Xu hướng tạo nhiều việc làm cần kỹ năng cao

Các nhà quản lý, chuyên gia thảo luận về xu hướng việc làm trong tương lai

Đây là những thông điệp tại Diễn đàn Lao động Việt Nam 2019 lần đầu tiên được tổ chức ngày 27/11 tại Hà Nội. Diễn đàn có chủ đề “Tương lai việc làm: Sự lựa chọn của Việt Nam” do Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) và Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) đồng tổ chức và sẽ trở thành sự kiện định kỳ hai năm một lần.

Tại Diễn đàn Lao động 2019, các đại biểu đã trao đổi về những chính sách và thực tiễn của Việt Nam trong lĩnh vực lao động, việc làm, an sinh xã hội và phát triển nguồn nhân lực trong bối cảnh mới; nhận diện những thời cơ cũng như thách thức đặt ra cho tương lai việc làm của Việt Nam và đề xuất những giải pháp để phát huy tiềm năng, tận dụng cơ hội, vượt qua thách thức, hướng tới việc làm thỏa đáng và bền vững cho tất cả mọi người.

Theo Thứ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Lê Văn Thanh, Diễn đàn được tổ chức vào một thời điểm có ý nghĩa đặc biệt: Cách đây đúng 1 tuần, vào ngày 20/11, Bộ luật Lao động (sửa đổi) với nhiều nội dung sửa đổi, bổ sung quan trọng đã được Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam biểu quyết thông qua với số phiếu cao đến hơn 90%.

Đây là một dấu mốc quan trọng trên con đường hoàn thiện hệ thống pháp luật lao động của Việt Nam theo hướng hiện đại, phù hợp với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Bộ luật đã tích hợp khá đầy đủ những nguyên tắc của các công ước lao động quốc tế, đặc biệt là các công ước cơ bản của ILO, kể cả các công ước mà Việt Nam đang còn trong giai đoạn nghiên cứu phê chuẩn, nhưng nếu thấy những nội dung nào phù hợp với thực tiễn Việt Nam thì đều đã được đưa vào Bộ luật ngay trong lần sửa đổi này.

Cùng với quá trình sửa đổi Bộ luật Lao động, Việt Nam cũng đã và đang trong quá trình nghiên cứu để tham gia vào các công ước lao động quốc tế. Đến nay, Việt Nam đã tham gia vào 24 công ước của ILO, trong đó có 6 công ước cơ bản. Theo kế hoạch, 2 công ước cơ bản còn lại của ILO dự kiến sẽ được Chính phủ nghiên cứu trình lên cấp có thẩm quyền phê chuẩn trong những năm tới.

Tại Diễn đàn Lao động 2019, nhiều chủ đề đã được thảo luận, trong đó tập trung vào 3 nội dung chính.

Thứ nhất, đó là vấn đề nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam. Với lực lượng lao động 56 triệu người, Việt Nam trước mắt đang hưởng những thế mạnh của dân số trẻ. Tuy nhiên, tỉ lệ lao động đã qua đào tạo nghề có bằng cấp chứng chỉ của Việt Nam mới chỉ chiếm 23%, cơ cấu đào tạo nghề lại chưa hợp lý, chưa tương thích với cơ cấu của nền kinh tế, dẫn đến tình trạng thừa – thiếu lao động cục bộ trên thị trường lao động.

Bởi vậy, trong thời gian tới Chính phủ sẽ có những thay đổi quan trọng về chính sách giáo dục nghề nghiệp để sao cho có sự tham gia sâu hơn của doanh nghiệp vào hoạt động dạy nghề, gắn việc học nghề với thực hành tại doanh nghiệp, phát huy vai trò chủ động của cơ sở đào tạo nghề, bám sát nhu cầu của thị trường lao động.

Thứ hai là tiếp tục xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ.

Quan hệ lao động tại Việt Nam trong những năm gần đây đã có những tiến bộ, số các cuộc đình công đã giảm đều qua các năm. Tuy nhiên, quan hệ lao động vẫn còn ẩn chứa nhiều yếu tố bất ổn như tỉ lệ doanh nghiệp có thương lượng tập thể và ký thỏa ước lao động tập thể một cách thực chất còn ít, chất lượng các đối thoại tại nơi làm việc chưa cao.

Thứ trưởng Lê Văn Thanh phát biểu tại Diễn đàn

Chỉ thị 37 vừa được Ban bí thư BCH Trung ương Đảng ban hành về xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ và đặc biệt là những nội dung sửa đổi có liên quan tới quan hệ lao động trong Bộ luật Lao động sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua là những định hướng chính sách và khuôn khổ pháp lý quan trọng về quan hệ lao động trong tình hình mới. Tại Diễn đàn này, các bên sẽ thảo luận để đưa ra những khuyến nghị về những giải pháp cụ thể về phát triển quan hệ lao động ở cấp quốc gia cũng như ở cấp doanh nghiệp.

Thứ ba, phải đối mới hệ thống an sinh xã hội theo hướng thiết kế hệ thống đa kênh, đa tầng, trong đó chú ý những đối tượng yếu thế để không ai bị bỏ lại phía sau. Tiến hành cải cách hệ thống bảo hiểm xã hội theo hướng mở rộng diện bao phủ thông qua việc kết hợp linh hoạt cả chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm xã hội tự nguyện, phấn đấu hệ thống bảo hiểm xã hội sẽ bao phủ 55-60% lực lượng lao động vào năm 2030 và 65-70% vào năm 2050, để bảo hiểm xã hội trở thành trụ cột quan trọng của hệ thống an sinh xã hội.

Trao đổi về những thay đổi trong thế giới việc làm và thị trường lao động, theo TS. Chang-Hee Lee, Giám đốc ILO Việt Nam: “Ngày nay thế giới việc làm đang trải qua những thay đổi lớn với tốc độ ngày càng nhanh, tác động tới sinh kế của hàng triệu người nam và nữ, cả người sử dụng lao động và người lao động”. Theo ông Chang-Hee Lee, những nhân tố thay đổi chính bao gồm cải tiến công nghệ với điển hình là Cách mạng 4.0, hệ thống thương mại toàn cầu với độ kết nối ngày càng lớn, già hóa dân số và biến đổi khí hậu.

Ông Chang-Hee Lee nhận định, Việt Nam đã và đang là một câu chuyện thành công, với tốc độ tăng trưởng cao bền vững trong những năm qua dù bối cảnh quốc tế có nhiều biến động. Đây là kết quả của sự lựa chọn chiến lược của Việt Nam quyết định phát triển kinh tế thông qua hội nhập toàn cầu sâu rộng hơn, kết hợp với những cải cách trong nước. Để hiện thực hóa quyết tâm trở thành một quốc gia có thu nhập trung bình cao vào năm 2030, Việt Nam cần những cải thiện về mặt xã hội song hành với phát triển kinh tế. Việt Nam đang tiến những bước tiến đúng đắn và quan trọng thông qua việc cải thiện kỹ năng cho lực lượng lao động, mở rộng độ bao phủ của an sinh xã hội, và hiện đại hóa các thiết chế quan hệ lao động.

Thu Cúc