Ý nghĩa và phong tục lễ hóa vàng ngày Tết

Mâm cúng mặn hóa vàng cần có gà luộc, bánh chưng...

Theo phong tục truyền thống của người Việt Nam, ngày 23 tháng Chạp là ngày tiễn ông Công ông Táo về trời; chiều 30 Tết, sẽ bày biện bàn thờ, chuẩn bị mâm ngũ quả, bánh mứt và một mâm cỗ cúng tất niên; đêm giao thừa sẽ sắp xếp mâm cơm cúng như một hình thức mời ông bà, tổ tiên về ăn Tết cùng con cháu.

Do đó, các đồ lễ như: mâm ngũ quả, bánh, mứt… (trừ đồ mặn, dễ hỏng) sẽ được giữ nguyên trên ban thờ trong suốt 3 ngày Tết đó. Sau 3 ngày Tết, các gia đình sẽ làm một mâm cơm cúng làm lễ hóa vàng.

Ngày nay, lễ hóa vàng ngoài được tiến hành vào ngày mùng 3 Tết thì còn được làm từ ngày mùng 4-10 Tết.

Lễ hóa vàng, còn gọi là lễ đưa tiễn ông bà, lễ hóa vàng cho Tổ tiên, hay lễ tạ năm mới. Theo GS sử học Lê Văn Lan, tục hóa vàng dựa trên tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, vật hóa vàng thường gắn với đời sống thường nhật, để thấy con người ở thế giới bên kia sống gần với dương gian.

Bên cạnh đó, lễ hóa vàng cũng chính là lễ đón thần tài, tài lộc về với gia đình, hy vọng một năm làm ăn thuận lợi, hanh thông.

Tùy theo điều kiện cũng như hoàn cảnh kinh tế của mỗi gia đình mà lễ hóa vàng có thể khác nhau. Tuy nhiên cần đảm bảo những món lễ dưới đây.

+ Một mâm cỗ mặn gồm: Rượu, thịt, bánh chưng…

+ Tiền âm phủ, vàng mã mỗi loại một ít;

+ Mâm ngũ quả;

+ Hoa tươi;

+ Hương;

+ Bánh kẹo;

+ Trầu cau, thuốc lá

+ 2 cây mía (Theo dân gian quan niệm cây mía để các cụ chống đi cho đỡ mỏi hoặc có thể sử dụng để gánh các đồ cúng về trời).

Sau 3 ngày Tết, các gia đình sẽ làm một mâm cơm cúng làm lễ hóa vàng.

Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)

Con kính lạỵ chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương

Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị tôn thần

Con kính lạy Hoàng thiên Hậu thổ. Chư vị Tôn thần

Con kính lạy Ngài Đương niên hành khiển, ngài Bản cảnh Thành Hoàng, các ngài

Thổ địa, Táo quân, Long mạch Tôn thần.

Con kính lạy các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, nội ngoại tiên linh.

Hôm nay là ngày mùng 3 tháng giêng năm …………………

Chúng con là: ……………………………tuổi………………....

Hiện cư ngụ tại....................................................................

Thành tâm sửa biện hương hoa phẩm vật, phù tửu lễ nghi, cung bày trước án. Kính cẩn thưa trình: tiệc xuân đã mãn, Nguyên đán đã qua, nay xin thiêu hóa kim ngân, lễ tạ Tôn thần, rước tiễn âm linh trở về âm cảnh.

Kính xin lưu phúc, lưu ân, phù hộ độ trì dương cơ âm trạch, mọi chỗ tốt lành, con cháu được bách sự như ý, vạn sự bình an, tài lộc song toàn, gia đạo hưng vượng.

Lòng thành kính cẩn, lễ bạc tiến dâng, lượng cả xét soi, cúi xin chứng giám.

Minh Châu (Tổng hợp)