Kiến tạo không gian phát triển: Định hình trục phát triển kinh tế Đông - Tây

Lợi thế chưa từng có

Theo ông Nguyễn Hữu Thông, Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Bình Thuận, việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, đặc biệt là giữa các tỉnh Tây Nguyên với Duyên hải Nam Trung bộ, không chỉ nhằm tinh gọn bộ máy mà còn là cơ hội lịch sử để thiết lập một trục phát triển kinh tế chiến lược Đông - Tây.

Cửa biển Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận

Theo phương án của Chính phủ, tỉnh Kon Tum sẽ hợp nhất với Quảng Ngãi; Gia Lai với Bình Định; Đắk Lắk với Phú Yên; và đặc biệt, Lâm Đồng sẽ hợp nhất với Đắk Nông và Bình Thuận. Sự sáp nhập giữa ba tỉnh Lâm Đồng, Đắk Nông và Bình Thuận không chỉ làm tăng quy mô địa lý và dân số, mà còn tạo ra một cấu trúc vùng mới với thế mạnh nổi bật và bổ trợ lẫn nhau: Nông nghiệp công nghệ cao (Lâm Đồng), công nghiệp khai khoáng (Đắk Nông), năng lượng tái tạo và du lịch biển (Bình Thuận).

Sự hội tụ này mở ra cơ hội hình thành một vùng kinh tế tổng hợp có tiềm lực lớn về điện gió, điện mặt trời và du lịch nghỉ dưỡng, đặc biệt tại các địa phương như Phan Thiết, Mũi Né. Điểm nhấn chiến lược là việc kết nối Tây Nguyên với các tuyến hàng hải quốc tế thông qua cảng Vĩnh Tân - lợi thế chưa từng có đối với Đắk Nông và Lâm Đồng trước đây.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông cho rằng để phát huy hết tiềm năng sau sáp nhập, cần đầu tư xây dựng tuyến cao tốc kết nối ba tỉnh Lâm Đồng, Đắk Nông, Bình Thuận với cảng tổng hợp Vĩnh Tân. Việc vận chuyển hàng hóa, nguyên liệu đầu vào cũng như đầu ra sẽ thuận lợi hơn, thúc đẩy xuất khẩu và tăng cường liên kết vùng.

“Nếu một tỉnh mới hình thành sau khi sáp nhập có cả cao tốc, đường sắt, cảng biển sẽ tạo ra liên kết vùng tương hỗ về sản xuất, phát triển kinh tế - xã hội, thúc đẩy mục tiêu chung”, ông Thông nhấn mạnh.

Bước ngoặt chiến lược kiến tạo liên kết vùng

Theo kiến trúc sư (KTS) Nguyễn Hồ, việc sáp nhập ba tỉnh Lâm Đồng - Bình Thuận - Đắk Nông sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc quy hoạch và phát triển hệ thống giao thông liên vùng một cách đồng bộ, hiệu quả. Trước đây, các tuyến đường nối liền ba tỉnh còn nhiều hạn chế, như quốc lộ 28B vốn đang được nâng cấp với tổng mức đầu tư hơn 1.400 tỷ đồng để khắc phục tình trạng xuống cấp và nguy cơ sạt lở.

Dự án điện gió tại Bình Thuận

Việc sáp nhập sẽ tạo động lực để đẩy nhanh các dự án giao thông trọng điểm, bao gồm cả việc mở rộng các tuyến đường huyết mạch từ vùng cao nguyên xuống các cảng biển tỉnh Bình Thuận. Điều này không chỉ giảm chi phí logistics mà còn rút ngắn thời gian vận chuyển hàng hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương nội địa và quốc tế.

Sự kết hợp của ba tỉnh thành một đơn vị hành chính mới mang lại một vùng kinh tế với những lợi thế vượt trội, dựa trên sự đa dạng về địa lý và tài nguyên. Bình Thuận nổi tiếng với những bãi biển trải dài và tiềm năng năng lượng tái tạo. Lâm Đồng là "vương quốc" của nông nghiệp công nghệ cao và du lịch sinh thái.

Trong khi đó Đắk Nông sở hữu những khu rừng nguyên sinh và hồ nước nhân tạo độc đáo. Việc sáp nhập sẽ giúp tỉnh mới tận dụng tối đa những lợi thế này để phát triển đa ngành, từ du lịch, nông nghiệp, công nghiệp chế biến đến năng lượng sạch.

Việc sáp nhập ba tỉnh nói trên còn mang ý nghĩa sâu sắc trong việc định hình tương lai của khu vực này trong bối cảnh lịch sử đương đại. KTS Nguyễn Hồ nhận định, đây là một minh chứng cho tầm nhìn chiến lược của Việt Nam trong việc tái cấu trúc hành chính để phù hợp với nhu cầu phát triển hiện đại. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế, việc tạo ra một đơn vị hành chính lớn hơn, mạnh hơn sẽ giúp khu vực này cạnh tranh hiệu quả hơn trên trường quốc tế.

Thu hẹp khoảng cách, mở rộng cơ hội phát triển

Dự án cao tốc Quy Nhơn - Pleiku đang dần hiện hữu khi Bộ Xây dựng đã trình Thủ tướng Chính phủ báo cáo nghiên cứu tiền khả thi và phối hợp với tỉnh Gia Lai, Bình Định triển khai khảo sát thực địa.

Tuyến cao tốc này dài khoảng 125km, bắt đầu từ quốc lộ 19B (thị xã An Nhơn, Bình Định) và kết thúc tại đường Hồ Chí Minh (TP. Pleiku, Gia Lai). Dự kiến đầu tư hơn 43.500 tỷ đồng, tuyến đường có quy mô 4 làn xe, tốc độ thiết kế 100km/h.

Cảng Quy Nhơn được đầu tư hiện đại, quy mô

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Rah Lan Chung, tuyến cao tốc này có vai trò chiến lược trong việc kết nối vùng Tây Nguyên với duyên hải Nam Trung bộ, đồng thời là trục giao thông quan trọng trên hành lang Đông - Tây, kết nối các cửa khẩu quốc tế, khu đô thị và cảng biển lớn, trong đó có cảng Quy Nhơn.

Tuyến đường không chỉ rút ngắn thời gian di chuyển giữa các vùng mà còn góp phần thúc đẩy liên kết kinh tế, phát triển thương mại, dịch vụ và nâng cao năng lực cạnh tranh của địa phương.

Ông Chung cho biết, khi có cao tốc, nông sản và hàng hóa chế biến của Tây Nguyên sẽ được vận chuyển nhanh chóng đến cảng biển, mở rộng cơ hội xuất khẩu và thị trường tiêu thụ. Từ đó, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm, tạo động lực thu hút đầu tư, cải thiện đời sống người dân và phát triển kinh tế toàn vùng.

Ngoài vai trò vận chuyển hàng hóa, tuyến cao tốc này còn hứa hẹn sẽ thúc đẩy phát triển du lịch liên vùng giữa biển và rừng, hình thành chuỗi giá trị du lịch bền vững.

Cùng với hạ tầng giao thông, khi hai tỉnh Gia Lai và Bình Định sáp nhập để hình thành một đơn vị hành chính mới mang tên tỉnh Gia Lai, với trung tâm hành chính đặt tại TP. Quy Nhơn sẽ giúp phân bổ hợp lý nguồn lực, đầu tư đồng bộ hạ tầng, tạo ra không gian phát triển mới tại khu vực này. Trung tâm hành chính - chính trị mới được quy hoạch tại bán đảo Phương Mai, với quy mô khoảng 40-50ha.

Đây sẽ là cú hích lớn cho Khu kinh tế Nhơn Hội, góp phần phát triển đô thị hiện đại, dịch vụ cao cấp và thu hút mạnh mẽ đầu tư vào các lĩnh vực giáo dục, y tế và bất động sản. Qua đó, hình thành không gian sống hiện đại, hiệu quả, phục vụ người dân và doanh nghiệp trong một vùng kinh tế năng động.

LÊ TRANG - LÊ TIỀN - THÁI LÂM