Xung đột Israel - Hamas đang lan khỏi Trung Đông

Cuộc tấn công bất ngờ của Hamas hôm 7/10 gây ra những thiệt hại chưa từng có đối với Israel kể từ cuộc xung đột lần thứ nhất giữa hai bên năm 2008. Bởi thế, Hamas đang gặp phải sự đáp trả chưa từng có từ phía Israel. Theo thông tin mới nhất, đã có hơn 8.000 người Palestine ở Dải Gaza thiệt mạng.

Xe tăng Israel có mặt ở Dải Gaza ngày 30/10. Lính Israel đã tiến hơn 3 km vào Dải Gaza trong chiến dịch mở rộng trên bộ. Ảnh: Reuters

Nửa cái bánh mì ăn trong 2 ngày

Chưa có triển vọng nào cho một thỏa thuận ngừng bắn. Những chuyến hàng cứu trợ được đưa qua cửa khẩu Rafah của Ai Cập vào Gaza mới chỉ nhỏ giọt. Ước tính mỗi ngày cần 100 xe cứu trợ mới đáp ứng được tương đối nhu cầu của khoảng 2,3 triệu dân Palestine đang sống trong tình cảnh thiếu thốn đủ thứ ở Dải Gaza. Nhưng cả tuần rồi mới có 117 xe đến được đó. Có người dân ở đó cho biết, họ chỉ có một nửa cái bánh mì để ăn trong 2 ngày, 1 chai nước để uống trong 4 ngày.

Trong khi đó, nỗ lực của cộng đồng quốc tế chưa mang lại kết quả nào cụ thể. Hội nghị hòa bình Cairo hôm 21/10 đã thất bại. Đàm phán giữa Hamas và Israel, với sự dàn xếp của Qatar, tập trung vào vấn đề giải thoát khoảng 200 con tin mà Hamas đang giữ chứ chưa bàn đến chuyện ngừng bắn. Tất nhiên, có thể có sự bắc cầu, từ giải thoát con tin dẫn đến ngừng bắn, nhưng rõ ràng đàm phán đến hôm nay vẫn giậm châm tại chỗ. Có đề xuất đổi tất cả lấy tất cả, nghĩa là đổi khoảng 200 con tin thuộc 20 quốc tịch mà Hamas đang giữ lấy toàn bộ khoảng 5.000 tù nhân Palestine đang bị giam giữ ở Israel. Nhưng đến nay vẫn chưa một người Palestine nào trong số đó được trả tự do, còn Hamas chưa thả thêm ai ngoài 4 người cao tuổi được thả cách đây mấy ngày.

Trong khi đó, nguy cơ chiến sự lan rộng đang hiện hữu. Các phe nhóm kháng chiến của người Palestine ở Gaza, Bờ Tây, Li-băng, Syria… sẵn sàng chia lửa với Hamas. Mấy ngày qua, các căn cứ của Mỹ ở Syria, ở Iraq liên tục bị tấn công. Các phong trào kháng chiến của người Palestine, phong trào đấu tranh giải phóng Palestine của người Ả-rập và chi nhánh của Hezbollah ở Iraq đã lên tiếng nhận trách nhiệm tấn công căn cứ Mỹ, để phản đối sự giúp đỡ mà họ cho là quá mức của Washington dành cho Israel để đánh Hamas và tấn công đẫm máu vào người Palestine ở Dải Gaza.

Hậu quả an ninh, kinh tế

Cuộc xung đột cũng đang lan ra khỏi biên giới Trung Đông. Người Israel, người Do Thái ở nhiều nơi trên thế giới đang phải tăng cường đề phòng nguy cơ bị những người phản đối Israel, ủng hộ người Palestine trên khắp thế giới tấn công. Các đại sứ quán Israel phải tăng cường biện pháp bảo vệ. Thậm chí, những chuyến bay của Israel hoặc của nước ngoài chở người Israel, người Do Thái cũng bị phản đối. Mới đây nhất là vụ hàng trăm người ủng hộ Palestine xông vào sân bay của CH Dagestan thuộc Nga để phản đối chuyến bay từ Israel. Rất may sự việc ở Dagestan đã được giới chức xử lý ổn thỏa, nhưng đó là lời cảnh báo về nguy cơ cuộc xung đột vượt ra khỏi biên giới Trung Đông.

Nếu chiến sự không ngừng, Israel không giảm bớt tấn công vào Dải Gaza, xung đột sẽ ngày càng lan rộng hơn. Trong tình hình hiện nay, chính phủ chiến tranh của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu có thể phải tính toán lại. Nếu kéo dài, Israel cũng sẽ gánh nhiều hậu quả, nổi bật nhất là an ninh và kinh tế.

Từ cuộc tấn công ngày 7/10 đến nay, hoạt động kinh tế trong nhiều lĩnh vực của Israel chững lại. Các trí thức, kể cả kỹ sư phần mềm cũng phải nhập ngũ, khiến lực lượng lao động bị thiếu hụt. Người lao động nước ngoài phải sơ tán khỏi Israel, gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế của nước này. Các hoạt động xã hội bị đảo lộn trước nguy cơ bị tấn công.

Khi tấn công trên bộ vào Gaza, thông tin tình báo của Israel có thể chưa đủ để đảm bảo chiến thắng. Quân đội Israel rút khỏi đó từ năm 2005, từ đó đến nay đã có rất nhiều thay đổi. Hệ thống đường hầm chằng chịt ở dải đất này có thể trở thành gót chân A-sin đối với quân đội Israel. Quân đội Israel hoàn toàn bất ngờ vì vụ tấn công ngày 7/10, nên chắc chắn họ chưa có sự chuẩn bị để tấn công ồ ạt vào Dải Gaza cả trên không, trên biển và trên bộ, trong khi Hamas có sự chuẩn bị hàng năm nay. Hamas thừa biết khi mở cuộc tấn công đó sẽ bị Israel trả thù.

Israel cho biết cuộc tấn công của họ vào Dải Gaza nhằm hai mục tiêu chính: giải thoát con tin và quét sạch Hamas. Cả hai mục tiêu đều khó. Khoảng 200 con tin ấy chắc chắn không tập trung ở một chỗ, mà phân tán ra những nơi khó tìm.

Quét sạch Hamas là việc khó vô cùng vì Hamas đã ăn sâu vào Gaza suốt 18 năm qua. Lực lượng này rất được lòng dân Palestine ở Gaza, nên nhiều người dân Palestine ở đó cũng là người của Hamas. Nếu muốn quét sạch Hamas, Israel phải giết hết, nhưng luật chiến tranh không cho phép làm điều đó.

Việc Israel tấn công thăm dò trên bộ đã gặp phải phản ứng mạnh mẽ của thế giới, kể cả phương Tây, dù đây đó vẫn có một vài chính trị gia ủng hộ Israel làm như vậy. Chính phủ chiến tranh của Israel có thể phải tính toán lại.

Phạm Phú Phúc (chuyên gia bình luận quốc tế)