Xây dựng lực lượng nòng cốt, bảo đảm quyền tiếp cận pháp lý của người dân

Trợ giúp pháp lý đến tận thôn bản

Trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nhu cầu được bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân ngày càng rõ nét. Trước đây, không ít trường hợp vì thiếu kiến thức pháp luật, đường đi cách trở hoặc tâm lý e ngại, bà con thường chọn cách tự xử lý khi xảy ra tranh chấp, dẫn đến thiệt thòi hoặc xung đột kéo dài. Yêu cầu đưa dịch vụ pháp lý đến tận nơi cư trú từ đó trở nên cấp thiết.

Những năm gần đây, Thái Nguyên triển khai trợ giúp pháp lý theo hướng phục vụ thiết thực, sát nhu cầu thực tiễn. Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh mỗi năm phối hợp tổ chức hàng chục buổi phổ biến, hướng dẫn pháp luật, trợ giúp pháp lý tại các xã khó khăn, tập trung vào những nội dung gần gũi với đời sống như đất đai, hôn nhân gia đình, thừa kế, thủ tục tư pháp, hòa giải tranh chấp dân sự hay các chính sách ưu tiên dành cho đồng bào dân tộc thiểu số.

Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Thái Nguyên triển khai công tác trợ giúp pháp lý cho người dân xóm Khe Hai, xã Văn Lăng. Ảnh: Thu Hà

Tại xã Văn Lăng, đặc biệt là xóm Khe Hai và Liên Phương, nơi cư trú của đông đồng bào dân tộc, các buổi truyền thông luôn thu hút sự quan tâm lớn. Cách trình bày dễ hiểu, gắn với tình huống thực tế giúp bà con tiếp thu nhanh và áp dụng được ngay vào đời sống; nhiều người lần đầu biết mình thuộc diện được hưởng trợ giúp pháp lý miễn phí.

Trước đây, khi vướng mắc pháp luật, người dân không biết tìm ai để hỏi. Việc tham gia các buổi tuyên truyền giúp bà con nắm được quyền lợi, biết rõ cơ quan trợ giúp pháp lý và chủ động hơn trong việc tiếp cận pháp luật. Từ chỗ "e dè", nhiều người đã mạnh dạn tìm tới cơ quan tư pháp để được hướng dẫn chính xác.

Bên cạnh truyền thông, tỉnh Thái Nguyên cũng chú trọng bồi dưỡng đội ngũ trưởng xóm và người có uy tín tại cộng đồng. Thông qua các lớp tập huấn, họ được trang bị kỹ năng hỗ trợ pháp lý cơ bản, góp phần tạo thành "cầu nối" giữa người dân với Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước. Tại những địa bàn đông đồng bào Dao, Mông sinh sống, lực lượng nòng cốt này đóng vai trò rất quan trọng, giúp giải thích, hướng dẫn pháp luật ngay từ cơ sở, giảm tối đa mâu thuẫn nội bộ và hạn chế phát sinh tranh chấp phức tạp.

Giải quyết hàng nghìn vụ việc pháp lý cho người dân

Giai đoạn 2021 - 2025, cách thức truyền thông trợ giúp pháp lý trên địa bàn tỉnh có nhiều đổi mới. Việc tăng cường trao đổi trực tiếp, đưa vào các tình huống thực tế, đồng thời phát hành tài liệu song ngữ phù hợp với đặc thù từng dân tộc đã giúp pháp luật lan tỏa sâu rộng tới 790 xóm đặc biệt khó khăn.

Cùng thời gian này, tỉnh tổ chức 1.077 lượt hội nghị tuyên truyền, 126 chuyến tư vấn pháp luật lưu động, duy trì 330 điểm truyền thông pháp luật; đồng thời tổ chức 12 lớp bồi dưỡng kỹ năng trợ giúp pháp lý, in và phát hành 44.000 tờ gấp cùng 200 bảng thông tin cố định tại các xã vùng dân tộc thiểu số.

Hoạt động trợ giúp pháp lý trực tiếp cũng đạt nhiều kết quả nổi bật. Từ năm 2021 - 2025, Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh đã thụ lý và giải quyết 4.769 lượt vụ việc, trong đó hơn 2.000 vụ liên quan đến đồng bào dân tộc thiểu số. Nhiều vụ thuộc lĩnh vực đất đai, hôn nhân gia đình, vay mượn dân sự hay chính sách xã hội được hòa giải ngay tại cơ sở, hạn chế đáng kể khiếu kiện kéo dài.

Không chỉ dừng lại ở tư vấn, hòa giải, đội ngũ trợ giúp pháp lý còn tham gia bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đồng bào trong các vụ án hình sự, hành chính, dân sự. Với người nghèo, phụ nữ, trẻ em và nhóm yếu thế, đây là điểm tựa quan trọng giúp họ tránh khỏi thiệt thòi trước pháp luật.

Mặc dù đạt nhiều kết quả tích cực, công tác trợ giúp pháp lý vùng đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh vẫn gặp những thách thức như địa bàn rộng, giao thông phức tạp, đội ngũ trợ giúp viên còn mỏng và một bộ phận người dân - nhất là người cao tuổi, còn ngại tiếp cận dịch vụ pháp luật.

Trước yêu cầu mới, Thái Nguyên định hướng tiếp tục tăng cường nguồn lực cho ngành tư pháp; mở rộng mô hình tư vấn pháp luật lưu động gắn với sinh hoạt cộng đồng, phiên chợ vùng cao; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong tư vấn trực tuyến; đồng thời lồng ghép hoạt động trợ giúp pháp lý vào các chương trình giảm nghèo, phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng nông thôn mới.

Bằng những giải pháp đồng bộ, trợ giúp pháp lý đang góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân vào chính sách của Đảng và Nhà nước, giữ vững an ninh trật tự và tạo nền tảng quan trọng cho sự phát triển bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số Thái Nguyên.

Hà Thu