Xuất khẩu dệt may, da giày: Cơ hội nào ở nửa cuối năm 2020?

Kim ngạch xuất khẩu giảm mạnh

Dệt may, da giày là những nhóm ngành hàng xuất khẩu chủ lực của nhóm công nghiệp chế biến, song hiện nay, đây cũng là những nhóm hàng chịu tác động tiêu cực từ dịch Covid-1. Thống kê của Bộ Công Thương cho thấy, kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng công nghiệp chế biến nửa đầu năm ước đạt 101,6 tỷ USD, giảm 0,7% so với cùng kỳ (cùng kỳ tăng 8,4%).

Xuất khẩu dệt may gặp nhiều khó khăn trong nửa đầu năm 2020

Trong quý I, đối với các mặt hàng công nghiệp chế biến, nguồn cung ứng nguyên liệu phục vụ sản xuất, xuất khẩu gặp nhiều khó khăn do phụ thuộc nhiều vào nguồn nguyên liệu Trung Quốc. Đến nay, việc đứt gãy nguồn cung cơ bản được giải quyết, thì xuất khẩu lại phải đối mặt với việc đứt gãy cầu khi nhu cầu tiêu thụ sụt giảm do dịch bệnh Covid -19 đã lan rộng sang các nước châu Âu và Hoa Kỳ - những nước đối tác xuất khẩu lớn của Việt Nam. Dệt may và da giày chịu khá nhiều tác động từ dịch bệnh này.

Cụ thể, 6 tháng đầu năm, xuất khẩu xơ, sợi dệt các loại giảm 21,2% (cùng kỳ tăng 1,9%); vải mành, vải kỹ thuật giảm 39,6% (cùng kỳ tăng 17,1%); hàng dệt và may mặc giảm 15,5% (cùng kỳ tăng 10,4%).

Do ảnh hưởng của dịch Covid, tình hình sản xuất, xuất khẩu ngành dệt may gặp nhiều khó khăn do thiếu hụt nguồn nguyên liệu. Đơn hàng xuất khẩu cũng giảm mạnh do doanh nghiệp bị hoãn, hủy đơn hàng, giãn tiến độ giao hàng và chậm thanh toán. Lượng đơn hàng bị hủy, hoãn đều chủ yếu tập trung trong khoảng thời gian tháng 5, tháng 6. Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) ước tính, ngành dệt may có thể mất tới 50% đơn đặt hàng trong tháng 5. Bên cạnh đó, sự phục hồi của nguồn cung trong bối cảnh nhu cầu giảm có thể khiến giá sản phẩm dệt may trên toàn thế giới giảm 20%.

Câu chuyện của ngành da giày trong nửa đầu năm cũng không mấy khả quan. Tính chung nửa đầu năm, ngành sản xuất da và các sản phẩm có liên quan giảm 2,3% so với cùng kỳ năm 2019 (cùng kỳ tăng 8,5%). Xuất khẩu giầy, dép các loại giảm 6,7% (cùng kỳ tăng 13,3%); túi xách, vali, mũ ô dù giảm 15,1% (cùng kỳ tăng 10,5%). Bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da - Giày - Túi xách Việt Nam chia sẻ, trước đây, ngành da giày bình quân 1 tháng tăng trưởng 10 - 15%. Tuy nhiên, 6 tháng đầu năm 2020, do thiếu đơn hàng, kim ngạch xuất khẩu cả ngành có sự sụt giảm đáng kể.

Chờ tác động từ EVFTA

Hiệp định EVFTA sẽ có hiệu lực từ 1/8 tới. Khi đi vào thực thi, EVFTA được kỳ vọng có thể đóng góp trung bình 0,1% vào tăng trưởng thực GDP mỗi năm của Việt Nam, dao động từ 0 - 0,3%. Trong đó, dệt may và da giày sẽ là lĩnh vực hưởng lợi nhiều nhất do thuế áp lên khu vực này đang ở mức cao sẽ nhanh chóng giảm xuống thấp.

Chưa kể, ứng phó với khó khăn về thị trường, hiện các doanh nghiệp đã có sự chuyển đổi nhất định. Cụ thể, doanh nghiệp dệt may đã và đang chuyển đổi quy trình sản xuất, chuyển đổi sản phẩm, thúc đẩy chuyển đổi nhanh kết cấu mặt hàng truyền thống sang mặt hàng có khả năng thích ứng nhanh. Cụ thể như: khi gặp khó đơn hàng với mặt hàng veston cao cấp, sơ mi cao cấp... thì chuyển sang đồ bảo hộ lao động, may đồ dệt kim, sơ mi truyền thống... Đồng thời sản xuất khẩu trang vải, đồ bảo hộ trong nước và xuất khẩu.

Bên cạnh đó, đến cuối quý II/2020, các thị trường xuất khẩu chính của ngành dệt may (Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản, châu Âu) đã nới lỏng chính sách giãn cách xã hội; nhu cầu tiêu dùng, mua sắm của người dân tăng dần. Nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu xuất khẩu được hàng hóa theo các đơn hàng đã ký trước đây. Theo chu kỳ hàng năm, kim ngạch xuất khẩu dệt may sẽ tăng mạnh nhất vào những tháng cuối năm do nhu cầu tiêu dùng các sản phẩm dệt may tại các dịp lễ, tết, Giáng sinh tăng cao. Theo ông Lê Tiến Trường, Tổng giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex), kịch bản khả quan năm 2020 là xuất khẩu dệt may đạt 33-34 tỷ USD, giảm 15%-16% so với năm trước; kịch bản thấp nhất là xuất khẩu dệt may đạt 30-31 tỷ USD, giảm 30% so với năm trước.

Đối với da giày, Bộ Công Thương dự báo, kim ngạch xuất khẩu giày dép trong quý III và quý IV/2020 sẽ tăng trưởng trở lại. Doanh nghiệp cần nắm bắt cơ hội để có thêm khách hàng, đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu ngay khi dịch bệnh Covid-19 được khống chế tại các thị trường xuất khẩu chính.

Lan Phương