Xây dựng kịch bản ứng phó từ sớm, từ xa, giảm tối đa thiệt hại do thiên tai
Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo các địa phương, xây dựng kịch bản ứng phó với các cấp rủi ro thiên tai, dự báo và triển khai ứng phó quyết liệt từ sớm, từ xa, góp phần làm giảm tối đa thiệt hại.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến trả lời câu hỏi của phóng viên các cơ quan thông tấn, báo chí. Ảnh: Phạm Kiên - TTXVN
Chiều 8/11, tại Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 10/2025, trả lời câu hỏi của phóng viên TTXVN về việc thực hiện Kết luận số 98-TB/TW của Bộ Chính trị về rà soát, đánh giá công tác dự báo tình hình và phòng, chống thiên tai trong thời gian gần đây, đề ra phương án căn cơ phòng, chống bão, lũ và các kịch bản ứng phó với thiên tai có thể xảy ra trong thời gian tới, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết, đầu năm 2025 đến nay, thiên tai diễn ra dồn dập, khốc liệt trên phạm vi rộng và mang nhiều yếu tố bất thường, vượt mức lịch sử.
Trong đó, ba cơn bão rất mạnh đổ bộ khu vực miền Trung, mưa lớn cực đoan, lũ vượt lịch sử trên 10 tuyến sông Bắc Bộ và Trung Bộ, ngập lụt rất nghiêm trọng tại các địa phương, các đô thị ở vùng trũng, trong đó có Thủ đô Hà Nội. Thiên tai từ đầu năm đã khiến 305 người mất tích và chết, thiệt hại 69.000 tỷ đồng. Đây là con số thiệt hại rất lớn.
Trước diễn biến thiên tai nghiêm trọng, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Kết luận số 98, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương chuẩn bị tổ chức Hội nghị toàn quốc về công tác phòng, tránh, khắc phục hậu quả thiên tai với mục đích đánh giá toàn diện, rút ra những bài học kinh nghiệm, đề ra giải pháp cấp bách trước mắt và lâu dài nhằm chủ động phòng ngừa, hạn chế rủi ro, thiệt hại do thiên tai.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã phối hợp với các bộ, ngành, địa phương xây dựng báo cáo chung để phục vụ hội nghị, trong đó đánh giá toàn diện công tác phòng, chống thiên tai vừa qua với 9 nhóm nội dung bao gồm: Công tác chuẩn bị phòng ngừa; theo dõi giám sát, dự báo, cảnh báo; truyền thông, hướng dẫn kỹ năng, thông tin thiên tai; tổ chức bộ máy; công tác tham mưu, chỉ đạo, phối hợp, điều phối; tổ chức triển khai ứng phó với tất cả các cấp, ngành, địa phương; công tác cứu hộ, cứu nạn; công tác cứu trợ; công tác khắc phục hậu quả, phục hồi thiên tai.
“Tất cả các khâu này đều gắn bó với nhau rất linh hoạt trên tinh thần ‘bốn tại chỗ’. Chính việc thực hiện các khâu này một cách chủ động và tích cực, mang tính ngay và luôn, nên nhiều năm qua tăng trưởng của nông nghiệp vẫn duy trì được đà tăng trưởng”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.
Ông dẫn chứng về kết quả 10 tháng của năm 2025, với việc sản xuất 39 triệu tấn lúa, đạt 99,2%; thịt các loại là 6,5 triệu tấn, dự kiến cả năm đạt khoảng 8,6 triệu tấn, tăng 4,6%. Thủy sản 8,12 triệu tấn, tăng 3,1%, cả năm dự kiến khoảng 9,7 triệu tấn. Gỗ rừng trồng được 29 triệu, năm nay dự kiến khoảng 33-34 triệu. Xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam trong 10 tháng qua đạt 58,13 tỷ USD, tăng gần 12,9% so với cùng kỳ năm 2024; thặng dư thương mại đạt 17,59 tỷ USD, tăng 16,4%.
“Năm nay chắc chắn chúng ta sẽ về đích xấp xỉ 70 tỷ USD”, ông Tiến khẳng định.
Đồng thời với việc thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị, trong các trận thiên tai lớn vừa qua như bão số 13, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường tăng cường công tác dự báo, cảnh báo sớm về diễn biến bão, mưa lũ. Chỉ đạo các địa phương, bộ, ngành xây dựng kịch bản ứng phó với các cấp rủi ro thiên tai, dự báo và triển khai ứng phó quyết liệt từ sớm, từ xa. Qua đó, góp phần làm giảm tối đa thiệt hại.
“Cơn bão số 13 vào Philippines làm 323 người chết và mất tích nhưng vào Việt Nam, cập nhật đến hôm nay chỉ có 8 người chết và mất tích tại các tỉnh Quảng Ngãi, Gia Lai và Đắk Lắk”, theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến.
Liên quan đến giải pháp, nguồn lực để phòng, chống ngập úng cho sản xuất nông nghiệp và hỗ trợ giải quyết ngập úng đô thị, khu dân cư tập trung, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, Bộ đã có quy hoạch phòng, chống thiên tai, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Hằng năm, trước mùa mưa bão, Bộ đều có văn bản gửi các địa phương về việc chuẩn bị công tác phòng, chống ngập úng, giải quyết các vấn đề về môi trường. Sau bão, Bộ cũng có văn bản chỉ đạo giải quyết các vấn đề môi trường và sản xuất nông nghiệp.
Về quy hoạch, các đề án về các công trình thủy lợi đã được xây dựng dựa trên điều kiện địa hình, khí tượng thủy văn, mưa lũ, được tổng kết trong nhiều năm.
Đối với vùng miền núi phía Bắc, Bắc Trung Bộ, nguyên nhân gây ra lũ, ngập chủ yếu do nước tập trung ở các vùng núi cao, chảy tràn bờ các dòng sông, gây ngập trên diện rộng. Do vậy giải pháp tập trung chủ yếu vào tăng khả năng tiêu thoát úng, đắp đê bảo vệ các vùng, khu đô thị quan trọng.
Đối với vùng Đồng bằng sông Hồng, ngập úng chủ yếu do mưa, do vậy giải pháp chính là xây dựng các trạm bơm tiêu thoát nước chủ động ra sông. Đồng thời tăng cường gia cố hệ thống đê điều bảo vệ vùng. Vừa rồi Hà Nội và một số tỉnh tăng cường biện pháp rất quyết liệt để giải quyết ngập úng.
Đối với vùng Đồng bằng sông Cửu Long, tình trạng ngập chủ yếu do lũ từ thượng nguồn, tập trung chủ yếu tràn về biên giới Campuchia. Giải pháp là hoàn thiện hệ thống thủy lợi để kiểm soát lũ nội đồng. Các giải pháp này đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và phù hợp với thực tế.
Đảng ủy Bộ đã trình Chính phủ Đề án phòng, chống sụt lún, sạt lở, ngập úng, hạn hán, xâm nhập mặn ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2035 và tầm nhìn 2050. Đề án xác định các công trình mang tính đa mục tiêu để củng cố, nâng cấp cơ sở hạ tầng phòng, chống lụt, sụt lún, sạt lở bờ sông, bờ biển, ngập úng và hạn hán, xâm nhập mặn.
Đồng thời đề xuất hoàn thiện pháp luật về cơ chế chính sách quản lý nhà nước đối với hạn hán, xâm nhập mặn; xây dựng cơ sở dữ liệu; nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo. Nguồn lực để thực hiện đề án đã được xác định cụ thể trong các quy hoạch và kế hoạch đầu tư công trung hạn và các nhiệm vụ mục tiêu thường xuyên cho Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các bộ liên quan quản lý.
Bộ cũng triển khai Đề án phát triển tổng thể hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải để phục vụ đa mục tiêu và bảo vệ môi trường bền vững, trong đó cụ thể là các giải pháp giải quyết tình trạng ngập úng cho các khu vực liên quan đến Bắc Ninh, Hưng Yên và thành phố Hải Phòng. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã có Công văn 256 ngày 22/10/2025, báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện đề án, trong đó đã đề xuất cụ thể, phân giao nhiệm vụ cho các bộ, địa phương liên quan.
