Xuất khẩu nông sản giữ đà tăng trưởng trước thách thức toàn cầu

Chiều 3/3, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã tổ chức họp báo thông tin về một số nội dung trong tháng 2/2025. Đây cũng là ngày làm việc đầu tiên của Bộ sau khi chính thức "vận hành" từ 1/3, trên cơ sở sự hợp nhất của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Trao đổi với phóng viên, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến nhấn mạnh, các thủ tục hợp nhất được triển khai nhanh chóng nhưng vẫn đảm bảo tính chặt chẽ, không gây ách tắc hay gián đoạn công việc.

"Tuy 2 bộ nhập lại nhưng phân công vẫn rất rõ ràng, tất cả các thứ trưởng phụ trách các lĩnh vực theo chuyên môn đều trực tiếp chỉ đạo. Do đó, ngày làm việc đầu tiên sau khi hợp nhất 2 Bộ không có sự ách tắc nào. Đây là yếu tố rất quan trọng và cũng là động lực để thúc đẩy tăng trưởng, xuất khẩu", Thứ trưởng Tiến chia sẻ.

Xuất khẩu nông sản trước thách thức toàn cầu

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tháng 2/2025, kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản ước đạt 4,4 tỷ USD, tăng 37,2% so với cùng kỳ năm ngoái, đưa tổng kim ngạch xuất khẩu hai tháng đầu năm đạt 9,38 tỷ USD, tăng 8,3%.

Hầu hết các mặt hàng chủ lực đều ghi nhận tăng trưởng, bao gồm thủy sản, cà phê, gạo, gỗ và sản phẩm gỗ, cao su, hạt tiêu… Tuy nhiên, gạo và rau quả - hai mặt hàng có tăng trưởng tốt trong năm 2024 - lại giảm lần lượt 13,6% và 11%, riêng hạt điều giảm cả khối lượng lẫn giá trị.

Về khu vực, châu Á vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm 42,2% tổng kim ngạch, tiếp theo là châu Mỹ với 24,2% và châu Âu với 15,5%. So với cùng kỳ năm trước, xuất khẩu sang châu Mỹ tăng 19,8%, châu Âu tăng 22,3%, châu Phi tăng gấp 2,2 lần, trong khi khu vực châu Á giảm nhẹ 1,6%.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến. (Ảnh: Vân Anh)

Xét theo thị trường cụ thể, Hoa Kỳ chiếm thị phần 22%, Trung Quốc 17,8%, Nhật Bản 7,7%. Xuất khẩu sang Hoa Kỳ và Nhật Bản lần lượt tăng 18,9% và 19,1%, trong khi thị trường Trung Quốc giảm 4,3%.

Trong bối cảnh thế giới biến động, kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam vẫn duy trì tăng trưởng tích cực. Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, ngành nông nghiệp đang đối diện với nhiều thách thức, đặc biệt là tác động từ các chính sách thương mại quốc tế và biến động địa chính trị.

"Cuộc họp Thường trực Chính phủ tháng 1/2025 đã xác định, nguy cơ chiến tranh thương mại đang hiện hữu, nhất là sau hai tháng đầu nhiệm kỳ của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump. Các chính sách bảo hộ thương mại của Mỹ, căng thẳng giữa Ukraine - châu Âu - Mỹ đều ảnh hưởng đến thương mại toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Dù vậy, xuất khẩu nông sản của chúng ta vẫn có lợi thế, nhất là khi Việt Nam đang xuất siêu sang Mỹ với giá trị lớn", Thứ trưởng nhận định.

Với mục tiêu xuất khẩu nông sản năm 2025 đạt 64 - 65 tỷ USD, thậm chí có thể phấn đấu lên 70 tỷ USD, ngành nông nghiệp cần những giải pháp chiến lược để thích ứng với tình hình mới.

Mặc dù có sự biến động, Thứ trưởng Tiến khẳng định ngành nông nghiệp cần nhận định và đưa ra các giải pháp kịp thời để giữ vững đà tăng trưởng. "Giá gạo xuất khẩu năm 2024 đạt 623 USD/tấn, đầu năm 2025 giảm còn 553 USD/tấn nhưng đang có dấu hiệu phục hồi trong tháng 3. Mục tiêu xuất khẩu năm nay vẫn có thể vượt 9 triệu tấn", ông cho biết.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến khẳng định: Những biến động mới trong những ngày đầu năm 2025 được ngành nông nghiệp nhìn nhận là những động lực mới để chuyển đổi và tăng tốc phát triển dựa trên hệ sinh thái sản xuất và tư tưởng kinh tế nông nghiệp đã hình thành được trong thời gian qua.

Khoa học - công nghệ quyết định sự đột phá của ngành nông nghiệp

Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, để đạt mức tăng trưởng nông nghiệp 4% trong năm 2025, các ngành trụ cột như trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, lâm nghiệp cần được cơ cấu hợp lý. Đặc biệt, ứng dụng khoa học - công nghệ và thúc đẩy chế biến sâu sẽ là hai yếu tố then chốt.

Với các chiến lược phù hợp, ngành nông nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể vượt qua thách thức, giữ vững mục tiêu xuất khẩu và phát triển bền vững trong bối cảnh kinh tế thế giới nhiều biến động.

"Khoa học - công nghệ quyết định sự đột phá của ngành nông nghiệp. Chúng ta đã có Nghị quyết 57 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về khoa học - công nghệ, cùng với các chính sách hỗ trợ từ Quốc hội. Việc ứng dụng công nghệ vào quy trình canh tác, bảo vệ thực vật, thú y, gắn với kinh tế tuần hoàn và chuyển đổi số là xu hướng tất yếu để nâng cao chất lượng và minh bạch hóa sản phẩm xuất khẩu," Thứ trưởng nhấn mạnh.

Ngoài ra, chế biến sâu là hướng đi chiến lược. "Chúng ta cần giảm dần tỉ trọng xuất khẩu thô, gia tăng sản phẩm tinh chế, nâng cao giá trị gia tăng. Diện tích sản xuất có thể không thay đổi, nhưng năng suất, chất lượng và chế biến sâu sẽ quyết định hiệu quả kinh tế. Đây là dư địa quan trọng để ngành nông nghiệp Việt Nam vươn xa hơn trong năm 2025 và các năm tiếp theo", Thứ trưởng nhận định.

Với các chiến lược phù hợp, ngành nông nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể vượt qua thách thức, giữ vững mục tiêu xuất khẩu và phát triển bền vững trong bối cảnh kinh tế thế giới nhiều biến động.