Xây dựng 'sức mạnh mềm' cho Việt Nam từ cộng đồng trí thức trẻ ở nước ngoài

Thưa TS. Nguyễn Ngọc Quang, nhân kỉ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9, cảm xúc của anh khi nhìn lại chặng đường phát triển của đất nước từ góc nhìn một người con xa Tổ quốc là gì?

Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9, khi được hỏi về cảm xúc, tôi có thể gói gọn trong hai từ: tự hào. Tự hào vì Việt Nam đã vươn mình mạnh mẽ, vượt qua những giai đoạn khó khăn, thử thách để đạt được những thành tựu to lớn trên nhiều lĩnh vực. Nhìn từ góc độ của một người con xa Tổ quốc, tôi cảm nhận rất rõ sự thay đổi từng ngày của đất nước – từ kinh tế, chính trị, khoa học công nghệ cho đến vị thế trên trường quốc tế. Trong đó, tôi đặc biệt ấn tượng với đường lối đối ngoại mà tôi vẫn thường gọi là “chiến lược ngoại giao cây tre” – mềm dẻo nhưng kiên cường, uyển chuyển mà vẫn giữ được bản sắc và lợi ích quốc gia. Chính nhờ phương châm này, Việt Nam không chỉ giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển, mà còn mở rộng quan hệ hợp tác với nhiều quốc gia, tận dụng tốt các cơ hội của thời đại hội nhập.

TS. Nguyễn Ngọc Quang tại nhà Quốc hội.

Từ nơi tôi đang sinh sống và làm việc, tôi chứng kiến cộng đồng kiều bào Việt Nam ngày càng lớn mạnh, đoàn kết, và luôn hướng về quê hương. Chúng tôi không chỉ đóng góp thông qua lượng kiều hối ổn định hàng năm, mà còn bằng tri thức, kinh nghiệm, và những sáng kiến kết nối quốc tế. Tôi tin rằng kiều bào là một lực lượng không thể thiếu trên con đường phát triển của đất nước. Sự đóng góp ấy không chỉ nằm ở giá trị vật chất, mà còn ở vai trò cầu nối văn hóa, công nghệ và tri thức giữa Việt Nam với thế giới. Khi nhìn lại 80 năm kể từ ngày khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, tôi cảm nhận rõ rằng mỗi bước tiến của Tổ quốc đều có dấu ấn của tinh thần đoàn kết dân tộc – trong đó, cộng đồng người Việt ở nước ngoài luôn là một phần máu thịt không thể tách rời.

Trong quá trình học tập và làm việc tại Hàn Quốc, anh thường chia sẻ câu chuyện về Việt Nam như thế nào với bạn bè và đồng nghiệp quốc tế?

Trong quá trình học tập và làm việc tại Hàn Quốc, tôi luôn coi việc lan tỏa hình ảnh về đất nước và con người Việt Nam là một phần trách nhiệm của bản thân. Ngay từ những năm tháng du học, tôi đã chủ động tham gia và tổ chức nhiều hoạt động giao lưu quốc tế, kết hợp giữa trao đổi văn hóa và học thuật. Mỗi sự kiện không chỉ là dịp để bạn bè quốc tế hiểu hơn về Việt Nam, mà còn để tôi được tự hào giới thiệu những nét đẹp rất riêng của quê hương. Trong các lễ hội quốc tế tại trường, hình ảnh Việt Nam hiện lên qua gian hàng ẩm thực 3 miền – Bắc, Trung, Nam – với những món ăn truyền thống như phở, bún chả, nem cuốn, bánh xèo… luôn thu hút đông đảo khách tham quan. Không chỉ thưởng thức hương vị, bạn bè còn được nghe tôi chia sẻ về câu chuyện, nguồn gốc và ý nghĩa văn hóa của từng món.

Anh Ngọc Quang nhận bằng Tiến sĩ tại Hàn Quốc.

Bên cạnh đó, tôi cũng từng tổ chức triển lãm ảnh du lịch biển đảo, đặc biệt nhấn mạnh đến quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa – những phần lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc. Thông qua các bức ảnh và câu chuyện kèm theo, tôi muốn bạn bè quốc tế hiểu rằng biển đảo không chỉ đẹp về cảnh quan mà còn chứa đựng giá trị lịch sử, kinh tế, và chủ quyền quốc gia. Ngoài ra, tôi tham gia dạy tiếng Việt cho trẻ em trong các gia đình đa văn hóa, giúp các em vừa học ngôn ngữ mẹ đẻ, vừa tìm hiểu về truyền thống, phong tục, và lịch sử của Việt Nam.

Tất cả những hoạt động đó không chỉ để quảng bá hình ảnh đất nước mà còn để kết nối trái tim – giúp bạn bè quốc tế yêu mến Việt Nam hơn, còn thế hệ trẻ gốc Việt ở nước ngoài thì cảm thấy gần gũi và tự hào với cội nguồn. Với tôi, mỗi cuộc trò chuyện, mỗi sự kiện, mỗi bức ảnh hay món ăn được giới thiệu đều là một “hạt giống” góp phần lan tỏa tình yêu Việt Nam đến khắp nơi trên thế giới.

Theo anh, đâu là những lĩnh vực Việt Nam đang có cơ hội bứt phá mạnh mẽ trong giai đoạn hiện nay, và trí thức Việt đang sinh sống tại nước ngoài có thể đóng góp ra sao?

Hiện nay, Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội bứt phá mạnh mẽ nhờ chính sách hội nhập sâu rộng và việc thiết lập quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với nhiều quốc gia. Đây là nền tảng quan trọng giúp đất nước không chỉ tăng cường hợp tác về kinh tế – thương mại, mà còn mở rộng giao lưu trong các lĩnh vực khoa học – công nghệ, giáo dục, văn hóa, và đổi mới sáng tạo. Nhiều tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới đã và đang bày tỏ sự quan tâm, sẵn sàng đầu tư vào Việt Nam, đồng thời hỗ trợ các chương trình đào tạo, tìm kiếm nhân tài trẻ. Các ngành như bán dẫn, chuyển đổi số, Internet vạn vật (IoT), chuyển đổi xanh, công nghệ pin điện, cũng như dịch vụ sáng tạo văn hóa – giải trí đang nổi lên như những lĩnh vực giàu tiềm năng, mang lại cơ hội việc làm hấp dẫn cho thế hệ trẻ.

TS. Nguyễn Ngọc Quang vinh dự được đến đảo Đá Tây A.

Trong bối cảnh đó, trí thức Việt Nam đang sinh sống và làm việc ở nước ngoài có thể trở thành “cánh tay nối dài” vô cùng quan trọng. Họ không chỉ mang về tri thức, kinh nghiệm, và công nghệ tiên tiến, mà còn là cầu nối giúp Việt Nam tiếp cận các nguồn lực quốc tế. Việc tham gia vào các dự án hợp tác nghiên cứu, đào tạo nhân lực chất lượng cao, hay kết nối doanh nghiệp trong và ngoài nước chính là những đóng góp thiết thực, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam.

Tôi tin rằng, sự thành công của mỗi trí thức trẻ ở nước ngoài cũng chính là một sự đóng góp lớn cho hình ảnh Việt Nam. Khi họ đạt được vị trí, uy tín và ảnh hưởng trong cộng đồng quốc tế, điều đó không chỉ khẳng định năng lực của người Việt mà còn mở ra nhiều cơ hội hợp tác song phương và đa phương. Nói cách khác, trí thức Việt kiều chính là một phần sức mạnh mềm, giúp nâng tầm thương hiệu quốc gia trên bản đồ thế giới, đồng thời truyền cảm hứng để các bạn trẻ trong nước tự tin hội nhập và chinh phục những đỉnh cao mới.

Anh đánh giá thế nào về vai trò của thế hệ trẻ Việt Nam trong việc tiếp nối tinh thần độc lập, tự cường mà cha ông đã gây dựng, và hành trang giúp các bạn trẻ vững bước vào kỉ nguyên mới của đất nước là gì?

Tôi cho rằng thế hệ trẻ Việt Nam ngày nay mang trên vai sứ mệnh quan trọng: tiếp nối, kế thừa và phát huy tinh thần độc lập, tự cường mà cha ông đã dày công vun đắp, đồng thời phải biết thích ứng linh hoạt và sáng tạo trong bối cảnh kỷ nguyên mới. Nếu như thế hệ trước đã hy sinh, đấu tranh để giành lại tự do và bảo vệ chủ quyền dân tộc, thì thế hệ trẻ hôm nay có trách nhiệm gìn giữ những thành quả ấy, đồng thời đưa đất nước tiến lên trong thời đại hội nhập toàn cầu đầy biến động. Sự thay đổi nhanh chóng của khoa học – công nghệ, kinh tế số, và môi trường quốc tế đòi hỏi các bạn trẻ không chỉ vững vàng về kiến thức, mà còn cần một tư duy cởi mở, khả năng học hỏi suốt đời, và tinh thần sẵn sàng đổi mới.

Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, các bạn trẻ cần tự tin giao lưu và hợp tác với thế giới, biết tận dụng những cơ hội học tập, làm việc và sáng tạo toàn cầu để đưa tri thức và công nghệ mới về phục vụ Tổ quốc. Cuối cùng, yếu tố quan trọng nhất chính là khát vọng cống hiến vì một Việt Nam hùng cường và phồn vinh – khát vọng ấy sẽ là động lực thôi thúc các bạn không ngừng nỗ lực, sáng tạo và gắn kết, để cùng nhau viết tiếp những trang sử mới của dân tộc trong thế kỷ XXI.

Nếu được gửi một thông điệp tới người trẻ Việt trong và ngoài nước nhân dịp Quốc khánh 80 năm, anh sẽ muốn nhắn nhủ điều gì?

Nếu được gửi một thông điệp tới các bạn trẻ Việt Nam ở cả trong và ngoài nước nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, tôi muốn nhắn rằng: dù bạn đang ở đâu trên thế giới, Việt Nam vẫn luôn ở trong tim chúng ta. Quê hương không chỉ là nơi ta sinh ra, mà còn là cội nguồn của văn hóa, truyền thống và bản sắc – những giá trị đã nuôi dưỡng, hình thành nên con người chúng ta hôm nay. Trong thời đại toàn cầu hóa, nhiều bạn trẻ có cơ hội học tập, làm việc và sinh sống ở những quốc gia khác nhau, nhưng điều đó không làm mờ đi mối liên kết thiêng liêng với Tổ quốc. Ngược lại, chính trải nghiệm ở nước ngoài lại càng giúp chúng ta trân quý hơn những điều tưởng như bình dị ở quê nhà.

Tôi mong rằng mỗi bạn trẻ, dù ở đâu, đều sẽ sống và góp sức xây dựng một Việt Nam tốt đẹp hơn mỗi ngày. Sự đóng góp ấy không nhất thiết phải là điều gì quá lớn lao; đôi khi, chỉ cần giữ gìn tiếng Việt trong gia đình, quảng bá văn hóa Việt với bạn bè quốc tế, hay chia sẻ những câu chuyện tích cực về đất nước trên mạng xã hội cũng là một cách lan tỏa hình ảnh Việt Nam. Với những bạn đang ở trong nước, hãy học hỏi, rèn luyện kỹ năng, nắm bắt cơ hội để trở thành nguồn nhân lực chất lượng cao. Với những bạn ở nước ngoài, hãy kết nối và chia sẻ tri thức, kinh nghiệm, nguồn lực để đồng hành cùng sự phát triển của quê hương.

Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Quang - Tốt nghiệp Tiến sĩ tại Đại học Hanyang, Seoul, Hàn Quốc về Hóa học vật liệu. Hiện là Thành viên mạng lưới đổi mới sáng tạo Việt Nam - Hàn Quốc. Anh đặc biệt tâm huyết với các hoạt động kết nối chuyên gia, trí thức, kiều bào Việt Nam ở nước ngoài nhằm đóng góp cho sự phát triển của đất nước.

Trân trọng cảm ơn anh!

Ảnh: NVCC