Xem xét một vụ án phải theo trình tự của pháp luật tố tụng

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình. (Ảnh: Quochoi.vn)

Tại phiên thảo luận ở hội trường về kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV sáng 20/11, Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (Đoàn Đà Nẵng) nêu 2 vụ án được Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội và Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội xét xử đều liên quan tới 3 tài sản nhà nước tại thành phố Đà Nẵng: nhà đất số 319 đường Lê Duẩn; dự án Việt ven biển, đường Trường Sa; đất công viên An Đồn cũ, nhưng lại không thống nhất trong cách xác định trị giá thiệt hại của tài sản.

Do đó, Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy đề nghị Chánh án Tòa án nhân dân tối cao trả lời cho đại biểu Quốc hội và cử tri được biết vì sao Tòa án lại áp dụng không thống nhất việc xác định trị giá tài sản thiệt hại đối với 3 tài sản nhà nước ở 2 vụ án nói trên. Bên cạnh đó, bản án phúc thẩm số 158 có sự sai về quy định của pháp luật về việc xác định trị giá tài sản thiệt hại hay không? Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao cần làm gì để bảo đảm sự thống nhất, công bằng, khách quan trong việc xét xử hai vụ án nêu trên, tạo niềm tin cho cử tri về sự công minh của pháp luật.

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy. (Ảnh: Quochoi.vn)

Trước ý kiến của Đại biểu Quốc hội, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình đã nêu các căn cứ pháp lý để xác định hậu quả vụ án phục vụ công tác xét xử.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình khẳng định, phải xác định hậu quả thiệt hại của hành vi phạm tội tại thời điểm xảy ra, thay vì xác định hậu quả tại thời điểm phát hiện vụ việc.

Về cơ sở khoa học, Chánh án cho biết, các yếu tố cấu thành tội phạm đều phải xác định tại cùng một thời thời điểm sự kiện tội phạm xảy ra. “Không thể có việc hành vi, động cơ, mục đích, thủ đoạn thì xác định ở thời điểm sự kiện tội phạm xảy ra, riêng hậu quả thì lại xác định tại thời điểm phát hiện vụ việc - khởi tố. Như vậy là không công bằng”, Chánh án nói.

Theo Chánh án, hậu quả của hành vi phạm tội gây ra cho xã hội phải do chính hành vi đó gây ra, chứ không phải do các yếu tố bên ngoài.

“Một lô đất tăng giá, ví dụ ở năm này là 100 tỷ, sang năm lên 200 tỷ, sang năm nữa lên 300 tỷ. Đó là do thị trường, chứ không phải do hành vi phạm tội gây ra. Nếu chúng ta xác định giá trị đất tại thời điểm phát hiện thì trong thực tế sẽ có những bất cập khác”, Chánh án Nguyễn Hòa Bình lý giải.

Người đứng đầu hệ thống Tòa án phân tích, có nhiều loại vụ án xử các tội khác nhau như buôn lậu máy tính điện thoại hay các tội hối lộ, trộm cắp, tham ô… “Đất tăng theo thời gian, còn máy tính thì giảm giá trị theo thời gian. Nếu xác định tại thời điểm phát hiện vụ án thì có loại tội sẽ tăng hậu quả, có loại tội sẽ giảm, như vậy là không hợp lý”, Chánh án phân tích thêm.

Về hành lang pháp lý, Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã có nghị quyết theo yêu cầu Quốc hội, hướng dẫn tất cả các vụ án sẽ xử xác định hậu quả tại thời điểm xảy ra hành vi phạm tội, không phải theo thời điểm phát hiện. Vì có thể hành vi phạm tội xảy ra nhưng nhiều năm sau mới phát hiện.

Theo Chánh án Nguyễn Hòa Bình, những vụ án xảy ra trước khi có nghị quyết của hội đồng thẩm phán, trái với nghị quyết, không đúng sẽ phải xem xét lại. Tuy nhiên, đối với ý kiến đại biểu đưa ra một số vụ án cụ thể, ông Bình cho biết trình tự xem xét lại các vụ án đã xác định không đúng thời điểm xác định hậu quả phải theo trình tự của luật định.

“Đại biểu có đề nghị Tòa án phải làm cái này cái khác. Nhưng việc xem xét một vụ án phải theo trình tự của luật định. Tòa án không thể căn cứ ý kiến tại hội trường hay của ai đó để xem xét mà phải căn cứ trình tự của pháp luật tố tụng”, Chánh án Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh.

T.Chung