Xóa bỏ thuế khoán: Đổi mới quản lý, thúc đẩy hộ kinh doanh phát triển bền vững

Tại Hội nghị lấy ý kiến cho dự thảo Đề án mới đây, Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn cho biết, mục tiêu lớn nhất của Đề án là đảm bảo tính công bằng, minh bạch và hiệu quả trong quản lý thuế, tiến tới xóa bỏ hoàn toàn phương pháp thuế khoán - vốn tồn tại nhiều năm nhưng bộc lộ không ít bất cập.

Theo ông Sơn, một tỉ lệ lớn hộ kinh doanh hiện vẫn nộp thuế theo phương pháp khoán, không thực hiện hoặc thực hiện chưa đầy đủ chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ. Điều này gây khó khăn cho cơ quan thuế trong quản lý, đồng thời tiềm ẩn nguy cơ thất thu lớn cho ngân sách nhà nước.

Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn phát biểu tại hội nghị

Bên cạnh đó, sự chênh lệch về chính sách và nghĩa vụ thuế giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp đã tạo nên một môi trường thiếu bình đẳng. Mô hình hộ kinh doanh thường hưởng lợi hơn do chi phí tuân thủ thấp, từ đó làm giảm động lực chuyển đổi lên doanh nghiệp - vốn là hướng đi tất yếu để mở rộng quy mô và tiếp cận các thị trường lớn.

Trong bối cảnh kinh tế tư nhân ngày càng đóng vai trò lớn trong tăng trưởng và tạo việc làm, việc xây dựng một chính sách thuế hiện đại, thống nhất giữa các thành phần kinh tế trở nên cấp thiết. Theo tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị ban hành ngày 4/5/2025, Chính phủ kiên định mục tiêu xóa bỏ hình thức thuế khoán, thay thế bằng quản lý thuế dựa trên kê khai thực tế, áp dụng công nghệ số và cơ sở dữ liệu đồng bộ.

Tiếp theo, Quốc hội và Chính phủ cũng đã cụ thể hóa chủ trương này qua Nghị quyết 198/2025/QH15 và Nghị quyết 138/NQ-CP. Đáp ứng yêu cầu đó, ngày 8/7/2025, Cục Thuế đã ban hành Kế hoạch hành động triển khai Nghị quyết 68 (theo Quyết định số 2456/QĐ-CT), trong đó quy định rõ việc chuyển đổi toàn bộ hộ kinh doanh sang hình thức tự kê khai và tự nộp thuế.

Đề án lần này đặt ra 6 định hướng then chốt:

Thể chế hóa đầy đủ quan điểm Nghị quyết 68, tiến tới loại bỏ hoàn toàn thuế khoán và áp dụng phương pháp quản lý thuế minh bạch, dựa trên kê khai thực tế; Hoàn thiện hệ thống pháp luật thuế, giảm chênh lệch nghĩa vụ giữa hộ và doanh nghiệp, tạo sân chơi bình đẳng, khuyến khích phát triển theo quy mô lớn hơn;

Đơn giản hóa và tự động hóa thủ tục hành chính, giúp hộ kinh doanh dễ dàng tiếp cận chính sách và giảm chi phí tuân thủ; Ứng dụng công nghệ thông tin toàn diện, triển khai rộng rãi hóa đơn điện tử, kết nối cơ sở dữ liệu ngành thuế với các đơn vị liên quan, nâng cao năng lực kiểm soát và chống thất thu;

Hỗ trợ hộ kinh doanh trong giai đoạn chuyển đổi, thông qua bộ cẩm nang hướng dẫn, chính sách truyền thông phù hợp với từng nhóm đối tượng; Nâng cao năng lực bộ máy quản lý, tăng cường phối hợp giữa cơ quan thuế và chính quyền địa phương để theo sát thực tiễn.

Phó Cục trưởng Mai Sơn khẳng định, thành công của Đề án phụ thuộc vào sự đồng lòng của toàn ngành thuế, từ trung ương đến địa phương. Ngành thuế sẽ phân loại nhóm người nộp thuế để tuyên truyền chính sách một cách hiệu quả và dễ tiếp cận. Việc hệ thống hóa kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn quản lý tại địa phương cũng là yếu tố quan trọng để đảm bảo chính sách đi vào cuộc sống.

Một điểm nhấn quan trọng khác là sự thay đổi phương pháp quản lý không chỉ giúp Nhà nước kiểm soát nguồn thu tốt hơn, mà còn giúp hộ kinh doanh xây dựng thói quen minh bạch tài chính, từng bước chuẩn hóa hoạt động, mở rộng thị trường và tiếp cận nguồn vốn tín dụng.

Theo Cục Thuế, trong giai đoạn 2025-2030, khu vực hộ kinh doanh sẽ dần được tích hợp vào hệ sinh thái quản lý thuế hiện đại. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu thất thu, mà còn đặt nền móng cho chiến lược nâng cấp hộ kinh doanh lên doanh nghiệp, thúc đẩy sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân - trụ cột tăng trưởng mới trong thời kỳ hội nhập và đổi mới sáng tạo.

Ngọc Nga