Xử lý vướng mắc cho 11 dự án BOT giao thông bị sụt giảm doanh thu

Chiều 6-6, tiếp tục phiên họp 46, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu; Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư; Luật Hải quan; Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Luật Đầu tư; Luật Đầu tư công; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công (1 luật sửa 7 luật).

Bộ Y tế kiểm soát mức giá trần với các sản phẩm, dịch vụ y tế

Báo cáo giải trình tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương cho hay Chính phủ đã chỉnh lý lại quy định tại dự thảo Luật Đấu thầu về trao quyền cho doanh nghiệp nhà nước được tự quyết hoạt động mua sắm, đấu thầu.

Cụ thể, dự luật quy định hoạt động lựa chọn nhà thầu của bất kỳ đối tượng nào (kể cả doanh nghiệp nhà nước) có sử dụng vốn ngân sách nhà nước đều phải thực hiện theo quy định của Luật Đấu thầu.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương. Ảnh: QH

Đối với hoạt động lựa chọn nhà thầu không sử dụng vốn ngân sách nhà nước, doanh nghiệp nhà nước được quyền tự quyết định trên cơ sở bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả và trách nhiệm giải trình.

“Dự thảo Luật bổ sung quy định nhằm tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và đánh giá hiệu quả, bảo đảm việc thực hiện quyền tự chủ của doanh nghiệp nhà nước gắn với yêu cầu quản lý chặt chẽ, phòng ngừa rủi ro và sử dụng vốn hiệu quả của doanh nghiệp” – thứ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh.

Cũng theo ông Trần Quốc Phương, dự thảo Luật lần này chỉ trao quyền tự chủ cho các đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên, chi đầu tư (Nhóm 1) và đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên (Nhóm 2) quyết định hoạt động mua sắm không sử dụng ngân sách nhà nước. Còn đối với các đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm một phần chi thường xuyên (Nhóm 3) vẫn phải tuân thủ Luật Đấu thầu đối với các hoạt động mua sắm sử dụng nguồn thu hợp pháp của đơn vị (không phải là ngân sách nhà nước).

Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến, thứ trưởng Bộ Tài chính cho hay nghị định sẽ giao Bộ Y tế kiểm soát mức giá trần đối với các sản phẩm, dịch vụ y tế thuộc phạm vì chi trả của Quỹ Bảo hiểm y tế.

Đồng thời, yêu cầu các cơ sở y tế công khai giá mua sắm thuốc, vật tư, thiết bị y tế trên hệ thống thông tin điện tử của ngành, lĩnh vực. Qua đó, tăng cường minh bạch và giám sát xã hội, bảo đảm việc thực hiện quyền tự chủ không làm ảnh hưởng đến quyền lợi người bệnh và khả năng chi trả của Quỹ Bảo hiểm y tế.

Về quy định cho phép lựa chọn hình thức lựa chọn nhà thầu, Chính phủ cũng đã chỉnh lý theo hướng chỉ định thầu, lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt, đặt hàng.

Ngoài các hình thức được ưu tiên áp dụng nêu trên, chủ đầu tư được lựa chọn các hình thức khác như đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh và các hình thức khác phù hợp với quy mô, tính chất của gói thầu.

“Tiếp tục mở rộng trường hợp được áp dụng hình thức chỉ định thầu, lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt, đấu thầu hạn chế, đặt hàng... để bảo đảm tính linh hoạt trong tổ chức thực hiện” – ông Trần Quang Phương nói và cho biết sẽ giao Chính phủ quy định chi tiết việc lựa chọn hình thức lựa chọn nhà thầu đối với các hình thức còn lại.

Các đại biểu tham dự phiên họp chiều 6-6. Ảnh: QH

Đề xuất cơ chế xử lý vướng mắc giảm doanh thu của các dự án BOT

Liên quan đến cơ chế chia sẻ phần tăng, giảm doanh thu tại Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (Luật PPP), Chính phủ đã chỉnh lý theo hướng quy định khung tỉ lệ.

Cụ thể, mức giảm 75-90% và mức tăng 110%-125% để cơ quan có thẩm quyền quyết định trong quá trình lập dự án và đàm phán với nhà đầu tư, bảo đảm tính linh hoạt.

Đối với các dự án PPP khoa học, công nghệ, quy định không yêu cầu nhà đầu tư chia sẻ phần tăng doanh thu trong ba năm đầu sau thời điểm vận hành, kinh doanh. Cùng đó, cho phép áp dụng mức chia sẻ 100% phần chênh lệch giảm giữa doanh thu thực tế và doanh thu trong phương án tài chính trong cùng khoảng thời gian nếu doanh thu thực tế thấp hơn.

Đặc biệt, dự luật đã đề xuất cơ chế xử lý vướng mắc giảm doanh thu của các dự án BOT trong lĩnh vực đường bộ được ký kết trước 1-1-2021.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương đánh giá việc bổ sung quy định của Luật PPP về cơ chế xử lý rủi ro giảm doanh thu đối với các dự án BOT có hợp đồng được ký kết trước thời điểm Luật PPP có hiệu lực là rất cần thiết, nhằm thực hiện thống nhất, đồng bộ, xử lý triệt để các vướng mắc.

“Theo thống kê của Chính phủ, hiện có 11 dự án BOT giao thông bị sụt giảm doanh thu” – ông Phương nói và cho biết các dự án này đều là các dự án kém hiệu quả, Nhà nước phải có trách nhiệm xử lý bởi hầu hết vướng mắc do các nguyên nhân khách quan hoặc do lỗi của cơ quan Nhà nước mà không phải do lỗi của nhà đầu tư.

Hiện Chính phủ đã chỉ đạo Bộ GTVT (nay là Bộ Xây dựng) tổ chức đàm phán với các nhà đầu tư, bên cho vay để giảm lãi vay, giảm lợi nhuận. Tuy nhiên, trên thực tế có thể phát sinh một số dự án BOT giao thông chuyển tiếp khác gặp vấn đề tương tự...

Cạnh đó, tại Thông báo 127 của Văn phòng Trung ương về kết luận của lãnh đạo chủ chốt tại phiên họp tháng 2-2025, cấp có thẩm quyền cũng yêu cầu Chính phủ khẩn trương xây dựng chính sách tháo gỡ dứt điểm vướng mắc tại một số dự án BOT giao thông.

Từ những nội dung nêu trên, Chính phủ đề xuất không ban hành nghị quyết riêng mà bổ sung quy định của Luật PPP về cơ chế xử lý chung cho không chỉ dự án đã định lượng được vướng mắc mà cả dự án gặp vấn đề tương tự nhưng chưa định lượng được.

"Chính phủ sẽ quy định chi tiết phương pháp xác định tỉ lệ chia sẻ, trình tự, thủ tục thực hiện cơ chế chia sẻ phần giảm doanh thu, bảo đảm công bằng, minh bạch, không làm phát sinh tăng giá, phí dịch vụ công, không làm tăng thời gian thu phí, hài hòa lợi ích người dân, doanh nghiệp và Nhà nước" - ông Trần Quốc Phương nêu rõ.

NGUYỄN THẢO