Xét đặc cách vào lớp 10- chuyện không thể tùy tiện

Ảnh minh họa

Liên quan đến trường hợp Sở GD&ĐT Hải Phòng cho biết sẽ không có đặc cách vào lớp 10 công lập cho nữ sinh bị ngạt khí khi ngủ trên xe ô tô, bà Nguyễn Thị Bích Nga - Hiệu trưởng trường THCS Trưng Nhị (Quận Hai Bà Trưng, TP Hà Nội) cho rằng: Sở Giáo dục và đào tạo Hải Phòng xử lý như trên là hợp lý, hợp tình. Bởi phải theo quy chế tuyển sinh đã công bố của từng địa phương.

Việc có cần bổ sung thêm các trường hợp được đặc cách trong tuyển sinh vào lớp 10 hay không phụ thuộc vào quy chế của kỳ thi.

Thi vào lớp 10 do tỉnh/thành phố ra kế hoạch sẽ phụ thuộc vào quy chế của kỳ thi. Nếu trong quy chế có điều sẽ có đặc cách thì mới thực hiện, còn nếu không thì lãnh đạo sở sẽ phải bàn tiếp.

Ví dụ, vào năm ngoái ở Hà Nội có những em học sinh bị COVID-19, bị ốm sát ngày thi và có chứng nhận của y tế và xét học lực, hạnh kiểm các thứ thì đã có trường hợp được đặc cách vào các trường và đã có quy chế ngay từ đầu. Việc đặc cách trong tuyển sinh vào lớp 10 phụ thuộc vào từng địa phương, sẽ phải quy định rõ ràng, trường hợp đặc biệt thì các lãnh đạo phải họp mới cho ý kiến được.

Đặc cách hay không phải tùy thuộc vào điều kiện, hoàn cảnh của từng nơi. Còn với từng cá nhân một thì có rất nhiều điều kiện của mỗi cá nhân thì lại khác thì không thể đề xuất được.

Có cùng băn khoăn như trên, thầy Bùi Gia Nội - Hiệu trưởng Trường Phổ Thông Chất Lượng Cao Hùng Vương chia sẻ: Việc một em học sinh gặp nạn vào ngày thi vào lớp 10 là một sự cố đáng tiếc và không may xảy ra với em. Có ý kiến cho rằng em nên được đặc cách vào lớp 10 tương tự như một số trường hợp được công nhận đặc cách trong kỳ thi tốt nghiệp THPT. Tuy nhiên, điều này rất khó thực hiện đối với các cơ quan quản lý giáo dục vì những lý do sau:

Đầu tiên, chúng ta cần hiểu rõ sự khác biệt giữa hai kỳ thi: Kỳ thi tốt nghiệp và kỳ thi tuyển sinh. Kỳ thi tốt nghiệp nhằm đánh giá kết quả học tập của học sinh theo mục tiêu giáo dục của chương trình học, và có tính công nhận chung theo chuẩn đại trà.

Trong khi đó, kỳ thi tuyển sinh là một kỳ thi tuyển chọn, có chỉ tiêu số lượng cụ thể, điểm thi sẽ được xếp hạng từ cao đến thấp và có giới hạn số lượng theo chỉ tiêu đã được phê duyệt. Do đó, trong kỳ thi tuyển sinh, nếu chúng ta đặc cách cho một học sinh vào vì hoàn cảnh riêng, thì sẽ có một học sinh khác bị loại, điều này là không công bằng.

Thầy Bùi Gia Nội - Hiệu trưởng Trường Phổ Thông Chất Lượng Cao Hùng Vương

Thứ hai, cũng vì lý do trên, kỳ thi tuyển sinh không có quy định đặc cách do hoàn cảnh cá nhân (nghèo khó, hoạn nạn bất ngờ...). Quy định thi là một "pháp lệnh", do đó, các cơ quan quản lý giáo dục không thể đặc cách cho em học sinh, điều này cần được hiểu và thông cảm.

Trước đó, như báo Pháp luật Việt Nam đã đưa tin: Ngày 3/6, trao đổi với báo chí, lãnh đạo Sở GD&ĐT TP Hải Phòng cho hay theo quy chế tuyển sinh, không áp dụng xét đặc cách cho học sinh P.N.K (lớp 9D, trường THCS Trường Sơn, huyện An Lão) khi em không tham gia kỳ thi vào 10 do gặp tai nạn ngạt khí khi ngủ trong xe ô tô.

Sở GD&ĐT cho biết quy chế tuyển sinh, không có nội dung áp dụng xét đặc cách trong trường hợp này.

"Nếu học sinh có nguyện vọng tiếp tục học lên lớp 10 THPT ngay trong năm học 2023-2024, Sở sẽ yêu cầu các nhà trường tư thục tiếp nhận học sinh, đồng thời áp dụng hỗ trợ tối đa về học phí và các khoản thu trong quá trình học tập. Nếu học sinh có nguyện vọng tiếp tục học lên lớp 10 THPT trường công lập, học sinh sẽ tham dự Kỳ thi vào lớp 10 năm học 2024-2025." - Sở GD&ĐT Hải Phòng chia sẻ quan điểm.

Căn cứ tại khoản 1 Điều 7 Thông tư 11 năm 2014 của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) quy định tuyển thẳng vào trung học phổ thông các đối tượng sau: Học sinh trường phổ thông dân tộc nội trú; Học sinh là người dân tộc rất ít người; Học sinh khuyết tật; Học sinh đạt giải cấp quốc gia trở lên về văn hóa; văn nghệ; thể dục thể thao; Cuộc thi khoa học kĩ thuật dành cho học sinh trung học.

Theo quy định của Sở GD&ĐT Hải Phòng, các trường hợp được tuyển thẳng vào lớp 10 công lập năm học 2023 -2024 gồm:

- Học sinh đoạt giải tư trở lên tại Cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh trung học sẽ được tuyển thẳng trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT.

- Học sinh THCS đoạt giải ba trở lên (tương đương Huy chương đồng) các cuộc thi cấp quốc gia và quốc tế từ năm học 2019 - 2020 đến hết năm học 2022-2023 gồm: Hội khỏe Phù đổng toàn quốc; Cuộc thi “Tuổi trẻ học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; Cuộc thi “Viết thư quốc tế UPU”; Giải bơi dành cho học sinh phổ thông toàn quốc do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức; Giải điền kinh dành cho học sinh phổ thông toàn quốc do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức; Giải cờ vua học sinh phổ thông toàn quốc-Cup TOTA do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức năm 2022; Giải thể thao học sinh phổ thông toàn quốc năm 2023 do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức.

- Học sinh THCS đoạt giải ba trở lên các cuộc thi cấp quốc gia và quốc tế năm học 2019-2020 gồm: Cuộc thi “Giao thông học đường” do Ủy ban An toàn giao thông quốc gia chủ trì, cuộc thi “An toàn giao thông cho nụ cười ngày mai” do Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) và Ủy ban An toàn giao thông quốc gia chủ trì.

Như vậy, trường hợp học sinh không thể tham gia kỳ thi vào 10 không nằm trong quy chế tuyển thẳng nên sẽ không được áp dụng xét đặc cách.

Nhóm PV