Xuất khẩu của Nhật Bản giảm khi các công ty ô tô gánh chịu chi phí thuế quan của Mỹ

Những chiếc ô tô mới sản xuất đang chờ xuất khẩu đang đỗ tại một cảng ở Yokohama, phía nam Tokyo, Nhật Bản. Ảnh: Reuters.

Thủ tướng Shigeru Ishiba cho biết sau hội nghị thượng đỉnh G7 tại Canada vào thứ Ba tuần này rằng đất nước của ông vẫn chưa đạt được thỏa thuận thuế quan toàn diện với Mỹ vì một số bất đồng vẫn tồn tại giữa hai quốc gia.

Tokyo đang cố gắng tìm cách để Washington miễn cho các nhà sản xuất ô tô của Nhật Bản khỏi mức thuế quan dành riêng cho ngành ô tô là 25%, vốn đang giáng một đòn mạnh vào ngành sản xuất của nước này. Nhật Bản cũng phải đối mặt với mức thuế quan ‘có đi có lại” là 24% bắt đầu từ ngày 9 tháng 7 trừ khi họ có thể đàm phán được một thỏa thuận với Washington.

Ngành ô tô của Nhật Bản chiếm khoảng 28% trong tổng số 21 nghìn tỷ yên (145 tỷ USD) hàng hóa mà quốc gia châu Á này xuất khẩu sang Mỹ vào năm ngoái.

Tổng kim ngạch xuất khẩu trong tháng 5 của nước này đã giảm 1,7% so với cùng kỳ năm ngoái xuống còn 8,1 nghìn tỷ yên, theo dữ liệu của chính phủ, thấp hơn dự báo trung bình của thị trường là giảm 3,8% và sau mức tăng 2% vào tháng 4.

Xuất khẩu sang Mỹ đã giảm 11,1% vào tháng trước so với cùng kỳ năm trước, do ô tô giảm 24,7% và linh kiện ô tô giảm 19%, trong khi đồng yên mạnh hơn cũng góp phần làm giảm giá trị của các lô hàng. Xuất khẩu sang Trung Quốc giảm 8,8%.

"Giá trị xuất khẩu ô tô sang Mỹ đã giảm, nhưng khối lượng không giảm nhiều", nhà kinh tế học Koki Akimoto của Viện nghiên cứu Daiwa cho biết. "Điều này cho thấy các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đang gánh chịu chi phí thuế quan và không tính phí khách hàng".

Về mặt khối lượng, xuất khẩu ô tô sang Mỹ chỉ giảm 3,9%. Cho đến nay, các nhà sản xuất ô tô lớn của Nhật Bản đã kiềm chế không tăng giá tại Mỹ để giảm chi phí thuế quan, ngoại trừ Subaru và Mitsubishi Motors.

"Họ đang tranh thủ thời gian để xem tiến trình đàm phán thương mại Nhật Bản-Mỹ", Akimoto cho biết. Việc không tăng giá có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận của họ, nhưng cơ sở tài chính của họ nhìn chung là vững chắc, ông nói thêm.

Bên cạnh xung đột, các nhà đầu tư đang theo dõi chặt chẽ mọi thông tin mới về thuế quan của Tổng thống Trump, dự luật cắt giảm thuế của ông và lãi suất của Mỹ.

Thuế quan sắp tới đã thúc đẩy các công ty ở Nhật Bản và các nhà xuất khẩu lớn khác của Châu Á tăng cường xuất khẩu vào đầu năm nay, làm tăng mức xuất khẩu sang Mỹ trong giai đoạn đó.

Dữ liệu cho thấy lượng nhập khẩu đã giảm 7,7% vào tháng 5 so với cùng kỳ năm ngoái, so với dự báo của thị trường là giảm 6,7%.

Kết quả là Nhật Bản đã thâm hụt thương mại 637,6 tỷ yên vào tháng trước, so với dự báo thâm hụt là 892,9 tỷ yên.

Áp lực thuế quan của Mỹ có thể gây thêm áp lực lên nền kinh tế ảm đạm của Nhật Bản. Tiêu dùng tư nhân bị kìm hãm đã khiến nền kinh tế lớn thứ tư thế giới suy giảm.

Chúng cũng làm phức tạp thêm nhiệm vụ của Ngân hàng Nhật Bản là tăng lãi suất vẫn ở mức thấp và giảm bảng cân đối kế toán đã phình to lên gần bằng quy mô nền kinh tế Nhật Bản.

Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) đã giữ nguyên lãi suất vào thứ Ba và quyết định giảm tốc độ rút tiền khỏi bảng cân đối kế toán vào năm tới, báo hiệu rằng họ muốn hành động thận trọng trong việc loại bỏ tàn dư của gói kích thích khổng lồ kéo dài hàng thập kỷ của mình.

Theo ước tính của Viện nghiên cứu Nhật Bản, nếu tất cả các biện pháp thuế quan đe dọa đối với Nhật Bản có hiệu lực, xuất khẩu sang Mỹ sẽ giảm 20%-30%.

Các xe Toyota mới được lưu trữ tại một cơ sở ở Long Beach, California. Ảnh: AP/Kyodo.

Một số nhà kinh tế cho rằng những mức thuế đó có thể làm giảm khoảng 1 điểm phần trăm tổng sản phẩm quốc nội của Nhật Bản.

Chính quyền Mỹ của Tổng thống Donald Trump trước đó đã áp dụng mức thuế mới 25% đối với các phụ tùng ô tô quan trọng như động cơ, một đòn giáng khác vào ngành công nghiệp ô tô trụ cột của Nhật Bản vốn đã chịu mức thuế tương tự đối với ô tô.

Tuy nhiên, trong nỗ lực giảm bớt tác động của thuế đối với ngành công nghiệp ô tô, chính quyền của ông Trump đã thực hiện các bước để giúp các nhà sản xuất di dời chuỗi cung ứng phụ tùng ô tô được sử dụng tại Mỹ trong hai năm tới.

Mức thuế mới 25% đối với xe chở khách và xe tải nhẹ nhập khẩu đã có hiệu lực vào ngày 3 tháng 4, nhắm vào tất cả các quốc gia trên thế giới.

Thuế ô tô của ômh Trump có thể có tác động đặc biệt lớn đến Nhật Bản, một đồng minh quan trọng của Mỹ, vì ngành công nghiệp ô tô là động lực chính của nền kinh tế nói chung.

Khi công bố vào cuối tháng 3 về mức thuế đối với ô tô nhập khẩu và một số phụ tùng ô tô, bao gồm cả hộp số và linh kiện điện, ông Trump cho biết mục đích là để bảo vệ ngành công nghiệp ô tô của Mỹ, vốn đã "bị suy yếu do lượng hàng nhập khẩu quá mức đe dọa đến cơ sở công nghiệp trong nước và chuỗi cung ứng của Mỹ".

Nhưng các nhà sản xuất ô tô đã lập luận rằng do tính phức tạp của chuỗi cung ứng của họ, sẽ mất thời gian để mua trong nước tất cả các bộ phận cần thiết để sản xuất ô tô tại Mỹ.

Hoàng Lâm