Xây dựng môi trường văn hóa trong lễ hội

Liên quan đến vấn đề này, phóng viên Báo Đại Đoàn Kết đã có cuộc trao đổi với ông Lương Đức Thắng - Phó Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở (Bộ VHTTDL).

Ông Lương Đức Thắng.

PV: Thưa ông, năm 2024 là năm lần đầu tiên triển khai “Bộ tiêu chí về môi trường văn hóa trong lễ hội truyền thống”. Từ đó, công tác quản lý và tổ chức lễ hội đã có bước chuyển biến tích cực. Ông có thể cho biết cụ thể sự chuyển biến tích cực đó?

Ông Lương Đức Thắng: Việc ban hành và thực hiện Bộ tiêu chí đã góp phần nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm về xây dựng môi trường văn hóa của cả chủ thể quản lý tại các di tích, Ban Tổ chức các lễ hội và người dân, du khách tham gia lễ hội. Các địa phương đã xây dựng môi trường văn hóa trong lễ hội truyền thống phù hợp với phong tục tập quán và điều kiện của địa phương, tạo diện mạo mới văn minh, văn hóa trong lễ hội.

Qua kiểm tra, nắm bắt thực tế, hầu hết các lễ hội đều thực hiện nghiêm túc các văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước về công tác quản lý và tổ chức lễ hội, các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ VHTTDL. Tại các lễ hội, phần nghi lễ được tiến hành đúng nghi thức, phần hội đảm bảo vui tươi, lành mạnh, đa dạng về hình thức với các hoạt động văn hóa, văn nghệ dân gian truyền thống, tạo ấn tượng sâu sắc trong các tầng lớp nhân dân.

Nhìn chung, công tác quản lý và tổ chức lễ hội truyền thống được các địa phương quan tâm, đầu tư, bảo vệ, tu bổ và tôn tạo di tích, nâng cao chất lượng các hoạt động văn hóa tại lễ hội, làm cho các lễ hội truyền thống trở thành điểm đến du lịch, góp phần phát triển kinh tế - xã hội và kích cầu du lịch địa phương.

Mùa lễ hội năm 2025 sắp diễn ra, Bộ VHTTDL có những giải pháp gì trong việc quản lý và tổ chức lễ hội thời gian tới, thưa ông?

Thực hiện Chỉ thị số 40 ngày 11/12/2024 của Ban Bí thư về việc tổ chức Tết Ất Tỵ năm 2025, Chỉ thị số 45 ngày 18/12/2024 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường các biện pháp bảo đảm an toàn đón Tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025 vui tươi, lành mạnh, an toàn, tiết kiệm, Bộ VHTTDL ban hành Công văn về việc tăng cường công tác quản lý, tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch và lễ hội mừng Xuân Ất Tỵ 2025.

Trong đó, đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chỉ đạo Sở VHTTDL phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan tại địa phương triển khai nghiêm túc các văn bản chỉ đạo của Đảng và Nhà nước; tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu chính quyền địa phương trong công tác quản lý và tổ chức lễ hội theo phân cấp quản lý; các đơn vị chức năng, các cấp chính quyền cơ sở xây dựng các phương án bảo đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội, phòng chống cháy nổ, bảo vệ môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm, an toàn giao thông, an toàn sông nước đối với hoạt động lễ hội, thể thao, du lịch; đảm bảo hoạt động lễ hội được tổ chức trang trọng, đúng nghi lễ truyền thống; loại bỏ hoặc thay thế những tập tục không còn phù hợp với xu thế hội nhập và phát triển.

Từ những chuyển biến tích cực trong công tác quản lý và tổ chức lễ hội năm 2024, ông có kỳ vọng gì ở mùa lễ hội năm 2025?

- Việc xây dựng môi trường văn hóa trong lễ hội giúp bảo tồn, duy trì những giá trị truyền thống, tạo cơ hội gặp gỡ, giao lưu, học hỏi giữa các vùng miền, chia sẻ những trải nghiệm về văn hóa truyền thống cũng như phong tục tập quán tốt đẹp của các địa phương. Môi trường văn hóa thích hợp sẽ tạo nên một không gian thân thiện, khuyến khích sự tương tác và giao tiếp giữa các cá nhân và cộng đồng. Vì vậy, môi trường văn hóa trong lễ hội truyền thống góp phần tạo ra sự nhất quán, thấu hiểu sâu sắc hơn về các giá trị văn hóa truyền thống, tôn vinh và mang đến cảm xúc tự hào, tạo nên tinh thần đoàn kết và ý thức cùng nhau gìn giữ, phát huy những điểm mạnh, tích cực trong văn hóa truyền thống của dân tộc.

Chúng tôi tin tưởng rằng, công tác quản lý và tổ chức lễ hội năm 2025 sẽ được các địa phương quán triệt thực hiện nghiêm túc để cùng hướng tới một lễ hội vui tươi, an toàn và văn minh.

Trân trọng cảm ơn ông!

Phạm Sỹ (thực hiện)