Xét xử vụ người phụ nữ mất hơn 26 tỷ đồng vì dính 'bẫy' lừa

Đây là vụ việc điển hình về tội phạm công nghệ trên nền tảng thanh toán số, với chiêu trò giả mạo Công an đe dọa nạn nhân “liên quan đến đường dây buôn bán ma túy, rửa tiền”.

Chuyển hơn 26 tỷ đồng vào 2 tài khoản để “chứng minh trong sạch”

Hồ sơ công bố tại phiên tòa sơ thẩm trước đó cho thấy, bà Trần Thị C. đã gửi CQĐT Công an tỉnh Bắc Ninh tố giác tội phạm là đối tượng Tô Ngọc Dầu (không rõ nhân thân cụ thể; tự giới thiệu công tác tại Cục quản lý giao thông đường bộ thành phố Đà Nẵng, có số hiệu 121910); và đối tượng Hải (không rõ nhân thân cụ thể; tự giới thiệu công tác tại Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy) có hành vi lừa đảo chiếm đoạt hơn 26 tỷ đồng.

Theo nguyên đơn, các đối tượng trên thông báo bà C. tham gia giao thông rồi gây tai nạn tại TP. Đà Nẵng, thậm chí liên quan đến đường dây buôn ma túy, rửa tiền.

Đối tượng Hải yêu cầu bà C. mở 2 tài khoản ngân hàng và cài đặt phần mềm tên “Phần mềm bảo mật” vào máy điện thoại của bà C. Sau đó đối tượng Hải yêu cầu bà C. chuyển số tiền hơn 26 tỷ đồng vào 2 tài khoản ngân hàng để chứng minh nguồn tiền của bà C. là “sạch”, và không liên quan đến đường dây buôn ma túy, rửa tiền. Bà C. đã huy động người thân chuyển tiền vào 2 tài khoản thuộc các Ngân hàng Vietcombank và Techcombank ở Chi nhánh Từ Sơn.

Quá trình điều tra, xác định: Khoảng 14h ngày 22-4-2022, theo yêu cầu của Hải, bà C. đã mua một chiếc điện thoại di động Samsung, sau đó Hải hướng dẫn bà C. vào ứng dụng CH Play và cài đặt phần mềm tên “Phần mềm bảo mật” (Có biểu tượng huy hiệu CAND) vào máy điện thoại Samsung mà bà C. vừa mua. Khi nào liên lạc với Hải thì bà C. lắp sim điện thoại số 0904xxx098 của bà C. vào máy Samsung. Quá trình liên lạc với Hải, bà C. chỉ liên lạc qua tài khoản Viber có tên tài khoản là “Phòng điều tra số 6 PC02”, và số điện thoại 0387030172.

Nạn nhân cài ứng dụng “Phần mềm bảo mật” có mã độc…

Theo tài liệu tại cơ quan tố tụng, khi bà C. cài đặt “Phần mềm bảo mật” nói trên vào điện thoại đã được đăng ký với Ngân hàng, cũng là lúc bà C. đã tự đánh mất quyền truy cập, kiểm soát thiết bị điện tử.

Giám định Viện khoa học hình sự Bộ Công an kết luận ứng dụng “Phần mềm bảo mật” này có kết nối với 01 Server có địa chỉ IP 172.104.101.142 tại Nhật Bản. Ứng dụng “Phần mềm bảo mật” trên (khi được cấp quyền) có các chức năng như: Đọc tin nhắn SMS, gửi tin nhắn SMS, nhận và xử lý tin nhắn SMS; Đọc lịch sử cuộc gọi, tạo mới lịch sử cuộc gọi, thực hiện cuộc gọi, chuyển hướng cuộc gọi; Đọc danh bạ, sửa đổi danh bạ; Truy cập vào dữ liệu vị trí của thiết bị.

Khi thực hiện dịch vụ Internet banking, bà C. phải tiến hành đăng nhập trên hệ thống bằng User là số điện thoại đã đăng ký sử dụng với ngân hàng và mật khẩu do mình tự đặt.

Tại tòa, theo trình bày của ngân hàng, chỉ điện thoại của bà C. mới tạo được mật khẩu đăng nhập tài khoản, và mã OTP được khởi tạo thành công trên thiết bị điện thoại bà C. đã được gửi thành công đến hệ thống ngân hàng.

“Là người dân với trình độ hạn chế, bà C. không tự nhận thức được việc nghe theo hướng dẫn của đối tượng tên Hải cài đặt “Phần mềm bảo mật” vào điện thoại di động đã đăng ký tại Ngân hàng là đã tự mất quyền truy cập, kiểm soát thiết bị điện tử. Lỗi này thuộc về bà C.” – kết luận của tòa sơ thẩm trước đó nêu.

Bà C. cho rằng khi ký kết hợp đồng này, bà không đọc phần nội dung trong hợp đồng, không tích vào các ô cung ứng các loại dịch vụ, không được nhân viên ngân hàng tư vấn đầy đủ.

Theo trích xuất camera tại ngân hàng, sau khi bà C. cung cấp thông tin cá nhân và các loại dịch vụ đăng ký kèm theo số điện thoại liên hệ, nhân viên ngân hàng có nhập thông tin của khách hàng trên hệ thống của Ngân hàng theo quy định. Chuyên viên in “Đề nghị mở tài khoản” và đưa lại cho bà C. kiểm tra toàn bộ các thông tin trên văn bản. Bà C cầm giấy “Đề nghị mở tài khoản” lên để xem trước khi ký. Do đó, Tòa án xác định lời trình bày của bà C. về việc không được đọc lại “Đề nghị mở tài khoản” (Hợp đồng), không được cài đặt và kích hoạt ứng dụng vào điện thoại di động, là không phù hợp.

Viện Kiểm sát kháng nghị

Với các thông tin từ hồ sơ của Tòa, Viện Kiểm sát đã kháng nghị với cả hai vụ kiện lên phiên tòa phúc thẩm, cho rằng việc tòa yêu cầu hai ngân hàng bồi thường là chưa đủ căn cứ…

Trước khi mở tài khoản này, bà C. đã có nhiều tài khoản ngân hàng khác, không phải lần đầu mở.

Khi phát hiện bị chiếm đoạt tiền, bà C. không có đơn đề nghị ngân hàng về việc tra soát thu hồi tiền, cũng không có khiếu nại, yêu cầu ngân hàng bồi thường mà chỉ yêu cầu hỗ trợ in sao kê tài khoản để cung cấp cho cơ quan công an...

Từ đó, Viện KSND Từ Sơn kháng nghị toàn bộ hai bản án sơ thẩm.

Có sự móc nối giữa các đối tượng lừa đảo trong và ngoài nước

Vụ việc bà Trần Thị C. bị mất hơn 26 tỷ đồng do rơi vào bẫy của những kẻ giả mạo công an là điển hình cho thực trạng tội phạm trên nền tảng thanh toán số hiện nay.

Tại một hội thảo hồi tháng 6-2024, Thiếu tướng Nguyễn Văn Giang, Phó cục trưởng Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an), nêu thực tế: Tội phạm sử dụng công nghệ cao đang diễn biến phức tạp, có sự móc nối giữa các đối tượng trong nước và nước ngoài.

Năm 2023, Cổng cảnh báo an toàn thông tin Việt Nam ghi nhận gần 16.000 phản ánh lừa đảo trực tuyến, gây thiệt hại hơn 390.000 tỷ đồng (tương đương 3,6% GDP). Tổng số tiền người dân bị lừa đảo trên mạng khoảng 8.000 - 10.000 tỷ đồng, tăng gấp rưỡi so với năm 2022. Trong các vụ lừa đảo, có tới 91% thông tin liên quan lĩnh vực tài chính.

Mặc dù cơ quan chức năng cùng báo chí truyền thông liên tục cảnh báo, các hình thức lừa đảo trực tuyến vẫn đang lan rộng với nhiều chiêu trò ngày càng bài bản, tinh vi.

Trong một diễn biến khác, từ ngày 1-7-2024, các ngân hàng thực hiện Quyết định 2345 của Ngân hàng Nhà nước về triển khai các giải pháp an toàn, bảo mật trong thanh toán trực tuyến và thanh toán thẻ ngân hàng. Mọi giao dịch chuyển tiền trên 10 triệu đồng, hoặc có tổng giá trị giao dịch trong ngày trên 20 triệu đồng đều phải xác thực bằng sinh trắc học, khớp với khuôn mặt lưu trên chip thẻ căn cước công dân.

Hy vọng, đây sẽ là một trong những giải pháp quan trọng để ngăn ngừa tội phạm công nghệ cao.