Xuất khẩu sầu riêng: Minh bạch – thông thoáng

Cán bộ Trạm Kiểm dịch thực vật cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị thực hiện kiểm dịch mặt hàng sầu riêng xuất khẩu qua cửa khẩu

– Càng gần Tết Nguyên đán Giáp Thìn năm 2024, sản lượng sầu riêng xuất khẩu qua cửa khẩu của tỉnh Lạng Sơn ngày một tăng. Để đảm bảo sầu riêng của Việt Nam xuất khẩu thuận lợi, lực lượng chức năng của tỉnh đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp xuất khẩu nhưng vẫn đảm bảo các quy định liên quan đến mặt hàng quả tươi này.

Thời điểm này, các tỉnh khu vực miền Trung, miền Nam như Tiền Giang, Bến Tre, Vĩnh Long, Sóc Trăng, Cần Thơ, Đồng Nai, Bình Phước, Khánh Hòa, Quảng Ngãi, Quảng Nam… đã bước vào chính vụ thu hoạch sầu riêng. Phần lớn sản lượng sầu riêng thu hoạch tại các tỉnh này đều phục vụ xuất khẩu, trong đó, chiếm hơn 70% sản lượng sầu riêng xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.

Tạo điều kiện tối đa

Theo báo cáo của Trạm Kiểm dịch thực vật Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị, Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng VII, chỉ trong tháng 1/2024, sản lượng sầu riêng quả tươi xuất khẩu chính ngạch qua Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị đạt hơn 22 nghìn tấn, tăng khoảng 16% so với tháng 1/2023. Với sản lượng này, Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị có sản lượng sầu riêng xuất khẩu nhiều nhất so với các cửa khẩu đường bộ trong khu vực miền Bắc.

Dự báo trước tình hình, nên từ đầu tháng 1/2024, UBND tỉnh Lạng Sơn đã có văn bản chỉ đạo các cơ quan chức năng của tỉnh, các lực lượng tại cửa khẩu tiếp tục thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nhằm hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các loại hoa quả tươi đặc sản, trong đó có sản phẩm sầu riêng xuất khẩu.

Theo đó, tại Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị (sầu riêng chỉ xuất khẩu chính ngạch qua Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị), các lực lượng tại đây như bộ đội biên phòng, hải quan, kiểm dịch thực vật… đã xây dựng phương án cụ thể để các xe chở sầu riêng quả tươi thông quan nhanh nhất.

Trung tá Phùng Mạnh Hùng, Phó Đồn trưởng Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị cho biết: Đồn đã tăng quân số trực trong khu vực cửa khẩu, qua đó đảm bảo phân luồng cho các phương tiện chở hàng hóa xuất, nhập khẩu ra, vào cửa khẩu một cách thuận lợi. Đặc biệt, thời điểm này, do lượng xe chở mặt hàng sầu riêng xuất khẩu vào cửa khẩu tăng mạnh, để đảm bảo mặt hàng quả tươi này xuất khẩu nhanh nhất, đồn đã chỉ đạo Trạm Kiểm soát biên phòng Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị ưu tiên phân luồng cho xe chở sầu riêng vào bãi, vào khu vực làm thủ tục xuất khẩu, việc này giúp các xe chở sầu riêng quả tươi không bị ách tắc, từ đó góp phần đảm bảo chất lượng sầu riêng xuất khẩu, đồng thời giảm chi phí cho doanh nghiệp hoạt động xuất khẩu sầu riêng.

Ông Nguyễn Hữu Đồng, Trạm trưởng Trạm Kiểm dịch thực vật Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị chia sẻ: Từ sáng sớm, cán bộ kiểm dịch của trạm đã thực hiện lấy mẫu kiểm dịch trước 1 giờ đồng hồ so với giờ làm việc theo quy định tại cửa khẩu, qua đó giúp tạo thuận lợi cho các lô hàng chở sầu riêng thông quan nhanh nhất có thể.

Ngoài hai lực lượng này, lực lượng hải quan Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị cũng luôn chủ động phối hợp với các lực lượng khác để tạo điều kiện cho các lô hàng sầu riêng xuất khẩu trước và thông quan qua cửa khẩu một cách nhanh nhất. Theo lãnh đạo Chi cục Hải quan Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị thì với việc được phân luồng xuất ưu tiên, tính cả thời gian làm thủ tục, mỗi xe chở sầu riêng xuất khẩu chỉ mất khoảng 3 phút là thông qua được cửa khẩu.

Đảm bảo đúng quy định

Với việc Bộ NN&PTNT thực hiện ký Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với quả sầu riêng xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc (có hiệu lực từ 12/7/2022) đã tạo tiền đề để quả sầu riêng của Việt Nam có đầu ra bền vững tại thị trường Trung Quốc. Số liệu thống kê cho thấy, năm 2023, sầu riêng xuất khẩu qua cửa khẩu của tỉnh đạt 11.673 lô hàng, với sản lượng hơn 476 nghìn tấn.

Tuy vậy, bên cạnh thuận lợi về thị trường và thuế quan, Trung Quốc có quy định rất nghiêm ngặt đối với chất lượng sản phẩm sầu riêng. Bà Nguyễn Thị Hà, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng VII cho biết: Cơ quan kiểm dịch tại cửa khẩu sẵn sàng tạo điều kiện thuận lợi nhất để sản phẩm sầu riêng thông quan nhanh nhất. Tuy vậy, để đảm bảo sầu riêng không bị “quay đầu”, đồng thời đảm bảo uy tín cho sản phẩm sầu riêng của Việt Nam xuất khẩu, cơ quan kiểm dịch thực hiện đúng trình tự, thủ tục kiểm dịch thực vật xuất khẩu được quy định tại Điều 10 Thông tư số 33/2014/TT-BNNPTNT ngày 30/10/2014 của Bộ trưởng Bộ NN&PTNT. Đồng thời, thực hiện đúng Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với quả sâu riêng xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc giữa Bộ NN&PTNT nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (MARD) và Tổng cục Hải Quan nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (GACC).

Theo lãnh đạo Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng VII, qua kiểm dịch và giám định sản phẩm, nếu phát hiện những lô hàng không đáp ứng các tiêu chuẩn quan trọng như tồn tại các đối tượng dịch hại, đặc biệt là ruồi đục quả bactrocera correcta và các loài rệp sáp, hoặc không đáp ứng được yêu cầu về an toàn vệ sinh thực phẩm, thông tin truy xuất nguồn gốc trên bao bì không chính xác…, cơ quan kiểm dịch sẽ không cấp giấy kiểm dịch, đồng thời phối hợp với các lực lượng chức năng khác tại cửa khẩu không thực hiện làm thủ tục xuất khẩu đối với những lô hàng đó.

Chia sẻ vấn đề này, ông Liễu Anh Minh, Phó Giám đốc Sở Công Thương cho biết: Qua rà soát thì thị trường Trung Quốc không chỉ thực hiện nhập khẩu sầu riêng của Việt Nam mà còn nhập sầu riêng của Thái Lan, Malaysia, Philippines, Campuchia… Do vậy, để sầu riêng Việt Nam xuất khẩu bền vững thì các doanh nghiệp thực hiện xuất khẩu sầu riêng cần chú trọng đến chất lượng. Ngoài ra, các doanh nghiệp phải đặc biệt chú trọng đến việc thực hiện hợp đồng ký kết với phía đối tác, tránh tình trạng chỉ thực hiện thỏa thuận dân sự trong quá trình xuất khẩu sầu riêng, điều này giúp đảm bảo quyền lợi, giảm thiệt hại không đáng có cho doanh nghiệp khi thực hiện xuất khẩu sầu riêng.

Theo chia sẻ của các lực lượng chức năng tại Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị, việc tạo điều kiện thuận lợi tối đa về mặt thủ tục hành chính để các lô hàng sầu riêng xuất khẩu kịp thông quan trong ngày của các lực lượng chức năng tại Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị đã ngày càng thu hút lượng lớn các doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng đến làm thủ tục thông quan tại cửa khẩu này. Tuy nhiên, các lực lượng tại cửa khẩu vẫn thực hiện kiểm tra kỹ về nguồn gốc xuất xứ, mã số vùng trồng của các lô hàng sầu riêng, các yêu cầu về kỹ thuật về bao bì nhãn mác… nhằm đảm bảo các lô hàng sầu riêng xuất khẩu tuân thủ đúng quy định của nước nhập khẩu hàng, qua đó đảm bảo hoạt động xuất khẩu sầu riêng được bền vững.

Ông Hoàng Khánh Duy, Phó Trưởng Ban phụ trách Ban Quản lý Khu KTCK Đồng Đăng – Lạng Sơn cho biết: Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Ban đã phối hợp với các sở, ngành và các lực lượng tại cửa khẩu xây dựng các phương án cụ thể để cho các xe chở sầu riêng cũng như các loại hoa quả tươi khác của Việt Nam xuất khẩu một cách thuận lợi qua các cửa khẩu của tỉnh. Không chỉ hỗ trợ thông quan nhanh, các khoản phí, lệ phí, giá dịch vụ liên quan đến hoạt động kiểm dịch, hoạt động làm thủ tục hải quan… đối với mặt hàng sâu riêng được các lực lượng chức năng tại cửa khẩu niêm yết công khai, minh bạch. Các lực lượng chức năng không thu bất cứ khoản phí, lệ phí nào ngoài quy định. Ví dụ như đối với phí kiểm dịch và phí giám dịch thực vật, lực lượng chức năng thu không quá 200 nghìn đồng/lô hàng thực hiện kiểm dịch 3 tiêu chí. Song song với đó, Ban Quản lý cũng thường xuyên phối hợp với các ngành, lực lượng liên quan tìm hiểu, kiểm tra nhằm kịp thời phát hiện xử lý những trường hợp thu phí, lệ phí không đúng quy định, cũng như xử lý nghiêm những trường hợp lợi dụng quy định của nhà nước để bắt chẹt lái xe, chủ hàng trong quá trình thực hiện xuất khẩu sầu riêng và các loại hàng hóa khác qua cửa khẩu của tỉnh.

Thực tế cho thấy, chủ trương nhất quán của lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn là luôn tạo điều kiện thuận lợi, thông thoáng nhất để thu hút doanh nghiệp thực hiện xuất nhập khẩu hàng hóa qua các cửa khẩu của tỉnh. Vì vậy, sự chỉ đạo xuyên suốt của tỉnh đối với các đơn vị tại cửa khẩu là phải luôn công khai, minh bạch các thủ tục, các khoản phí và lệ phí, từ đó đảm bảo hoạt động xuất, nhập khẩu của các doanh nghiệp thuận lợi, góp phần giảm thiếu tối đa chi phí phát sinh cho các doanh nghiệp hoạt động lĩnh vực xuất nhập khẩu hàng hóa qua địa bàn tỉnh.

TRÍ DŨNG - ANH DŨNG