Xây dựng thương hiệu cho di sản

Hướng dẫn viên Bảo tàng Lịch sử TPHCM thuyết minh giới thiệu đến du khách

Thương hiệu cho bảo tàng

TPHCM là một trong những địa phương có số lượng bảo tàng công lập nhiều nhất, nhì trong cả nước. Tuy nhiên, việc khai thác tiềm năng này vẫn còn nhiều hạn chế. Có nhiều nguyên nhân lý giải tình trạng trên, trong đó chủ quan là cách thức truyền thông và tiếp cận khách tham quan của các bảo tàng còn nhiều hạn chế.

Trước thực tế này, các bảo tàng tại TPHCM bắt đầu có sự thay đổi. Điển hình như Bảo tàng Lịch sử TPHCM (số 2, đường Nguyễn Bỉnh Khiêm, phường Bến Nghé, quận 1, TPHCM). Với gần 100 năm hoạt động, nhưng mãi đến gần đây, bảo tàng vẫn chỉ có một hình ảnh nhận diện thương hiệu là logo kiến trúc tòa nhà bảo tàng. Năm 2024, bảo tàng bắt đầu chuyển đổi phương thức truyền thông với khởi đầu bằng bộ nhận diện thương hiệu mới và ngay lập tức nhận giải tại hạng mục Chiến dịch Tái định vị thương hiệu ấn tượng thuộc Giải thưởng Quảng cáo sáng tạo Việt Nam vào cuối năm 2024.

Ông Hoàng Anh Tuấn, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử TPHCM, phân tích: “Xây dựng bộ nhận diện “thương hiệu” mới của bảo tàng được xem là một cách để thoát khỏi ấn tượng cũ, định kiến lịch sử hoặc những yếu tố không còn phù hợp với hiện tại. Tuy nhiên, điều này cần được thực hiện khéo léo để tránh gây cảm giác “xa lạ” đối với những người đã quen thuộc với hình ảnh cũ của bảo tàng. Bộ nhận diện thương hiệu mới giúp bảo tàng định hình lại vị thế và vai trò của mình, không chỉ là nơi lưu giữ lịch sử mà còn là một điểm đến văn hóa, du lịch và học thuật”.

Từ hình ảnh đầu rồng đất nung thời nhà Trần quen thuộc, Bảo tàng Lịch sử TPHCM cùng đội ngũ của Zám Studio (đơn vị xây dựng và phát triển thương hiệu văn hóa) đã kết hợp để phát triển thành hình ảnh hoa văn mới với hình ảnh hoa văn rồng thời nhà Trần bung tỏa lấp lánh ra bốn hướng như một lời mời gọi khám phá những di sản trong bảo tàng. Hoa văn này nằm trong bộ 12 hoa văn cho từng thời kỳ lịch sử, từng triều đại phong kiến được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử TPHCM. “Sau khi tung ra bộ nhận diện thương hiệu cho bảo tàng với thông điệp “Lịch sử không bao giờ là cũ”, chỉ sau 2 tuần, trang fanpage trên nền tảng Facebook của bảo tàng đã có thêm gần 2 triệu lượt yêu thích”, đại diện Bảo tàng Lịch sử TPHCM cho biết thêm.

Tiếp nối việc xây dựng bộ nhận diện thương hiệu và các chiến dịch truyền thông, Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh (số 28, đường Võ Văn Tần, phường Võ Thị Sáu, quận 3, TPHCM) cũng khởi động chiến dịch truyền thông mới với thông điệp “Vì yêu thương là chiến thắng”. Đại diện Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh bày tỏ: “Trong chiến dịch truyền thông lần này, bảo tàng mong muốn lan tỏa đến mỗi khách tham quan tình yêu quê hương và khát vọng hòa bình - lẽ sống cao đẹp của dân tộc Việt Nam, đã kết tinh thành sức mạnh phi thường làm nên những chiến thắng lịch sử của một đất nước nhỏ bé”.

Tạo xu hướng cho di sản

Tại TPHCM, truyền thông di sản đang có nhiều cơ hội nhờ xu hướng du lịch trải nghiệm và sự phát triển của công nghệ. Tuy nhiên, vẫn còn những thách thức như nội dung chưa đủ hấp dẫn, thiếu kết nối cảm xúc và chưa tận dụng tối đa sức mạnh của mạng xã hội.

Đạo diễn Đoàn Ngọc Minh, nhà sáng lập Trang tin truyền thông Say Hello Viet Nam, chia sẻ: “Chúng ta cần cách tiếp cận mới: xây dựng chiến dịch truyền thông sáng tạo, ứng dụng công nghệ số vào trải nghiệm tham quan, đồng thời hợp tác với KOLs, influencer (người nổi tiếng, có tầm ảnh hưởng trên mạng) trong lĩnh vực du lịch - văn hóa. Quan trọng hơn, di sản không chỉ nên được bảo tồn mà cần được kể lại theo cách truyền cảm hứng để thế hệ trẻ yêu thích và tiếp cận theo cách riêng của họ. Với sự kết hợp giữa công nghệ, storytelling (tạm dịch: hình thức kể chuyện bằng từ ngữ, hình ảnh, video để khơi gợi thông điệp) và sự tham gia của cộng đồng, truyền thông di sản văn hóa sẽ ngày càng phát triển mạnh mẽ”.

Bảo tàng Lịch sử TPHCM thu hút khách với bộ nhận diện thương hiệu và phương thức truyền thông hiện đại, trẻ trung

Để di sản hòa cùng nhịp sống đương đại, lần đầu tiên tại TPHCM, cuộc thi sáng tạo nội dung chủ đề “Kết nối di sản - Sáng tạo tương lai” được Chi hội Báo chí Truyền thông và Chi hội Di sản Văn hóa Trường Đại học Văn hóa TPHCM - hai chi hội trực thuộc Hội Di sản Văn hóa TPHCM, tổ chức thực hiện. Cuộc thi không chỉ là sân chơi sáng tạo cho các bạn trẻ yêu thích nội dung số, mà còn là một hình thức truyền thông hiệu quả, giúp giá trị văn hóa di sản in sâu trong lòng công chúng. Khi chính công chúng trở thành những người kể chuyện, di sản được tái hiện qua góc nhìn sáng tạo của thế hệ trẻ, đó mới là cách truyền thông bền vững và hiệu quả nhất.

THIÊN THANH