Xóa tan leo thang, Nga – Thổ nối lại tín hiệu hòa hoãn về Idlib

Ông Putin và Erdogan đã tuyên bố ngừng bắn tại một cuộc họp báo sau gần sáu giờ đối thoại ở Điện Kremlin.

Theo thỏa thuận, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ đảm bảo lệnh ngừng bắn bắt đầu từ nửa đêm ngày thứ năm, dọc theo tuyến liên lạc hiện có ở Idlib, nơi lực lượng chính phủ Syria được Moscow hậu thuẫn, đã xung đột với phe nổi dậy được Thổ Nhĩ Kỳ hỗ trợ.

Bắt tay dập tắt xung đột

Ngoại trưởng Nga, ông Serge Lavrov, người đọc thỏa thuận tại cuộc họp báo, nói rằng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và Nga cũng sẽ bắt đầu tuần tra chung dọc theo đường cao tốc M4 của Idlib, nơi là trung tâm của cuộc chiến gần đây. Các cuộc tuần tra chung giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ ở Idlib sẽ diễn ra dọc theo đường cao tốc M4 giữa các thị trấn Trumba, cách thị trấn trọng điểm Saraqeb hai km về phía tây và Ain al-Habr, ông Lavrov nói.

Các vành đai an ninh 6 km cũng sẽ được lập ra dọc theo các khu vực phía bắc và phía nam của đường cao tốc, ông Lavrov cho biết, và các chi tiết về khu vực này sẽ được Bộ quốc phòng Nga và Thổ Nhĩ Kỳ xác định.

Hai nhà lãnh đạo hòa hoãn tình hình xung đột Idlib. Ảnh: Getty.

Thỏa thuận giữa ông Putin và ông Erdogan báo hiệu rằng Nga và Thổ Nhĩ Kỳ một lần nữa tìm điểm chung về Syria, sau nhiều tuần leo thang nguy hiểm ở Idlib, nơi Thổ Nhĩ Kỳ đã tìm cách đẩy lùi cuộc tấn công của lực lượng của chính phủ Syria.

Cuộc xung đột đã đưa các lực lượng Nga và Thổ Nhĩ Kỳ vào thế đối đầu ngày càng trực tiếp, khi Thổ Nhĩ Kỳ đã bố trí pháo binh và triển khai thêm lực lượng bộ binh để hỗ trợ phe nổi dậy tại đây – nơi cũng là thành trì cuối cùng phe này nắm giữ ở Syria.

Cuộc khủng hoảng đã leo thang vào đầu tuần trước khi hơn 30 binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ thiệt mạng trong một cuộc không kích ở Idlib. Kể từ đó, Thổ Nhĩ Kỳ đã tiến hành một cuộc bắn phá dữ dội vào quân đội chính phủ Syria, gây ra tổn thất đáng kể cho họ và đe dọa buộc họ phải rút lui.

Cuộc chiến này cũng kéo theo một cuộc khủng hoảng ngoại giao quốc tế, khi các nước phương Tây hoảng hốt trước thảm họa nhân đạo ở Idlib, nơi hàng trăm ngàn dân thường buộc phải chạy trốn và đổ tới Thổ Nhĩ Kỳ để hướng đến châu Âu.

Cuộc xung đột Idlib đã đe dọa nhận thức chung giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ về Syria và làm hỏng mối quan hệ nồng ấm mà ông Putin và ông Erdogan đã tìm cách thúc đẩy giữa chính phủ của họ.

Sau các cuộc không kích khiến binh lính Thổ Nhĩ Kỳ thiệt mạng vào tuần trước, Thổ Nhĩ Kỳ đã kêu gọi một cuộc họp khẩn cấp với NATO và bắt đầu đàm phán với Hoa Kỳ, thậm chí gia tăng đồn đoán về việc nước này hướng đến các hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ để sử dụng tại Idlib. Nga, trong khi không can thiệp để ngăn chặn sự bắn phá của Thổ Nhĩ Kỳ, đã chuyển một số cảnh sát quân sự của họ vào các khu vực chiến lược với hy vọng ngăn chặn những bước đi của Thổ Nhĩ Kỳ, và đã báo cáo đổ thêm quân tới Syria.

Nhưng vào thứ Năm, ông Putin và ông Erdogan đã bày tỏ những lời ấm áp dành cho nhau và nói rằng họ đã xác định Idlib sẽ không làm tổn hại mối quan hệ giữa họ.

Hiệu quả lệnh ngừng bắn

Chúng tôi không luôn nhất trí về những gì đang xảy ra ở Syria, ông Putin nói trong buổi họp báo. Tuy nhiên, tại những thời điểm quan trọng, chúng tôi luôn tìm thấy một kết quả chấp nhận được

Ông Erdogan cũng ca ngợi mức độ quan hệ giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, điều ông nói đã cho phép họ đạt được thỏa thuận. "Chúng tôi sẽ không cho phép các lực lượng của chế độ làm tổn hại mối quan hệ của chúng tôi với Nga", ông Erdogan nói.

Ông Erdogan nói rằng Thổ Nhĩ Kỳ vẫn có quyền tấn công lực lượng chính phủ Syria nếu họ tiếp tục tiến hành xung đột

Ông Putin và ông Erdogan cam kết tôn trọng Thỏa thuận Sochi, theo đó, đã chỉ định Idlib là khu vực giảm leo thang, và tìm kiếm một giải pháp chính trị cho cuộc chiến Syria.

Thỏa thuận giữa hai nhà lãnh đạo lần này được đưa ra khi các nước phương Tây đã bày tỏ sự báo động sâu sắc về cuộc khủng hoảng nhân đạo ở Idlib, lo ngại nó có thể dẫn đến một cuộc khủng hoảng tị nạn mới khi hàng trăm ngàn dân thường chạy trốn xung đột.

Sau khi binh lính Thổ Nhĩ Kỳ thiệt mạng vào tuần trước, Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố sẽ ngừng ngăn chặn người tị nạn Syria vào châu Âu, một động thái nhằm gây sức ép buộc các nước châu Âu hành động vì Idlib. Kể từ đó, hàng trăm người Syria đã tập trung tại biên giới Thổ Nhĩ Kỳ với Hy Lạp, điều đã khiến chính quyền Hy Lạp phải đóng cửa biên giới ở đó khi cảnh sát Hy Lạp thô bạo đẩy lùi người tị nạn.

Trước cuộc gặp với ông Erdogan, ông Putin đã nói chuyện qua điện thoại với Chủ tịch Hội đồng Châu Âu Charles Michel, người nói rằng ông ấy đã thúc giục nhà lãnh đạo Nga đạt được "lệnh ngừng bắn bền vững" và có động thái chấm dứt sự đau khổ của dân thường.

Vẫn còn phải xem lệnh ngừng bắn ở Idlib sẽ được thực hiện đến mức nào. Chính phủ Syria trước đó đã tuyên bố sẽ giành quyền kiểm soát toàn bộ đất nước, và trong một cuộc phỏng vấn với đài truyền hình nhà nước Nga trước khi thỏa thuận được công bố, ông Assad nói một lần nữa rằng Thổ Nhĩ Kỳ phải rời khỏi Syria và việc lấy lại Idlib là rất quan trọng để cho phép chính phủ Syria kiểm soát được các khu vực phía đông .

Tuy nhiên, trong cuộc phỏng vấn này, ông Assad cho biết ông tin rằng Thổ Nhĩ Kỳ và Syria nên cố gắng khôi phục quan hệ ngoại giao bình thường.

An Bình