Xếp hạng tín nhiệm: Chìa khóa nâng tầm trái phiếu doanh nghiệp Việt

Cùng với sự phát triển của thị trường vốn Việt Nam, thị trường trái phiếu doanh nghiệp, thì dịch vụ xếp hạng tín nhiệm đã hình thành từ năm 2014 với sự ra đời của Nghị định số 88.

Năm 2024, có 216 nghìn tỷ đồng trái phiếu của 54 tổ chức phát hành đã được xếp hạng tín nhiệm, chiếm 46% tổng giá trị phát hành cả năm. Trong 10 tháng đầu năm nay, giá trị trái phiếu phát hành có xếp hạng tín nhiệm đạt hơn 287 nghìn tỷ đồng, gấp 2 lần cùng kỳ năm 2024.

Tính đến hết tháng 10 năm nay, tổng dư nợ trái phiếu của các tổ chức phát hành có xếp hạng tín nhiệm đạt gần 461 nghìn tỷ đồng, chiếm khoảng 34% tổng dư nợ trái phiếu doanh nghiệp toàn thị trường. Có thể thấy, nhu cầu thị trường vốn ở Việt Nam đang rất lớn cho mục tiêu tăng trưởng kinh tế ở mức cao và bền vững, dư địa của dịch vụ xếp hạng tín nhiệm ở Việt Nam lại còn không nhỏ.

Doanh nghiệp Việt Nam đã chủ động, tích cực tiếp cận các đánh giá xếp hạng tín nhiệm, Ảnh minh họa

Đặc biệt, một số doanh nghiệp lớn của Việt Nam đã chủ động, tích cực tiếp cận các đánh giá xếp hạng tín nhiệm từ tổ chức quốc tế để nhắm đến huy động vốn nước ngoài, chứ không chỉ là tìm kiếm cơ hội vốn từ trong nước. Do đó, xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp chính là chìa khóa nâng tầm trái phiếu Việt cần được chú trọng trong thời gian tới:

Bà Phạm Thị Thanh Tâm, Phó Vụ trưởng Vụ Các định chế tài chính thuộc Bộ Tài chính nhấn mạnh: "Hoạt động này mang lại lợi ích đa chiều. Đối với nhà đầu tư, kết quả XHTN cung cấp đánh giá về năng lực tài chính và khả năng trả nợ của tổ chức phát hành, giúp nhà đầu tư có thêm công cụ hiệu quả để đánh giá, phân tích rủi ro trước khi ra quyết định đầu tư. Đối với doanh nghiệp, kết quả XHTN góp phần thúc đẩy các tổ chức phát hành nâng cao hiệu quả hoạt động, cải thiện minh bạch tài chính. Khi đạt được mức xếp hạng tín nhiệm tốt, doanh nghiệp có cơ hội giảm chi phí huy động vốn".

Thời gian qua, Bộ Tài chính tiếp tục tham mưu Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi Luật Chứng khoán và Luật Doanh nghiệp nhằm tăng cường trách nhiệm của các tổ chức cung cấp dịch vụ, nâng cao yêu cầu đối với trái phiếu chào bán cho nhà đầu tư cá nhân, qua đó thúc đẩy thị trường hoạt động minh bạch hơn. Theo đó đến nay, xếp hạng tín nhiệm khi phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng đã trở thành quy định bắt buộc chứ không còn chỉ là khuyến nghị.

Ông Lê Minh Hùng, đại diện Ban Quản lý Chào bán Chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán nhà nước cho biết: "Tại Nghị định 245 Chính phủ vừa ban hành, đã cụ thể hóa lại là chào bán trái phiếu phải được xếp hạng tín nhiệm. tức là phát hành ra công chúng phải có xếp hạng tín nhiệm, ngoại trừ tổ chức tín dụng...".

Rõ ràng, cùng với sự phát triển của nền kinh tế và thị trường vốn Việt Nam, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang có bước phát triển tích cực, nhất là sau khi thị trường chứng khoán Việt Nam được tổ chức định hạng tín nhiệm quốc tế nâng hạng từ cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp. Trong bối cảnh đó, số lượng doanh nghiệp chủ động thực hiện xếp hạng tín nhiệm ngày càng tăng. Đến nay, đã có hơn 140 doanh nghiệp trong các ngành bất động sản, chứng khoán và năng lượng sản xuất đã được xếp hạng tín nhiệm khi chào bán trái phiếu.

Bà Bá Thị Thu Huệ, Giám đốc Thương mại của Công ty xếp hạng tín nhiệm FiinRatings Việt Nam chia sẻ: "Tổ chức phát hành xếp hạng tin nhiệm như một công cụ giúp tìm kiếm cơ hội tối ưu chi phí vốn cả lãi suất và kỳ hạn, hai là mở rộng hơn nữa nhà đầu tư và ba là đa dạng hóa nguồn vốn tức là muốn khai thác thêm các công cụ nợ ngoài các khoản vay truyền thống thông thường… Bên cạnh trái phiếu xanh xác định đó là xanh thì xếp hạng tín nhiệm quốc tế hoặc nội địa để hoàn thiện hồ sơ trái phiếu mang ra thị trường chỉnh chu và minh bạch".

Theo đó, kết quả xếp hạng tín nhiệm giúp doanh nghiệp hoàn thiện kế hoạch tài chính và tối ưu hóa nguồn vốn huy động được. Đặc biệt, việc doanh nghiệp vượt lên tuân thủ quy định trong nước để áp dụng chuẩn mực xếp hạng tín nhiệm quốc tế theo thông lệ tốt, có thể giúp doanh nghiệp tiếp cận được dòng vốn quốc tế, nhất là theo tiêu chí xanh, thích ứng xu thế phát triển mới. Trong quá trình này, xếp hạng tín nhiệm cũng trở thành công cụ quan trọng để tăng chất lượng quản trị và phát triển bền vững lâu dài của chính doanh nghiệp.

Bà Maria Joa-ao Pa-te-gua-na (Joao Pateguana), chuyên gia cao cấp về phát triển khu vực tư nhân của Ngân hàng Phát triển Châu Á – ADB nhận định, các đối tác phát triển của Việt Nam luôn luôn đồng hành trong tiến trình tăng tính minh bạch của thị trường này: "Ngân hàng Phát triển Châu Á – ADB cam kết hỗ trợ Việt Nam xây dựng một hệ sinh thái xếp hạng tín nhiệm minh bạch, đáng tin cậy và thân thiện với nhà đầu tư. Chúng tôi rất mong muốn tiếp tục mối quan hệ hợp tác với Bộ Tài chính Việt Nam và các bên có liên quan để thúc đẩy hơn nữa các thông lệ tốt, nâng cao niềm tin của thị trường và mở ra những cơ hội mới cho tăng trưởng bền vững".

Như vậy, với việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về thúc đẩy phát triển thị trường xếp hạng tín nhiệm ở Việt Nam, Chính phủ đã nêu rõ thông điệp về khuyến khích phát triển thị trường này theo hướng ngày càng minh bạch, lành mạnh. Khi đó, việc hình thành văn hóa xếp hạng tín nhiệm sẽ trở thành kênh tham khảo đáng tin cậy cho các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài.

Về phía Bộ Tài chính, sẽ tiếp tục nghiên cứu, tham mưu hoàn thiện định hướng phát triển thị trường xếp hạng tín nhiệm tại công nghiệp, để lĩnh vực này thực sự phát huy vai trò của mình, hướng tới một thị trường vốn minh bạch, an toàn và bền vững, theo đúng chủ trương của Đảng và Chính phủ.

Trung Hiếu/VOV1