Xe tăng Liên Xô hay Mỹ xứng đáng làm Vua Chiến Trường (P2)

Trước sự tụt hậu về tính năng của các loại xe tăng chủ lực (MBT) với đối thủ Liên Xô, Mỹ đã tìm cách thu hẹp khoảng cách bằng một loại xe tăng chiến đấu mới đầy tham vọng, đó là M1 Abrams, được đưa vào trang bị từ năm 1980; muộn hơn 4 năm sau T-80 và 7 năm sau T-72.

Xe tăng chủ lực M1 Abrams có trọng lượng nặng hơn so với các đối thủ MBT của Liên Xô, nhưng lại bị lép vế về hỏa lực, khi chỉ trang bị pháo chính cỡ 105mm L7 như trên MBT M60 Patton.

Do vậy, về sức mạnh hỏa lực của M1 Abrams, không thể "ngang tầm" với các loại pháo 125mm, được Liên Xô trang bị trên T-72, T-64 và T-80. Để khắc phục vấn đề này, Abrams nhanh chóng được nâng cấp lên phiên bản M1A1 có giáp dày hơn và lắp pháo nòng trơn 120mm.

Mặc dù MBT M1 Abram khẳng định sự phát triển vượt bậc so với M60, nhưng khả năng xe tăng Mỹ tiếp tục bị tụt hậu so với xe tăng chủ lực của Liên Xô, khi thiết kế T-80 tiếp tục được cải tiến.

Phiên bản cải tiến của T-80 là trang bị loại pháo có cỡ nòng đến 152mm, có thể xuyên thủng dễ dàng lớp giáp của M1 Abrams; thậm chí còn dễ hơn cả khẩu pháo 125mm của T-72, đã làm với M60.

Chưa hết, một phiên bản MBT mới hoàn toàn và có trọng lượng nặng hơn nhiều của Liên Xô tiếp tục được phát triển, được gọi là T-95; xe tăng T-95 sử dụng pháo nòng trơn 152mm và rất có thể, xe đã được nâng cấp khung gầm để có thể tương thích với khẩu pháo có cỡ nòng lớn như vậy.

Đối mặt với mối đe dọa từ cả T-80 nâng cấp và "siêu tăng" T-95 của Liên Xô, một biến thể tăng cường mới của tăng Abrams đã được phát triển, để thu hẹp một phần khoảng cách về hiệu suất với MBT của Liên Xô.

Một mô hình nguyên mẫu của xe tăng M1 cải tiến, đã được Lockheed Martin thiết kế, tính năng đáng chú ý nhất bao gồm việc tích hợp một tháp pháo kéo dài, để có thể lắp một khẩu pháo nòng trơn 140 mm XM291 ATACS và tháp pháo có thể chứa được các loại đạn lớn hơn của nó.

Pháo XM291 sử dụng máy nạp tự động và có sức mạnh lớn hơn vài lần so với mẫu 105mm lắp trên phiên bản M1 Abrams ban đầu và gấp đôi so với khẩu 120mm hiện đang trang bị.

Tuy nhiên, M1 Abrams vẫn bị thất thế trước xe tăng T-80 được nâng cấp với khẩu pháo 152mm, chứ đừng nói đến là địch thủ của T-95. Đồng thời một vấn đề lớn với thiết kế của M1 là khung gầm của M1 được chế tạo, sử dụng pháo 105mm nhỏ hơn nhiều.

Để nâng cao sức mạnh tương thích với khẩu 140mm, phiên bản cải tiến được trang bị động cơ tua-bin khí Cummins cải tiến, hiệu quả hơn và giảm tiêu hao nhiên liệu.

Góc nghiêng của giáp trước cũng được thay đổi để bảo vệ tốt hơn. Tuy nhiên, các vấn đề tồn tại bao gồm, khả năng mang được ít đạn pháo và khối lượng quá lớn so với kích thước của khung xe.

Nhưng may mắn cho Mỹ là Chiến tranh Lạnh kết thúc vào năm 1989 và sự sụp đổ của Liên Xô vào tháng 12/1991, dẫn đến kế hoạch chế tạo phiên bản T-80 cải tiến với pháo 152mm cua Liên Xô đã bị hủy bỏ và sau này là mẫu T-95 Nga cũng không thể tiếp bước.

Nga là quốc gia kế thừa Liên Xô, nhưng Nga vẫn chưa đưa vào trang bị loại xe tăng có pháo lớn hơn 125mm, ngoại trừ các nguyên mẫu T-80 do Liên Xô chế tạo và chưa bao giờ được đưa vào biên chế.

Sau khi Liên Xô sụp đổ, đã đưa sự chênh lệch về trình độ xe tăng của Mỹ và Nga trở lên cân bằng hơn, vì M1 dự kiến sẽ đối đầu với T-80 và sau đó là các xe tăng T-90 nhỏ hơn, nhưng có cỡ vũ khí tương tự.

Tuy nhiên, nhu cầu về một MBT mới ngày càng được thảo luận, khi Nga bắt đầu trang bị xe tăng T-14 mới từ cuối những năm 2010, mặc dù chỉ được đưa vào trang bị với số lượng nhỏ và trang bị pháo 125mm, nhưng vẫn nặng hơn nhiều so với các thiết kế trước đây của Nga. Theo phán đoán của giới quân sự, T-14 Armata cuối cùng sẽ sử dụng pháo 152mm.

Những thiết kế MBT M1 Abrams, T-80 và T-90 đều được xếp vào thiết kế xe tăng thế hệ thứ ba, nhưng T-14 được xếp hạng MBT thế hệ 4, cùng với K2 Black Panther của Hàn Quốc và Type 10 của Nhật Bản. Các cường quốc NATO dự kiến sẽ đưa các xe tăng nguyên mẫu thế hệ 4 trước năm 2030.

Nhưng vậy trong lịch sử phát triển MBT, Liên Xô trước kia và Nga hiện nay, vẫn là những quốc gia đi trước trong phát triển các mẫu xe tăng chiến đấu chủ lực và các loại MBT của Mỹ chưa bao giờ xứng tầm là đối thủ của MBT Liên Xô/Nga. Nguồn ảnh: RBTH.

Xe tăng chủ lực T-90A làm mưa làm gió trên chiến trường Syria. Nguồn: RT.

Tiến Minh