Xét xử vụ gang thép Thái Nguyên: Các bị cáo đã ưu ái nhà thầu Trung Quốc như thế nào?

Sáng 12/4, TAND Hà Nội xét xử ông Mai Văn Tinh (cựu Chủ tịch Tổng công ty Thép Việt Nam - VNS) cùng 18 bị cáo khác liên quan đến sai phạm tại dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Công ty Gang thép Thái Nguyên (TISCO).

Đây là một trong 5 đại án được Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng yêu cầu khẩn trương xét xử sơ thẩm trong năm nay.

HĐXX dự kiến làm việc trong 10 ngày liên tục. Phiên tòa do thẩm phán Phan Huy Cương làm chủ tọa.

Bị cáo Mai Văn Tinh, cựu Chủ tịch Tổng công ty Thép Việt Nam

Vụ án có tất cả 19 bị cáo. Trong đó, bị cáo Mai Văn Tinh, Trần Trọng Mừng (cựu Tổng giám đốc TISCO) và 12 người khác bị truy tố về tội Vi phạm quy định về quản lý sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí theo khoản 3, Điều 219, Bộ luật hình sự. Còn 5 bị cáo bị truy tố về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, theo khoản 3, Điều 360, Bộ luật hình sự.

HĐXX triệu tập đại diện TISCO với tư cách nguyên đơn dân sự. Đại diện VNS và nhiều cá nhân khác cũng được triệu tập với tư cách người liên quan.

Trong vụ án này, TISCO là chủ đầu tư dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Công ty Gang thép Thái Nguyên. HĐQT VNS là cấp quyết định đầu tư, có chức năng chỉ đạo thực hiện dự án. Đơn vị trúng thầu là Tập đoàn Khoa học Công nghệ và Thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC).

Theo quyết định phê duyệt, dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Công ty Gang thép Thái Nguyên có tổng mức đầu tư hơn 3.800 tỉ đồng. Dự án gồm nhiều hạng mục, trong đó có gói thầu “dây chuyền luyện kim khu vực Lưu Xá” với tổng trị giá gần 2.600 tỉ đồng.

Tháng 7/2007, TISCO ký hợp đồng số 01#EPC với Tập đoàn Khoa học công nghệ và thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC). Giá trị hợp đồng (trọn gói) là hơn 160 triệu USD (chia làm ba phần E, P và C).

Sau khi ký kết hợp đồng, TISCO tạm ứng cho MCC 35,6 triệu USD. Tuy nhiên, đã hơn 11 tháng từ khi khởi công, MCC đã vi phạm hợp đồng khi chưa chọn được nhà thầu phụ; chưa hoàn thành thiết kế chi tiết các hạng mục, không đặt hàng chế tạo máy móc thiết bị, không thi công các hạng mục của gói thầu.

Trong khi đó, MCC còn nhiều lần gửi văn bản đến TISCO đề nghị kéo dài thời gian thực hiện, điều chỉnh giá hợp đồng 01# EPC tăng thêm hơn 138 triệu USD, với lý do giá cả thị trường biến động đồng thời rút nhân lực. Cơ quan tố tụng xác định đề nghị của MCC là không có căn cứ, không đúng nội dung thỏa thuận trong hợp đồng 01#EPC.

Cơ quan tố tụng xác định, khi xảy ra trường hợp trên bị can Mai Văn Tinh và Trần Trọng Mừng đã không xem xét, chỉ đạo dừng, chấm dứt hợp đồng, thu hồi tiền tạm ứng và báo cáo việc hủy đấu thầu hay tổ chức đấu thầu lại…

Nhóm cựu sếp VNS và TISCO bị truy tố do gây thất thoát, lãng phí tài sản Nhà nước.

Ảnh: Bộ Công an.

Cáo buộc nêu, hai bị can này đã chỉ đạo thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật về đầu tư, vi phạm hợp đồng EPC, cùng với các bị can khác tạo điều kiện để MCC có lý do chối bỏ trách nhiệm thực hiện hợp đồng.

Thực tế, các bị cáo Trần Trọng Mừng, Mai Văn Tinh và nhiều cá nhân khác thậm chí còn chỉ đạo, bàn bạc, thống nhất để ký các văn bản đề nghị Bộ Công thương báo cáo Thủ tướng cho phép điều chỉnh chi phí hợp đồng 01#EPC.

Dự án quá thời hạn được phê duyệt gần 10 năm nhưng vẫn chưa hoàn thành, khiến tổng mức đầu tư ban đầu bị đội từ hơn 3.800 tỷ đồng lên 8.100 tỷ. VKSND Tối cao xác định, nguyên nhân do việc điều chỉnh tăng giá phần C, chấp thuận VINAICON làm nhà thầu phụ dù không đủ năng lực, khiến hợp đồng chậm tiến độ, phát sinh tăng chi phí…

Tính đến 31/12/2018, TISCO đã đầu tư cho dự án hơn 4.400 tỷ đồng. Trong đó, vốn vay VDB Bắc Kạn - Thái Nguyên 1.400 tỷ, vay Vietinbank Hà Nội 1.600 tỷ.

Cơ quan tố tụng xác định, số tiền hơn 830 tỷ đồng mà TISCO đã trả các ngân hàng từ khi dự án chậm tiến độ, dừng thi công đến thời điểm vụ án bị khởi tố là số thiệt hại mà các bị cáo gây ra trong vụ án.

Hà Ly