Xây dựng nền ngoại giao toàn diện, hiện đại, mang đậm bản sắc Việt Nam

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu ý kiến chỉ đạo Đại hội Thi đua yêu nước Bộ Ngoại giao giai đoạn 2025-2030. (Ảnh: Trần Hải)

Cùng dự có các đồng chí: Lê Hoài Trung, Bí thư Trung ương Đảng, Bộ trưởng Ngoại giao; Bùi Thanh Sơn, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan Trung ương.

Nhân dịp này, Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính gửi lẵng hoa chúc mừng Đại hội.

Về hưởng ứng các phong trào thi đua của Trung ương, Bộ đã tích cực, chủ động tham gia các phong trào do Thủ tướng Chính phủ phát động, biến các phong trào thành những hành động và kết quả cụ thể:

Trong đại dịch Covid-19, hưởng ứng phong trào thi đua đặc biệt “Cả nước đoàn kết, chung sức, đồng lòng thi đua phòng, chống và chiến thắng đại dịch”, Bộ Ngoại giao đã có những đóng góp mang tính quyết định.

Dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Thủ tướng chính phủ, đặc biệt là qua Tổ công tác của Chính phủ về "ngoại giao vaccine" với Bộ trưởng Ngoại giao là Tổ trưởng và Thứ trưởng Ngoại giao là Tổ phó, Bộ Ngoại giao đã vận động và tiếp nhận hơn 258 triệu liều vaccine, trong đó nguồn viện trợ đạt gần 120 triệu liều; tiết kiệm cho ngân sách nhà nước hơn 900 triệu USD; tiếp nhận các trang thiết bị y tế với tổng trị giá khoảng 80 triệu USD. Ngoại giao vaccine được coi là một trong những thành tích nổi bật, là điểm sáng của công tác đối ngoại.

Quang cảnh Đại hội Thi đua yêu nước Bộ Ngoại giao. (Ảnh: Trần Hải)

Hưởng ứng các phong trào hỗ trợ phát triển kinh tế-xã hội, với phương châm “lấy người dân, địa phương và doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ”, Bộ Ngoại giao đã hỗ trợ các địa phương ký kết hơn 400 Bản ghi nhớ hợp tác với các đối tác quốc tế; đã vận động thành công 73 nước công nhận quy chế kinh tế thị trường cho Việt Nam.

Đồng thời, Bộ Ngoại giao đã tham mưu đẩy mạnh các hình thức ngoại giao mới như ngoại giao y tế, môi trường, nông nghiệp, công nghệ...

Bộ Ngoại giao cũng hưởng ứng các phong trào đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, tinh gọn bộ máy..., đặc biệt đã tinh gọn còn 25 đơn vị hành chính và 5 đơn vị sự nghiệp công lập, giảm đầu mối đạt gần 40%; đã phát động phong trào “Bình dân học vụ số” trong toàn ngành, gắn kết với phong trào xây dựng xã hội học tập.

Kết quả thực hiện phong trào thi đua do Bộ Ngoại giao phát động: trên cơ sở chủ đề phong trào thi đua của giai đoạn 2020-2025 là "Ngoại giao Việt Nam bản lĩnh, chuyên nghiệp, hiện đại, sáng tạo, hiệu quả vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”, Bộ Ngoại giao đã hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ đề ra. Bộ đã chủ trì, phối hợp tham mưu, kiến nghị Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành 17 nghị quyết, kết luận, chỉ thị về các vấn đề đối ngoại quan trọng.

Trong 5 năm qua, đã diễn ra trên 340 hoạt động song phương và đa phương quan trọng, bao gồm hơn 80 chuyến thăm của lãnh đạo chủ chốt và đón trên 100 đoàn lãnh đạo các nước; nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện với 11 nước, đối tác chiến lược với 6 nước, và thiết lập đối tác toàn diện với 4 nước, đối tác chiến lược theo lĩnh vực với 5 nước, góp phần hình thành cục diện đối ngoại thuận lợi nhất từ sau đổi mới đến nay.

Bộ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung phát biểu ý kiến tại Đại hội. (Ảnh: Trần Hải)

Về đối ngoại đa phương, ta đã tự tin đảm nhiệm thành công các vai trò quan trọng như: Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021; Chủ tịch ASEAN năm 2020; thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc giai đoạn 2023 -2025 và được tái đắc cử nhiệm kỳ 2026-2028 với số phiếu cao nhất Nhóm châu Á-Thái Bình Dương; tổ chức thành công Diễn đàn Tương lai ASEAN (AFF), Hội nghị P4G; lần đầu tiên trúng cử 9 cơ chế quan trọng của UNESCO và giới thiệu ứng cử viên thẩm phán Tòa án Quốc tế về Luật Biển (ITLOS); phối hợp tổ chức thành công Lễ mở ký Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng (Cybercrime Convention) - một dấu mốc thể hiện vai trò, uy tín và đóng góp chủ động, trách nhiệm của Việt Nam trong các vấn đề toàn cầu, được bạn bè quốc tế đánh giá cao.

Bên cạnh đó, công tác đối ngoại Đảng và ngoại giao nghị viện đã được triển khai đồng bộ, toàn diện, hiệu quả. Các hoạt động đối ngoại Đảng tiếp tục được mở rộng với việc Đảng ta có quan hệ với 259 chính đảng ở 119 quốc gia, đồng thời đi vào chiều sâu thực chất hơn, củng cố vững chắc nền tảng chính trị trong quan hệ với các đối tác chủ chốt. Ngoại giao nghị viện đã phát huy mạnh mẽ vai trò tích cực tại các diễn đàn đa phương và song phương.

Về ngoại giao kinh tế, đẩy mạnh triển khai Chỉ thị 15 của Ban Bí thư, Bộ Ngoại giao đã hỗ trợ các địa phương ký kết hơn 600 thỏa thuận quốc tế; thúc đẩy đàm phán, nâng tổng số FTA Việt Nam tham gia lên 17; vận động được 19/27 nước thành viên EU phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ Đầu tư Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVIPA).

Thứ trưởng Thường trực Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ đọc báo cáo tại Đại hội. (Ảnh: Trần Hải)

Phát biểu ý kiến chỉ đạo Đại hội, Thủ tướng Phạm Minh Chính chuyển lời của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Hội đồng Thi đua-Khen thưởng Trung ương và cá nhân tới quý vị đại biểu, các đồng chí lời chào trân trọng, lời thăm hỏi ân tình và lời chúc mừng tốt đẹp nhất!

Thủ tướng nhấn mạnh, công tác thi đua có vai trò hết sức quan trọng trong việc tạo động lực, truyền cảm hứng thúc đẩy sáng tạo và nâng cao hiệu suất làm việc bằng cách động viên, giáo dục và nêu gương.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu - Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới, Người thầy của cách mạng Việt Nam, vị Lãnh tụ thiên tài của Đảng ta, từng căn dặn: “Thi đua là yêu nước, yêu nước phải thi đua, và những người thi đua là những người yêu nước nhất”.

Thấm nhuần và làm theo lời dạy của Bác, qua các thời kỳ, các phong trào thi đua ái quốc trên toàn quốc đã phát triển mạnh mẽ, lan tỏa sâu rộng; phát huy mạnh mẽ tinh thần đoàn kết, truyền thống yêu nước, khát vọng cống hiến, ý chí tự lực, tự cường, cổ vũ, động viên nhân dân cả nước nỗ lực vượt qua khó khăn, thử thách, giành được những thắng lợi vĩ đại trong các cuộc đấu tranh vì độc lập dân tộc, thống nhất đất nước trước đây, và những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay.

Đối với ngành ngoại giao - đội ngũ “chiến sĩ tiên phong trên mặt trận đối ngoại” - phong trào thi đua yêu nước có ý nghĩa đặc biệt và luôn gắn liền với lời dạy của Bác: “Thi đua là tinh thần quốc tế”; “Thi đua là góp sức giữ gìn hòa bình và dân chủ thế giới”. Đây không chỉ là việc ghi nhận, tôn vinh những tập thể, cá nhân xuất sắc; mà còn là phương thức lãnh đạo, là động lực mạnh mẽ, khơi dậy tinh thần sáng tạo, vượt khó, đoàn kết, kỷ cương, trách nhiệm của những chiến sĩ tiên phong trên mặt trận đối ngoại, tạo nên khí thế để hoàn thành các nhiệm vụ được giao với nhiều kết quả nổi bật.

Thủ tướng khái quát thành 5 từ khóa nổi bật sau đây là “giữ vững môi trường”; “mở rộng cục diện”; “nâng cao thế lực”; “phát huy vai trò” và “xây dựng nền tảng”.

Thứ nhất, cùng với quốc phòng, an ninh, đối ngoại là nhận xét, ngoại giao đã giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền của đất nước để phát triển. Trong bối cảnh thế giới và khu vực diễn biến rất phức tạp, xung đột và cạnh tranh diễn ra gay gắt ở nhiều nơi, việc Việt Nam tiếp tục giữ vững được môi trường hòa bình, hợp tác, phát triển và ổn định, không để bất ngờ về chiến lược, bị động về sách lược có ý nghĩa hết sức quan trọng.

Các đồng chí lãnh đạo, đại biểu tham dự Đại hội. (Ảnh: Trần Hải)

Thứ hai, mở rộng cục diện đối ngoại thuận lợi nhất từ sau Đổi mới đến nay, củng cố tin cậy chiến lược, nâng tầm và làm sâu sắc quan hệ với các đối tác, qua đó nâng cao giá trị chiến lược và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Thứ ba, nâng cao thế và lực của đất nước thông qua công tác ngoại giao kinh tế, ngoại giao văn hóa, thông tin đối ngoại, lãnh sự, bảo hộ công dân, công tác người Việt Nam ở nước ngoài. Các mặt công tác này đã góp phần mở ra không gian phát triển mới, đa dạng hóa thị trường xuất nhập khẩu, thu hút nguồn lực, tri thức, công nghệ tiên tiến của thế giới, phục vụ cho đổi mới mô hình tăng trưởng và phát triển bền vững.

Thứ tư, phát huy hiệu quả vai trò thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, tham gia chủ động, có trách nhiệm vào việc giải quyết các vấn đề chung của khu vực và quốc tế.

Thứ năm, xây dựng nền tảng và củng cố vững chắc nền ngoại giao toàn diện, hiện đại, chuyên nghiệp:

Cụ thể hóa đường lối đối ngoại của Đại hội XIII thành hệ thống chủ trương, chiến lược, chính sách quan trọng (gần đây là Nghị quyết số 59-NQ/TW ngày 24/1/2025 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới), là nền tảng quan trọng để xây dựng nền ngoại giao toàn diện, hiện đại, chuyên nghiệp.

Công tác đối ngoại trên các kênh đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân được quản lý thống nhất triển khai đồng bộ, nhịp nhàng, góp phần tăng cường tình hữu nghị, tạo nền tảng chính trị-xã hội tích cực cho quan hệ với các nước, phục vụ mục tiêu, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của các địa phương.

Xây dựng đội ngũ cán bộ đối ngoại ngày càng lớn mạnh, trưởng thành, vững về bản lĩnh, tinh thông về nghiệp vụ. Bộ Ngoại giao đã triển khai bài bản, thông suốt việc tiếp nhận các chức năng, nhiệm vụ của Đảng ủy Ngoài nước, Ban Đối ngoại Trung ương và một số nhiệm vụ của Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội. Đồng thời, tiếp tục tham mưu ban hành nhiều cơ chế, chính sách quan trọng.

Thủ tướng Phạm Minh Chính trao các Huân chương Lao động, Cờ Thi đua của Chính phủ tặng các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc của Bộ Ngoại giao. (Ảnh: Trần Hải)

Thay mặt Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Hội đồng Thi đua-Khen thưởng Trung ương, Thủ tướng biểu dương và đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng và những kết quả đạt được của ngành ngoại giao trong những năm qua, nhất là trong việc phát động và triển khai hiệu quả các phong trào thi đua. Đặc biệt, tôi nhiệt liệt biểu dương và chúc mừng các tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến được tôn vinh tại Đại hội hôm nay - những “bông hoa đẹp” trong vườn hoa thi đua đã góp phần lan tỏa hình ảnh người cán bộ ngoại giao Việt Nam “Trung thành-Bản lĩnh-Kỷ cương-Tâm huyết-Trí tuệ-Sáng tạo”.

Thủ tướng lưu ý về nguyên tắc phong trào thi đua phục vụ nhiệm vụ chính trị, tăng năng suất lao động, nâng cao hiệu quả, thấm đẫm vào từng cán bộ, công chức, viên chức; không làm hình thức có phong trào mà không có kết quả: phương châm là đoàn kết quốc tế mang lại sức mạnh, hợp tác quốc tế mang lại lợi ích; đối thoại quốc tế mang lại lòng tin, xây dựng đội ngũ cán bộ bản lĩnh, chuyên nghiệp, hiện đại, dám nghĩ, dám làm, dám vượt qua giới hạn của bản thân mình.

Thủ tướng nhấn mạnh, bối cảnh tình hình mới đặt ra những yêu cầu mới đối với tầm nhìn, sứ mệnh và nhiệm vụ của công tác đối ngoại. Về phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới, Thủ tướng cơ bản nhất trí với Báo cáo và các ý kiến phát biểu tại Đại hội, đồng thời lưu ý thêm một số nội dung trọng tâm sau:

Thứ nhất, tiếp tục phát huy vai trò tiên phong, đổi mới mạnh mẽ tư duy (với quan điểm “nguồn lực bắt nguồn từ tư duy, động lực bắt nguồn từ sự đổi mới, sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân”) và phương pháp triển khai công tác đối ngoại trên tất cả các lĩnh vực; xây dựng nền ngoại giao toàn diện, hiện đại, mang đậm bản sắc ngoại giao Việt Nam - kiên cường về nguyên tắc, mềm dẻo trong sách lược, nhân văn, nhân nghĩa trong hành xử, kiên định với lợi ích quốc gia-dân tộc, phù hợp Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế; có cơ chế để thu hút nguồn lực phục vụ công tác này.

Thứ hai, chủ động, tích cực thúc đẩy đưa quan hệ với các nước láng giềng, các nước lớn, các nước Đông Nam Á, đối tác quan trọng, bạn bè truyền thống và các đối tác tiềm năng đi vào chiều sâu, thực chất, tăng độ tin cậy và bền vững lâu dài; tranh thủ và phát huy tối đa cơ hội từ các khuôn khổ quan hệ đã được thiết lập; nâng cao vai trò, đóng góp của Việt Nam trong nền chính trị quốc tế, nền kinh tế toàn cầu và nền văn minh nhân loại.

Thứ ba, nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác ngoại giao kinh tế, ngoại giao khoa học công nghệ, ngoại giao văn hóa, thông tin đối ngoại, lãnh sự, bảo hộ công dân, người Việt Nam ở nước ngoài. Đề nghị các đồng chí triển khai mạnh mẽ, thực chất, hiệu quả các cam kết, thỏa thuận đã ký kết; đẩy mạnh thu hút đầu tư chất lượng cao, chuyển giao công nghệ, mở rộng thị trường xuất nhập khẩu, phục vụ thực hiện 3 đột phá chiến lược và triển khai hiệu quả các Nghị quyết chiến lược của Bộ Chính trị.

Thứ tư, triển khai đồng bộ, toàn diện các hoạt động đối ngoại trên cả 3 trụ cột đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước, đối ngoại nhân dân; đồng thời, chủ động phối hợp các lực lượng làm công tác đối ngoại ở Trung ương và địa phương nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thống nhất các hoạt động đối ngoại trên tất cả các lĩnh vực.

Thứ năm, tiếp tục chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ ngoại giao “vừa hồng, vừa chuyên”, có bản lĩnh chính trị vững vàng, trình độ chuyên môn sâu, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và ngang tầm mặt bằng chung quốc tế, thật sự là những chiến sĩ tiên phong trên mặt trận đối ngoại của Đảng và Nhà nước.

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn: “Thi đua chẳng những bồi dưỡng tinh thần đoàn kết và tinh thần yêu nước của dân tộc ta, mà lại làm cho nhân dân ta đoàn kết với nhân dân lao động thế giới”.

Trong bối cảnh thế giới biến động phức tạp, tinh thần thi đua yêu nước trong ngành ngoại giao càng phải được khơi dậy mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Mỗi cán bộ ngoại giao phải là một “chiến sĩ tiên phong”, “người truyền cảm hứng” về một Việt Nam bản lĩnh, nhân văn, hiện đại và luôn hướng tới hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững.

Nhân dịp Đại hội Thi đua yêu nước, Thủ tướng đề nghị các đồng chí thực hiện “3 làm tốt” với tinh thần “3 thi đua”.

“Làm tốt” hơn nữa các công việc thường xuyên theo chức năng, nhiệm vụ được giao; đồng thời, bám sát tình hình thực tiễn để có tham mưu chiến lược, phản ứng chính sách kịp thời, hiệu quả, linh hoạt trong bối cảnh tình hình thế giới biến động nhanh, phức tạp, khó lường hiện nay.

“Làm tốt” hơn nữa vai trò kết nối: tăng cường đối ngoại song phương để kết nối trong nước và quốc tế; kết nối kinh tế; kết nối văn hóa; kết nối số, công nghệ; kết nối con người với con người…

“Làm tốt” hơn nữa sứ mệnh quốc tế; nâng tầm đối ngoại đa phương của Việt Nam; tiếp tục phát huy tốt vai trò, vị thế đất nước trong việc chủ động, tích cực tham gia định hình và cải cách quản trị toàn cầu, nhất là tại các diễn đàn, cơ chế đa phương khu vực và quốc tế.

“Ba thi đua”: Thi đua trong đổi mới tư duy chiến lược và hành động sáng tạo; Thi đua trong vun đắp quan hệ đối tác, niềm tin và tình hữu nghị với bạn bè quốc tế; Thi đua trong thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

* Tại Đại hội, thay mặt Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Phạm Minh Chính trao Huân chương Lao động hạng Nhất, hạng Ba tặng các tập thể và cá nhân của Bộ Ngoại giao; trao Cờ Thi đua của Chính phủ tặng một số tập thể của Bộ Ngoại giao.

Bộ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung đã phát động phong trào thi đua giai đoạn 2025-2030.

THANH GIANG