Xây dựng pháp luật phải đi một bước, tính dự báo cao, phù hợp với thực tiễn
Xây dựng pháp luật phải đi một bước, bảo đảm tính dự báo cao, phù hợp với thực tiễn và yêu cầu phát triển trong tình hình mới, góp phần đánh thức mọi tiềm năng, thế mạnh của đất nước, nắm bắt mọi cơ hội phát triển, vừa đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, khơi thông mọi nguồn lực phát triển, dứt khoát bỏ tư duy 'không quản được thì cấm'.
Đây là ý kiến được đưa ra tại Hội thảo “Trao đổi, lấy ý kiến đối với kết quả rà soát, đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc do quy định pháp luật tại khu vực miền Nam” do Bộ Tư pháp phối hợp với tỉnh Đồng Nai tổ chức sáng nay, 27.7.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh phát biểu tại hội thảo
88 nội dung có quy định tạo gánh nặng chi phí tuân thủ
Bên cạnh những thành tựu vượt bậc trong hoàn thiện hệ thống pháp luật theo hướng đồng bộ, công khai, minh bạch, dễ tiếp cận, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cũng chỉ rõ, công tác xây dựng và thi hành pháp luật còn có những hạn chế, bất cập.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh phát biểu tại hội thảo
Báo cáo tóm tắt kết quả rà soát, đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc do quy định pháp luật, ông Hồ Quang Huy, Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản và Quản lý xử lý vi phạm hành chính - Bộ Tư pháp cho biết, về kết quả rà soát theo 3 tiêu chí (quy định tại Điều 2 Nghị quyết số 206/2025/QH15 của Quốc hội): có 97 nội dung tại 61 văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) (bao gồm 8 Luật; 19 Nghị định, 34 Thông tư) có quy định mâu thuẫn, chồng chéo; có 71 nội dung tại 28 VBQPPL (bao gồm 8 luật; 16 Nghị định; 3 Quyết định, 1 thông tư) có quy định không rõ ràng, có cách hiểu khác nhau, không hợp lý, không khả thi, gây khó khăn trong áp dụng pháp luật, tập trung một số quy định tại pháp luật. Có 88 nội dung tại 29 VBQPPL (bao gồm 15 Luật; 14 Nghị định) có quy định tạo gánh nặng chi phí tuân thủ; chưa có quy định hoặc có quy định của VBQPPL nhưng hạn chế việc đổi mới sáng tạo, phát triển động lực tăng trưởng mới, khơi thông nguồn lực, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, hội nhập quốc tế. Mặt khác, Bộ Tư pháp nhận được 1.751 kiến nghị, phản ánh do quy định pháp luật trong nhiều lĩnh vực.
Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú trao đổi tại hội thảo
Đánh giá về việc tổ chức thực hiện, ông Hồ Quang Huy cho biết, bên cạnh mặt tích cực thì việc phối hợp giữa các cơ quan chưa thường xuyên, tích cực. Một số bộ, ngành chưa xác định đúng trách nhiệm của cơ quan mình trong việc tổ chức nghiên cứu, cho ý kiến đối với kết quả rà soát để có phương án hoàn thiện pháp luật do mình phụ trách.
Nhiều bộ quy trình “làm khó” cán bộ, công chức, người dân và doanh nghiệp
Đề cập đến những khó khăn, vướng mắc do quy định pháp luật từ góc độ của địa phương, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Võ Tấn Đức cho biết, trên cơ sở kết quả rà soát, có 23 nội dung tại 21 văn bản quy phạm pháp luật do các cơ quan, người có thẩm quyền ở Trung ương ban hành trong các lĩnh vực có vướng mắc như: tư pháp, đất đai, môi trường, tài chính, xây dựng, xử lý vi phạm hành chính, hình sự, an toàn thông tin, khoa học công nghệ, cải cách hành chính. Các sở, ban, ngành cũng đã chủ động rà soát các lĩnh vực thuộc quyền quản lý để tham mưu UBND tỉnh kiến nghị với các bộ, ngành tổng hợp báo cáo Bộ Tư pháp và Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế và pháp luật.
Trong khi đó, ông Trần Văn Bảy, Chánh Thanh tra TP. Hồ Chí Minh kiến nghị, cần tổng rà soát những vướng mắc liên quan đến phân định về thẩm quyền, trách nhiệm tập thể và cá nhân, không thể quy định chung chung như hiện nay. Ông Bảy cho rằng, nhà nước quản trị theo quy trình chứ không phải quản trị theo kết quả (giống như doanh nghiệp). Nhiều bộ quy trình “làm khó” cho cả cán bộ công chức lẫn người dân và doanh nghiệp. Do đó, cải cách thể chế là phải thay đổi việc “quá quan tâm đến quy trình (vỏ bọc) mà quên đi kết quả”, ông Bảy đề nghị.
Ông Trần Văn Bảy, Chánh Thanh tra TP. Hồ Chí Minh phát biểu tại hội thảo
Đề xuất các chính sách nhằm tháo gỡ những “điểm nghẽn”, các khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật, trên cơ sở đổi mới căn bản tư duy xây dựng pháp luật: chuyển từ tư duy “quản lý” sang “kiến tạo phát triển”, từ bị động sang chủ động, Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sĩ Hùng nhấn mạnh: xây dựng pháp luật phải đi một bước, bảo đảm tính dự báo cao, phù hợp với thực tiễn và yêu cầu phát triển trong tình hình mới. Qua đó, góp phần đánh thức mọi tiềm năng, thế mạnh của đất nước, nắm bắt mọi cơ hội phát triển, vừa đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, khơi thông mọi nguồn lực phát triển, dứt khoát bỏ tư duy “không quản được thì cấm”.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sỹ Hùng trình bày tham luận tại hội nghị
Trên cơ sở đó, ông Hùng cũng cho biết, Bộ Tài chính cũng đề xuất đưa vào Chương trình xây dựng pháp luật năm 2025 (trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Mười, tháng 10/2025) đối với 8 dự án Luật: dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công; dự án Luật Đầu tư (thay thế); dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dự trữ quốc gia; dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm; dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thống kê; dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi); dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản; dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kế toán, Luật kiểm toán độc lập…
Các đại biểu tham dự hội thảo. Ảnh:
Trên cơ sở các ý kiến đóng góp tại hội thảo, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đề nghị các bộ, ngành tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện kết quả cho ý kiến và sử dụng kết quả rà soát là nguồn dữ liệu đầu vào phục vụ cho nhiệm vụ xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, khẩn trương đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc do quy định pháp luật theo Nghị quyết số 206/2025/QH15 của Quốc hội về cơ chế đặc biệt xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật.
Quang cảnh hội thảo
