng thời gian từ 12 giờ đêm đến 6 giờ sáng hoặc giới hạn tổng số giờ mỗi ngày mà trẻ vị thành niên có thể dành cho nền tảng này. Bên cạnh đó, Văn phòng Bộ trưởng Tư pháp (OAG) được quyền ra lệnh cấm hoặc yêu cầu bồi thường thiệt hại hoặc hình phạt dân sự lên tới 5.000 USD cho mỗi lần vi phạm. Đồng thời, cho phép bất kỳ phụ huynh hay người giám hộ nào của trẻ vị thành niên được khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại lên tới 5.000 USD cho mỗi vụ việc hoặc thiệt hại thực tế.

Dự luật tập trung vào các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, X và YouTube, nơi cung cấp các dữ liệu bao gồm nội dung do người dùng tạo cùng với các tài liệu khác mà nền tảng này gợi ý cho người dùng, dựa trên dữ liệu cá nhân của chủ tài khoản.

Thứ hai là Dự luật Bảo vệ dữ liệu trẻ em. Với rất ít biện pháp bảo vệ quyền riêng tư dành cho trẻ vị thành niên trực tuyến, trẻ em dễ bị theo dõi và chia sẻ vị trí cũng như dữ liệu cá nhân khác với bên thứ ba. Để bảo vệ quyền riêng tư của trẻ em, Đạo luật cấm tất cả các trang web trực tuyến thu thập, sử dụng, chia sẻ hoặc bán dữ liệu cá nhân của bất kỳ ai dưới 18 tuổi, trừ khi họ nhận được sự cho phép rõ ràng hoặc việc chia sẻ này thực sự cần thiết đối với mục đích của trang web. Đối với người dùng dưới 13 tuổi phải có sự đồng ý của cha mẹ hoặc người giám hộ. Dự luật sẽ ủy quyền cho OAG thực thi luật pháp và có thể ra lệnh cấm, yêu cầu bồi thường thiệt hại hoặc hình phạt dân sự lên tới 5.000 USD cho mỗi lần vi phạm.

Đạo luật này được xây dựng dựa trên cam kết của Thống đốc New York Kathy Hochul trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần ở thanh thiếu niên và giúp người dân New York, cũng như gia đình họ nhận thức được những hành vi không lành mạnh do các nền tảng trực tuyến gây ra. Dưới sự lãnh đạo của bà, Văn phòng Sức khỏe Tâm thần (OMH) và Văn phòng Dịch vụ Gia đình và Trẻ em (OCFS) đã thực hiện Chuyến tham quan Lắng nghe Sức khỏe Tâm thần Thanh thiếu niên trên toàn tiểu bang để nhận ý kiến trực tiếp từ học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông về cách trường học của họ có thể thúc đẩy tốt hơn.

Và vào tháng 6 vừa qua, bà Kathy Hochul đã tổ chức Hội nghị thượng đỉnh bang New York lần đầu tiên về Sức khỏe tâm thần thanh thiếu niên, quy tụ các chuyên gia sức khỏe tâm thần, những người ủng hộ thanh niên và những người khác cùng nhau xem xét mối quan hệ giữa mạng xã hội và sức khỏe tâm thần thanh thiếu niên. Vào tháng 8, Thống đốc New York đã công bố tài trợ 8,3 triệu đô la để mở rộng các phòng khám sức khỏe tâm thần tại trường học trên khắp bang New York, một phần trong kế hoạch sức khỏe tâm thần trị giá 1 tỷ USD của bà. Việc mở rộng phòng khám tại trường học này sẽ giúp bảo đảm rằng thanh thiếu niên trên toàn tiểu bang có thể tiếp cận các dịch vụ sức khỏe tâm thần mà họ cần và khuyến khích hơn nữa sự phát triển của các dịch vụ tại trường học.

Chủ tịch Liên đoàn Giáo viên New York (UFT) Michael Mulgrew nhấn mạnh những rủi ro đối với quyền riêng tư trực tuyến của trẻ em, bao gồm khả năng xác định vị trí hoặc khai thác dữ liệu cá nhân. Mặc dù các tiểu bang và quốc gia khác đã ban hành luật nhằm hạn chế dữ liệu cá nhân mà các nền tảng trực tuyến có thể thu thập từ trẻ vị thành niên, nhưng hiện tại không có hạn chế nào như vậy tồn tại ở New York. Do đó, hai dự luật mới này sẽ bổ sung các biện pháp bảo vệ quan trọng cho trẻ em và thanh thiếu niên trực tuyến.

Như Ý