Xe tăng Merkava có xứng đáng 'Vua chiến trường' ở Trung Đông?

Xe tăng chiến đấu chủ lực (MBT) Merkava do Israel thiết kế, có thể coi là loại xe tăng chiến đấu chủ lực năng động và đặc biệt nhất trên thế giới hiện nay, khi có nhiều thiết kế có tính đi ngược với thiết kế MBT truyền thống của thế giới, khi động cơ được bố trí phía trước.

Kể từ khi phiên bản MBT Merkava MK.1 được trang bị cho Quân đội Israel vào năm 1978, nó đã trải qua các cuộc chiến giữa Palestine và Israel. Có thể khẳng định, mỗi phiên bản của Merkava, đều là hiện thân cho những bài học kinh nghiệm trong các cuộc chiến tranh của người Israel.

Vỏ giáp của xe tăng chiến đấu chủ lực Merkava được chế tạo bằng phương pháp đúc; phần giáp phía trên của bán cầu trước, được tăng cường một tấm giáp định hình, có khả năng chống đạn tốt.

Các nhà thiết kế xe tăng Israel đã tạo một lớp giáp rỗng phía sau lớp giáp đúc này và đổ đầy dầu diesel với độ ổn định và trơ cao, tiếp đến là một lớp giáp khác; với kết cấu này, giúp Merkava có khả năng chống đạn xuyên giáp và tên lửa chống tăng tốt hơn.

Thiết kế lớp giáp phụ (giáp tăng cường) của xe tăng Merkava, sử dụng giáp kiểu mô-đun, chủ yếu trên tháp pháo. Mô-đun giáp hỗn hợp gồm các tấm giáp composite, được kết nối với tháp pháo và được cố định bằng bu lông.

Lớp giáp mô-đun này cũng được sử dụng trên phần thân phía sau của xe (nơi lên xuống của kíp xe và bộ binh), phía trước người lái và trên diềm váy xích hai bên của xe tăng Merkava.

Cùng với đó, xe tăng chiến đấu chủ lực Merkava có tháp pháo nhọn với diện tích mặt trước nhỏ; do vậy tỷ lệ bắn trúng từ bán cầu trước là thấp, đồng thời tháp pháo với các góc vát cạnh, hạn chế tác dụng của đầu đạn xuyên giáp cũng như nổ lõm.

Tháp pháo Merkava có một khoang đuôi lớn ở phía sau, dùng làm nơi chứa đạn pháo chính và các bộ phận thủy lực. Trưởng xe ngồi ở phía bên phải của pháo chính, pháo thủ ngồi ở vị trí bên phải phía trước và phía dưới của người chỉ huy; pháo thủ nạp đạn ở bên trái phía sau pháo chính.

Ngoài ra, để giảm hiệu ứng phụ do đạn pháo bị kích nổ gây ra khi xe bị trúng đạn, nên đạn pháo chính không bố trí ở phía trước hoặc xung quanh xe, mà bố trí toàn bộ ở khoang chứa đạn phía sao tháp pháo và khoang đạn này được ngăn cách với phía trước, bằng một vách ngăn dày bằng thép.

Đặc điểm của khoang chứa đạn trên Merkava là bằng thép mỏng, nếu đạn pháo bị kích nổ, có thể dễ dàng phá hủy vỏ giáp tại đây, mà không gây nguy hiểm đến các thành viên trong xe hoặc tháp pháo; nhưng nhược điểm là nếu bị trúng đạn, thì dễ bị phá hủy.

Đồng thời, để đảm bảo an toàn cho kíp xe, trong thiết kế, các ghế ngồi bên trong tháp pháo được bố trí sát phía sau thân xe và ở vị trí rất thấp. Điều đáng nói là lớp giáp của Merkava dùng để bảo vệ kíp xe, chiếm tới 70% tổng trọng lượng chiến đấu của xe, cao hơn hẳn so với các loại xe tăng khác.

Xe tăng Merkava được người Israel thiết kế vào đầu những năm 1980, nằm trong chiến lược “tự lực quốc phòng”, để đáp ứng các yêu cầu quốc phòng của Israel, giúp họ có khả năng tự sản xuất xe tăng và đã phát triển bốn thế hệ Merkava từ Mark 1 đến Mark 4.

Biến thể mới nhất là Merkava MK4, được trang bị pháo nòng trơn 120mm và có một khả năng độc đáo mà các loại xe tăng phương Tây khác không có, đó là có thể phóng tên lửa chống tăng Lahat từ pháo chính.

Tính năng phóng tên lửa chống tăng qua nòng, giúp Merkava Mk4 có khả năng chiến đấu độc lập và có thể tiêu diệt xe tăng đối phương từ khoảng cách rất xa; biến nó trở thành một vũ khí phòng thủ xuất sắc, lý tưởng để chống lại lực lượng thiết giáp hùng hậu của Ai Cập trên bán đảo Sinai và lực lượng Syria trên Cao nguyên Golan.

Về vũ khí, Merkava Mk4 được trang bị một pháo nòng trơn 120 mm (cơ số đạn 48 viên); một súng máy hạng nặng 12,7mm (trên nóc tháp pháo), hai súng máy 7,62mm (một trên tháp pháo và một đồng trục với pháo chính); một súng cối 60mm và 12 quả lựu đạn khói.

Những vũ khí của Merkava rất hữu ích trong chiến tranh đô thị, nơi mà bộ binh và các mối đe dọa ẩn nấp, yêu cầu kíp xe sử dụng nhiều súng máy và súng cối cùng với 48 quả đạn và tên lửa bên trong xe tăng.

Một đặc điểm nổi bật khác của Merkava là được trang bị hệ thống bảo vệ chủ động Trophy. Hệ thống Trophy sử dụng một radar nhỏ sóng milimet để phát hiện đạn pháo, tên lửa đang bắn tới xe và tính toán để kích hoạt hệ thống đánh chặn bằng đạn lựu.

Merkava có cấu tạo động cơ phía trước, cũng tăng khả năng bảo vệ với lái xe; ngoài ra sự bố trí như vậy cũng làm buồng chiến đấu rộng hơn, giúp xe bố trí một cửa thoát hiểm phía sau, tiện lợi cho kíp xe nhanh chóng thoát khỏi xe nếu bị xe bị trúng đạn.

Với thiết kế cửa xe phía sau, nên việc vận chuyển đạn pháo hay các thiết bị vào xe cũng nhanh và dễ dàng hơn những xe tăng truyền thống. Đồng thời cũng biến xe thành một công sự thép di động trên chiến trường, khi cần thiết có thể chứa thêm 6 lính bộ binh.

Tiến Minh