Xuất khẩu thủy sản tăng trưởng tích cực

Vượt qua nhiều thách thức xuất khẩu thủy sản vượt mốc 11 tỷ USD. Ảnh: Chu Khôi

Tôm tiếp tục là ngành hàng chủ lực

Theo Vasep xét theo thị trường, khối CPTPP tiếp tục là động lực quan trọng của xuất khẩu thủy sản Việt Nam nhờ lợi thế thuế quan và nhu cầu ổn định từ các thị trường như Nhật Bản, Canada, Australia. Lũy kế 11 tháng, kim ngạch xuất khẩu sang CPTPP đạt 2,85 tỷ USD, tăng 28,6% so với cùng kỳ năm 2024. Đáng chú ý, Trung Quốc và Hồng Kông (Trung Quốc) là khu vực tăng trưởng mạnh nhất trong nhóm thị trường chính. Xuất khẩu thủy sản sang khu vực này đạt 2,26 tỷ USD, tăng tới 36%, cho thấy vai trò ngày càng lớn của thị trường Trung Quốc, đặc biệt với các sản phẩm tươi, sống như tôm hùm, cua, sò, nghêu.

Theo bà Lê Hằng - Phó Tổng thư ký Vasep, nhu cầu phục hồi tại Trung Quốc không chỉ đến từ tiêu dùng nội địa mà còn nhờ kênh thương mại biên giới được cải thiện và xu hướng tăng nhập khẩu thủy sản tươi, nguyên con. Đây là thị trường có sức mua lớn, nhưng cũng biến động nhanh, đòi hỏi doanh nghiệp (DN) phải theo sát chính sách và điều chỉnh sản phẩm phù hợp.

Xét theo nhóm sản phẩm, tôm tiếp tục là ngành hàng chủ lực, đạt kim ngạch khoảng 4,32 tỷ USD trong 11 tháng, tăng 27,7% - mức tăng cao nhất trong các nhóm sản phẩm chính. Cơ cấu sản phẩm đa dạng, từ tôm nguyên liệu đến chế biến sâu, giúp ngành tôm duy trì lợi thế cạnh tranh dù vẫn chịu áp lực về giá và rào cản thương mại.

Với ngành hàng cá tra, theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NNMT), năm 2025, ngành cá tra tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong cơ cấu nuôi trồng thủy sản và xuất khẩu của cả nước. Diện tích thả nuôi ước đạt hơn 5.500ha, sản lượng khoảng 1,74 triệu tấn, vượt mục tiêu kế hoạch 6%. Kim ngạch xuất khẩu dự kiến đạt khoảng 2,1 tỷ USD, vượt mục tiêu kế hoạch 5%.

Những con số này cho thấy hiệu quả sản xuất và giá trị gia tăng của ngành cá tra tiếp tục được cải thiện. Hoạt động sản xuất cơ bản ổn định, từng bước thích ứng với các yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường về chất lượng, truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm và phát triển bền vững. Mặc dù vậy theo Bộ NNMT, nếu tiếp tục phát triển theo lối mòn, dựa vào tăng sản lượng, chi phí thấp, sản phẩm đơn điệu và cạnh tranh bằng giá rẻ, chưa đặt chất lượng và uy tín làm kim chỉ nam thì ngành cá tra sẽ rất khó duy trì lợi thế cạnh tranh trong trung và dài hạn.

Từ thực tiễn đó, ngành cá tra được định hướng chuyển từ tư duy “sản lượng” sang tư duy “giá trị”, coi đây là bước chuyển mang tính chiến lược, quyết định khả năng trụ vững của ngành trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.

Duy trì đà tăng trưởng

Với diễn biến này, xuất khẩu thủy sản cả năm 2025 dự kiến vượt 11,3 tỷ USD, tăng khoảng 11% so với năm 2024. Dù duy trì đà tăng trưởng tương đối vững, ngành thủy sản vẫn đứng trước sức ép lớn từ chi phí, rào cản thương mại và yêu cầu tiêu chuẩn ngày càng cao, đòi hỏi tiếp tục nâng cao giá trị gia tăng và kiểm soát chất lượng để giữ đà tăng trưởng trong những năm tới.

Có được kết quả trên, theo Vasep, đà tăng tốc phản ánh không chỉ sự phục hồi của nhu cầu thị trường thế giới, mà còn cho thấy khả năng thích ứng linh hoạt của DN trong bối cảnh biến động về giá, chính sách thương mại và tiêu chuẩn kỹ thuật.

Bước sang năm 2026, Vasep nhận định ngành thủy sản sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức mới. Từ những thách thức này Vasep kiến nghị kiến nghị Thủ tướng Chính phủ và các Bộ Công thương, Bộ NNMT hỗ trợ tích cực trong vụ kiện chống bán phá giá, vụ điều tra chống trợ cấp của Mỹ đối với ngành tôm Việt Nam, để ngành tôm có thể vượt qua các giai đoạn điều tra trong thời gian tới. Cùng với quy mô hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam ngày càng lớn, Vasep kiến nghị Bộ nâng cấp và cải thiện hơn nữa hệ thống Ecosys cấp C/O cho các lô hàng xuất khẩu; Có các chương trình, đề án kết nối, thúc đẩy phát triển mạnh hơn nữa việc tiêu thụ hàng thủy sản xuất khẩu tại thị trường nội địa, để người Việt Nam được tiêu dùng nhiều hơn các sản phẩm thủy sản an toàn với chất lượng của hàng xuất khẩu…

Khanh Lê