Xung quanh việc Nga đình chỉ hiệp ước New START đã ký với Mỹ

Tổng thống Nga Vladimir Putin đọc bài diễn văn thường niên về tình trạng quốc gia tại Moscow, Nga, Thứ Ba, ngày 21/2/2023. Nguồn: AP

Tuy nhiên, ông Putin nhấn mạnh rằng Nga vẫn chưa rút khỏi hiệp ước và vài giờ sau đó, Bộ Ngoại giao cho biết quốc gia này vẫn sẽ tôn trọng giới hạn vũ khí hạt nhân trong hiệp ước. Điều này cũng đồng nghĩa với việc Nga sẽ tiếp tục trao đổi thông tin về các vụ phóng thử tên lửa đạn đạo theo các thỏa thuận trước đó với Mỹ.

Trong bài phát biểu trước đó, ông Putin đã coi đất nước mình và Ukraine là nạn nhân của các âm mưu chính trị từ phương Tây và không phải Ukraine mà Nga mới chính là quốc gia đang đấu tranh cho sự tồn tại của mình.

“Chúng tôi không chiến đấu với người dân Ukraine khi mà họ chỉ là nô lệ của phương tây và chính quyền Kiev" – Ông Putin phát biểu vào hôm 17/2.

Hiệp ước Cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới New START được ký kết giữa Nga và Mỹ vào năm 2010 nhằm kiểm soát số lượng vũ khí hạt nhân. Ông Putin cho biết Nga nên sẵn sàng nối lại các vụ thử vũ khí hạt nhân nếu Mỹ làm như vậy.

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres đáp lại bằng cách kêu gọi Nga và Mỹ ngay lập tức quay lại bàn đàm phán vì một thế giới không kiểm soát vũ khí hạt nhân sẽ trở nên vô cùng nguy hiểm và bất ổn hơn.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho rằng việc đình chỉ tham gia hiệp ước của Nga là vô cùng thiếu trách nhiệm. “Chúng tôi sẽ theo sát những động thái của Nga” - ông cho biết khi đang đi thăm Hy Lạp.

Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại Ba Lan đã không đề cập đến việc đình chỉ New START nhưng chỉ trích ông Putin về việc tấn công Ukraine. Ông cam kết tiếp tục hỗ trợ Ukraine bất chấp những ngày khó khăn phía trước.

Thông báo của ông Putin là lần thứ hai trong những ngày gần đây cho thấy chiến sự ở Ukraine đang bước sang giai đoạn khốc liệt hơn, sau khi vào cuối tuần qua ông Blinken cảnh cáo Trung Quốc về việc cung cấp vũ khí và đạn dược cho Nga.

Trung Quốc và Nga đang cùng nhau liên kết để chống lại Washington. Bắc Kinh thay vì từ chối lên án chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine thì đã quay ngược lại chỉ trích mạnh mẽ các biện pháp trừng phạt kinh tế của phương Tây đối với Moscow. Cuối năm ngoái, Nga và Trung Quốc đã tổ chức các cuộc tập trận hải quân chung.

Trả lời phỏng vấn của AP, Phó giám đốc cơ quan tình báo Ukraine, Vadym Skibitskyi cho biết ông chưa thấy bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy Trung Quốc đang cung cấp vũ khí cho Moscow.

Tình hình chiến sự căng thẳng

Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào ngày 24/2/2022 và mong muốn nhanh chóng chiếm được thủ đô Kiev. Tuy nhiên, mọi thứ khó khăn hơn khi quân đội Nga vấp phải sự kháng cự quyết liệt từ các lực lượng Ukraine - được hỗ trợ bởi vũ khí phương Tây.

Cuộc chiến đã khơi lại mâu thuẫn giữa Nga và phương Tây, củng cố lại liên minh NATO và tạo ra mối đe dọa lớn nhất đối với sự cai trị của Putin trong hơn hai thập kỷ.

Trong bài phát biểu hôm 21/2, Tổng thống Putin một lần nữa bác bỏ lập luận của Ukraine rằng họ cần sự giúp đỡ của phương Tây để ngăn chặn quân đội Nga. Ông đã nhiều lần cho biết sự bành trướng của NATO là một mối đe dọa tiềm tàng đối với đất nước của mình.

Ông cho biết: “Chính họ đã bắt đầu cuộc chiến. Và chúng tôi đang sử dụng vũ lực để chấm dứt nó”.

Nhiều nhân vật quan trọng đã không đồng tình trước bài phát biểu của ông Putin. Vào hôm 21/2, Thủ tướng Ý Giorgia Meloni cho biết bà ước gì ông Putin sử dụng các phương thức ngoại giao khác để tránh xung đột. Cũng cùng ngày, Tổng thống Ukraine Zelensky đã dẫn chứng các cuộc tấn công gần đây của quân đội Nga vào thường dân Ukraine, nhằm hạ thấp bài phát biểu của ông Putin.

“Ông Putin phủ nhận bất kỳ hành vi sai trái nào ở Ukraine, ngay cả sau khi lực lượng Kremlin tấn công các mục tiêu dân sự như bệnh viện và bị nhiều người cáo buộc là tội ác chiến tranh” – ông nói.

Về phía Nga, Tổng thống Putin đã chỉ trích việc phương Tây đã thực hiện các chính sách nhằm phá hủy các giá trị truyền thống, văn hóa, tôn giáo của nước này. Ông cũng cho biết phương tây sẽ không đạt được bất cứ thứ gì từ đó.

Trong khi Hiến pháp Nga quy định tổng thống phải có bài phát biểu về tình trạng quốc gia hàng năm, thì ông Putin chưa bao giờ đưa ra bài phát biểu nào vào năm 2022. Năm ngoái, Điện Kremlin cũng đã hủy bỏ hai sự kiện lớn hàng năm khác – cuộc họp báo của Putin và một cuộc điện đàm nhằm lấy ý kiến từ người dân.

Tùng Lâm