Bài 2: Xử lý rác Nam Giang hoạt động 7 năm chưa xong pháp lý

Như Công lý & Xã hội đã thông tin ở bài viết Ám ảnh mùi xú uế từ Nhà máy rác Nam Giang, người dân và một số doanh nghiệp phản ánh Nhà máy xử lý rác Nam Giang (thôn Đồng Côi, thị trấn Nam Giang) gây mùi, khói khét ảnh hưởng nghiêm trọng tới đời sống, sức khỏe của họ.

Sau khi Công lý phản ánh, ông Lưu Văn Dũng, Chủ tịch UBND huyện Nam Trực đã yêu cầu đơn vị liên quan phối hợp với UBND thị trấn Nam Giang kiểm tra, đồng thời yêu cầu Công ty TNHH Môi trường xanh Nam Trực (viết tắt: Công ty MTX Nam Trực) thực hiện ngay các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm tại bãi chôn lấp rác.

Diện tích bãi xử lý rác Nam Giang ngày càng "phình to"

“Sau khi báo chí phản ánh, UBND tỉnh Nam Định có chỉ đạo, chúng tôi đã thành lập tổ công tác phối hợp với đơn vị liên quan của Sở Tài nguyên & Môi trường (TN&MT) kiểm tra, khi nào có kết quả chúng tôi sẽ thông tin cho báo chí”, ông Dũng cho biết.

Ghi nhận của PV, tại bãi chôn lấp rác ngay sau đó, Công ty Nam Trực đã che phủ bạt màu đen phía ngoài mép bãi, phía bên trong vẫn để trống. Người dân cho biết việc che chắn mang tính chất đối phó, mùi hôi thối vẫn bốc ra nồng nặc.

Khu vực đất trồng trọt cạnh nhà máy đã dần bị nhiễm sang màu đen kịt

Chưa đủ thủ tục đất đai, đã vướng nhiều lùm xùm?

Theo thông tin từ Sở TN&MT tỉnh Nam Định, khu đất xây dựng nhà máy xử lý rác Nam Giang trước đây là đất chuyên trồng lúa nước của người dân. Trong kế hoạch sử dụng đất 2019-2022 của huyện Nam Trực, khu xử lý rác phê duyệt diện tích 32.000m2 (3,2ha), trong đó bãi chôn lấp cũ 5.697m2, hơn 26.000 m2 còn lại được quy hoạch mở rộng.

Năm 2018, Thường trực Tỉnh ủy có văn bản thông báo đồng ý chủ trương cho phép Công ty Nam Trực thực hiện đầu tư xây dựng Nhà máy xử lý chất thải, tái chế phế liệu Nam Giang. Cũng trong năm này, UBND tỉnh Nam Định có văn bản chấp thuận cho phép Công ty MTX Nam Trực thực hiện các thủ tục để đầu tư xây dựng án. Đến cuối năm 2020, UBND tỉnh Nam Định có công văn đồng ý chủ trương điều chỉnh, đồng thời ban hành quyết định bổ sung vị trí thực hiện dự án Nhà máy xử lý chất thải, tái chế phế liệu Nam Giang vào quy hoạch chất thải rắn vùng tỉnh đến năm 2030.

Công văn số 107/UBND-XTĐT, ngày 22/5/2018 của UBND tỉnh Nam Định

Tại văn bản chấp thuận chủ trương đầu tư số 107/UBND-XTĐT ngày 22/5/2018 của UBND tỉnh Nam Định nêu rõ, chủ trương đầu tư có hiệu lực 3 năm kể từ ngày ký, trong thời gian này, Công ty MTX Nam Trực phải liên hệ các cơ quan, đơn vị liên quan để được hướng dẫn làm các thủ tục về đầu tư, thuê đất theo quy định.

Chủ trương, quy hoạch đã có và hơn 10.000m2 đất khu xử lý rác, bãi chôn lấp rác tập trung đã được ban giao cho doanh nghiệp. Nhưng, theo thông tin từ Sở TN&MT Nam Định, đến thời điểm hiện tại, đã 7 năm trôi qua, dự án vẫn đang được các cơ quan chức năng của tỉnh hướng dẫn Công ty Nam Trực lập thủ tục về đất đai.

Vậy nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng một dự án đã có văn bản hướng dẫn mà trong nhiều năm vẫn chưa đầy đủ giấy tờ pháp lý? Nhà máy hoạt động thời gian quá dài và bị "vướng" phải nhiều phản ánh từ người dân, đến việc xử phạt vi phạm hành chính trong vấn đề bảo vệ môi trường(!?) Câu trả lời xin dành cho cơ quan chức năng tỉnh Nam Định.

Theo hiện trạng, doanh nghiệp được phép sử dụng 0,57 ha (5.700m2), diện tích quy hoạch tăng thêm 2,63ha là đất trồng lúa, chưa có trong kế hoạch sử dụng đất của năm 2024 của UBND huyện Nam Trực?

Trao đổi với PV liên quan tới sự việc này, ông Hoàng Xuân Dũng, Chánh Văn phòng Sở TN&MT thừa nhận, hiện tại nhà máy rác Nam Giang chưa hoàn thành thủ tục về đất đai theo quy định.

Sau phản ánh của Báo Công lý, cơ quan chức năng huyện Nam Trực đã yêu cầu Công ty Nam Trực phải trương thực hiện khoanh vùng khu vực chôn lấp, san phủ đất, đóng cửa các ô chôn lấp lộ thiên, đồng thời phun khử trùng, khử khuẩn toàn bộ khuôn viên nhà máy.

Giấy tờ pháp lý liên quan đến Nhà máy xử lý rác Nam Giang thì chưa hoàn thành. Tuy nhiên, người dân tại khu vực thị trấn Nam Giang mỗi ngày phải sống với mùi hôi thối, bị ô nhiễm không khí và môi trường là đã rõ ràng. Vậy ai sẽ là đơn vị bảo vệ quyền lợi cho người dân trong khi chính quyền địa phương vẫn "loay hoay" chưa tìm ra phương hướng để giải quyết vấn đề?

Từng bị xử phạt

Năm 2023, Sở TN&MT tỉnh Nam Định tiến hành kiểm tra việc chấp hành quy định pháp luật về bảo vệ môi trường của Công ty Nam Trực. Quá trình kiểm tra, phát hiện doanh nghiệp này thải bụi, khí thải vượt quy chuẩn kỹ thuật từ 1,1 lần đến dưới 1,5 lần trong trường hợp lưu lượng khí thải từ 5.000 m3/giờ đến dưới 10.000 m3/giờ. Thanh tra Sở TN&MT Nam Định đã ban hành quyết định xử phạt, tổng số tiền 50 triệu đồng đối với hành vi nêu trên.

Theo nguồn tin của PV, khu vực Nhà máy xử lý rác Nam Giang trước đây từng bị cơ quan chức năng yêu cầu dừng xây nhà văn phòng 3 tầng do chưa đủ giấy phép (khu vực khoanh đỏ)

Ngoài ra, theo cơ quan chức năng huyện Nam Trực, đầu năm 2024, chủ đầu tư Nhà máy xử lý rác Nam Giang từng bị Hạt quản lý đê Nam Trực nhắc nhở.

Tại cuộc kiểm tra của Phòng TN&MT huyện Nam Trực ngày 15/4/2024 cũng cho thấy, ngoài việc bãi chôn lấp gây mùi, quá trình hoạt động của dự án đã có nội dung thay đổi so với báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được duyệt. Cụ thể về công trình, quy mô, quy trình sản xuất, đoàn kiểm tra yêu cầu doanh nghiệp thực hiện việc đăng ký lại báo cáo đánh giá tác động theo đúng quy định.

Công ty Nam Trực thành lập từ năm 2015, người đại diện pháp luật trước đây là ông Vũ Văn Pha. Ngày 24/7/2024, doanh nghiệp thay đổi nội dung đăng ký, người đại diện pháp luật - Giám đốc mới là ông Vũ Văn Quá. Công ty đăng ký ngành nghề kinh doanh chính thu gom rác thải không độc hại, xử lý, tái chế rác thải. Công ty kê khai có 20 lao động, 20 xe chuyên dùng vận chuyển rác.

Theo báo cáo phòng chức năng huyện Nam Trực, Công ty MTX Nam Trực áp dụng mức giá xử lý đối với rác thải 500 nghìn đồng/tấn, rác thải công nghiệp thông thường 800 nghìn/tấn. Khối lượng rác thải xã Nam Mỹ 180 tấn/tháng; xã Hồng Quang 270 tấn/tháng; xã Điền Xá 150 tấn/tháng; xã Nam Cường 150 tấn/tháng; thị trấn Nam Giang 450 tấn/tháng; các doanh nghiệp nhỏ lẻ khác 7 tấn/tháng.

Còn tiếp.....

Phú Nguyễn - Trang Nguyễn