Xuất khẩu về đích 2025: Phép thử 'sức bền' của doanh nghiệp

Ngày 21 - 24/8 vừa qua tại Quảng trường Trung tâm Thương mại Vincom Mega Mall Royal City (Hà Nội) đã diễn ra Hội chợ thương hiệu hàng xuất khẩu Việt Nam năm 2025 do Sở Công thương Hà Nội tổ chức, nơi doanh nghiệp, hợp tác xã Việt giới thiệu sản phẩm, quảng bá thương hiệu và trực tiếp kết nối với các nhà nhập khẩu, phân phối, tham tán thương mại từ nhiều quốc gia.

Từ hội chợ trong nước đến thị trường toàn cầu

Năm 2025, thành phố Hà Nội đặt mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu tăng 7% so năm 2024. Để hiện thực hóa con số này, thành phố đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, trong đó nổi bật là tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường cho các mặt hàng, sản phẩm chủ lực.

Thực tế cho thấy, những hoạt động như Hội chợ thương hiệu hàng xuất khẩu Việt Nam năm 2025 đóng vai trò thiết thực trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã xuất khẩu gặp khó khăn.

"90% sản phẩm của hợp tác xã phục vụ thị trường nước ngoài, song đơn hàng sang Đài Loan (Trung Quốc), châu Âu và Nga đã sụt giảm đáng kể do xung đột và biến động kinh tế. Việc tham gia hội chợ giúp hợp tác xã có thêm cơ hội trực tiếp kết nối đối tác, tìm kiếm khách hàng mới, đồng thời tận dụng kênh trực tuyến để quảng bá sản phẩm", đại diện Hợp tác xã Mây tre đan xuất khẩu Phùng Hưng, ông Đặng Ngọc Phùng, chia sẻ.

Năm 2025 phấn đấu tốc độ tăng tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 12%; xuất siêu 30 tỷ USD.

Ở tầm quốc gia, bức tranh xuất khẩu của cả nước từ đầu năm 2025 ghi nhận nhiều điểm sáng. Theo số liệu từ Cục Hải quan, tổng trị giá xuất khẩu tính đến 15/8 đạt 282,62 tỷ USD, tăng 15,04%, tương ứng thêm gần 37 tỷ USD so với cùng kỳ 2024.

Trong đó, nhiều nhóm hàng chủ lực duy trì tốc độ tăng trưởng ấn tượng: Máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện tăng thêm 18,33 tỷ USD (42,64%); Máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác tăng 4,49 tỷ USD (14,87%); Đồ chơi, dụng cụ thể thao tăng 2,71 tỷ USD (120,36%); Cà phê tăng 2,41 tỷ USD (62,77%); Dệt may tăng 2,25 tỷ USD (10,13%)... Điều này khẳng định sức bật của hàng Việt, nhất là trong bối cảnh thương mại toàn cầu còn nhiều bất ổn.

Tuy nhiên, gam sáng không che hết gam trầm. Nhiều ngành hàng có tốc độ tăng trưởng cao do yếu tố “chạy đua” trước thời hạn thuế đối ứng mới từ Hoa Kỳ.

Những khó khăn dường như giờ mới bắt đầu, diễn biến về chính sách thuế mới được nhận định sẽ là cú sốc mới ảnh hưởng đến dòng chảy thương mại toàn cầu nói chung và đặt ra những thách thức cho xuất khẩu Việt Nam, gia tăng áp lực cho doanh nghiệp trong nước.

Các ngành hàng xuất khẩu chủ lực buộc phải tính toán lại bài toán giá thành, tái cấu trúc thị trường và đầu tư nhiều hơn vào đổi mới công nghệ, chất lượng để duy trì lợi thế cạnh tranh tại thị trường chủ lực.

Bên cạnh thách thức về thuế, doanh nghiệp Việt còn phải đối mặt với chi phí logistics tăng, biến động tỷ giá và xu hướng bảo hộ thương mại ngày càng gay gắt. Rõ ràng, bài toán giữ đà xuất khẩu không chỉ nằm ở con số, mà còn ở sự thích ứng, đổi mới và bản lĩnh của doanh nghiệp Việt.

Bứt phá nhờ hội nhập và thương hiệu quốc gia

Trong công điện về đẩy mạnh thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2025, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Công Thương phấn đấu tốc độ tăng tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 12%; xuất siêu 30 tỷ USD.

Nói về chặng đường còn lại của năm 2025 và những năm tới, ông Nguyễn Anh Sơn, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương, nhấn mạnh yêu cầu phải tăng trưởng xuất khẩu bền vững.

Theo đó, cộng đồng doanh nghiệp cần chủ động, linh hoạt hơn, bám sát thông tin, khuyến nghị từ Chính phủ và các bộ, ngành, đồng thời điều chỉnh kịp thời hoạt động sản xuất - kinh doanh để tuân thủ chặt chẽ các quy định của thị trường nhập khẩu.

Ông Nguyễn Anh Sơn cho rằng việc tuân thủ về chất lượng, tiêu chuẩn môi trường, xuất xứ hàng hóa phải được coi là điều kiện tiên quyết. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần đầu tư nghiên cứu, ứng dụng công nghệ, nâng cao năng lực quản trị để gia tăng tính cạnh tranh của sản phẩm.

Song song đó, việc tận dụng 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới là “cửa mở” để hàng hóa Việt Nam thâm nhập sâu rộng vào thị trường lớn, đồng thời thu hút thêm đầu tư, tạo nguồn lực mới cho xuất khẩu. Số lượng giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) tăng đều hằng năm phản ánh doanh nghiệp ngày càng biết tận dụng hiệu quả các cam kết quốc tế

Tuy nhiên, để khai thác hiệu quả hơn, doanh nghiệp cần thường xuyên cập nhật rào cản kỹ thuật, đồng thời trang bị kiến thức phòng vệ thương mại để ứng phó với các vụ kiện chống bán phá giá, chống trợ cấp. Đặc biệt, theo nhận định từ chuyên gia, chính hoạt động xuất nhập khẩu và sự tham gia tích cực vào các FTA đã giúp nâng tầm thương hiệu quốc gia.

Thống kê từ Brand Finance, giá trị thương hiệu Việt Nam năm 2024 đạt 507 tỷ USD, xếp thứ 32/193 quốc gia, tăng một bậc về thứ hạng và tăng 2% so với năm 2023.

Điều đáng chú ý là sự cải thiện thương hiệu không chỉ ở các doanh nghiệp lớn đạt chuẩn quốc gia, mà còn ở hàng trăm nghìn doanh nghiệp vừa và nhỏ - những người ngày ngày kiên trì xây dựng thương hiệu, đưa sản phẩm Việt Nam vươn xa. Đây chính là “quyền lực mềm” mới của nền kinh tế trong tiến trình hội nhập.

Nhìn về những tháng cuối năm, triển vọng xuất khẩu vẫn khá tích cực. Thị trường quốc tế bước vào mùa cao điểm với nhu cầu gia tăng cho dịp năm mới. Giữ được đà xuất khẩu cuối năm không chỉ là hoàn thành một chỉ tiêu kinh tế, mà còn là bước đi khẳng định thương hiệu Việt trên hành trình hội nhập sâu rộng, bền vững với thế giới; vị thế quốc gia trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Để làm được điều này cần sự đồng hành chặt chẽ giữa Chính phủ - doanh nghiệp - hiệp hội ngành hàng. Và quan trọng hơn cả là tinh thần chủ động đổi mới, xây dựng thương hiệu của doanh nghiệp Việt.

Ông Nguyễn Thế Hiệp, Phó Giám đốc Sở Công thương Hà Nội

Mặc dù kim ngạch xuất khẩu Hà Nội đã tăng trưởng vượt bậc nhưng bên cạnh việc khai thác các thị trường truyền thống, các doanh nghiệp cần hướng tới việc mở rộng thị trường, tiếp cận khách hàng ở các quốc gia, khu vực khác. Do đó, Sở Công thương Hà Nội đang tích cực triển khai các giải pháp hỗ trợ như xúc tiến thương mại, kết nối doanh nghiệp…

TS Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Việt Nam

Thực tế từ yêu cầu tái cấu trúc nền kinh tế, mục tiêu tăng trưởng cao, bền vững, và các thách thức trong hoạt động thương mại quốc tế trong thời gian vừa qua (các vụ kiện chống phá giá, rủi ro về thuế như thuế đối ứng...) yêu cầu phải thay đổi mô hình tăng trưởng xuất khẩu, cách thức tiếp cận thị trường, đòi hỏi tư duy mới của các cơ quan quản lý và vai trò tiên phong của doanh nghiệp

Ông Nguyễn Hải Minh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam

EVFTA chính là "chìa khóa vàng" để doanh nghiệp Việt khai thác thị trường châu Âu. Chỉ trong 7 tháng đầu năm 2025, EU đã nhập khẩu 32,2 tỷ USD hàng hóa từ Việt Nam, tăng 8,4% so với cùng kỳ. Các mặt hàng chủ lực như điện tử, máy móc, dệt may, giày dép và nông-lâm-thủy sản đang dẫn dắt đà tăng trưởng. Dự báo, thương mại song phương Việt - EU sẽ tiếp tục bùng nổ, với nhiều đoàn công tác châu Âu sắp đổ bộ Việt Nam để tìm kiếm đối tác và tăng nhập khẩu.

Đỗ Kiều