10 người phụ nữ có ảnh hưởng nhất trong lịch sử ngành công nghiệp ô tô

Lịch sử ngành công nghiệp ô tô gắn với rất nhiều tên tuổi của những nhà đổi mới và có tầm nhìn. Nhiều thương hiệu nổi tiếng được đặt theo tên của những người sáng lập như: Ford, Oldsmobile, Mercedes-Benz, Toyota, Honda, v.v.

Tuy nhiên, bên cạnh những “ông lớn”, nhiều tên tuổi của những người phụ nữ cùng những sự đóng góp của họ lại bị lịch sử khi đó phớt lờ, thậm chí bị phủ nhận, bỏ qua.

Sau đây là 10 người phụ nữ có ảnh hưởng đặc biệt đã thay đổi tương lai ngành công nghiệp ô tô, phá bỏ các rào cản và mở đường cho các thế hệ sau này.

1. Margaret Wilcox (1838-1912)

Margaret Wilcox không chỉ lấy được bằng kỹ sư cơ khí vào thế kỷ XIX mà còn làm được điều đó vào thời điểm mà rất ít phụ nữ mạo hiểm tham gia vào các lĩnh vực STEM - những lĩnh vực mà ngay cả ngày nay, vẫn chủ yếu do nam giới thống trị.

Wilcox đã tiếp cận những thách thức bằng các giải pháp sáng tạo. Đóng góp quan trọng nhất của bà cho ngành công nghiệp ô tô là việc phát triển hệ thống sưởi ấm ô tô thời kỳ đầu. Hệ thống này dẫn không khí qua khối làm nóng của động cơ, chuyển hướng nó vào bên trong xe. Thành tựu này đánh dấu sự ra đời của hệ thống điều hòa trên xe hơi. Tuy nhiên, thiết kế của bà có những hạn chế, nó thiếu cơ chế điều chỉnh nhiệt, khiến bên trong xe ngày càng nóng hơn khi lái xe kéo dài.

Mặc dù vậy, sáng kiến của bà đã đặt nền móng cho những tiến bộ tiếp theo trong hệ thống điều hòa trên ô tô. Nhận thấy tiềm năng của nó, Công ty Ford Motor đã tích hợp một phiên bản cải tiến của hệ thống này vào Model A của họ vào năm 1929.

2. Bertha Benz (1849-1944)

Bertha Benz là một nhà phát minh và nữ doanh nhân sắc sảo. Ngay từ khi còn nhỏ, bà đã rất yêu thích máy móc và có sở trường sửa chữa chúng. Bertha kết duyên với Carl Benz, họ đã cùng nhau phát triển thành công động cơ hai thì.

Ban đầu, nhiều người không ủng hộ phát minh này do họ hoài nghi về tính thực tế và chức năng của nó. Bertha đã chứng minh họ sai bằng cách đi ô tô đường dài đầu tiên vào năm 1888 cùng các con của mình để thăm mẹ bà. Bertha và gia đình bà đã thực hiện hành trình dài 100 km từ Mannheim đến Pforzheim, Đức. Hành trình đó kéo dài trong khoảng 13 giờ và phải sửa chữa một số bộ phận. Trên thực tế, Bertha thậm chí còn tạo ra má phanh thô sơ với sự trợ giúp của một thợ rèn ở Bruschal để giải quyết vấn đề về phanh trên chiếc xe của bà.

Bertha Benz là minh chứng cho tinh thần mạo hiểm mà nhiều người trong ngành ô tô vẫn được truyền cảm hứng cho đến ngày nay. Con đường bà đã đi hiện tại vẫn được mang tên của bà.

3. Mary Anderson (1866-1953)

Mary Anderson được ghi nhận là người đã phát minh ra một tính năng thiết yếu trên ô tô - cần gạt nước kính chắn gió. Nguồn cảm hứng cho phát minh của Anderson đến trong một lần đi xe điện ở New York. Giữa cơn bão, bà quan sát thấy người lái xe thường xuyên phải nghiêng người ra ngoài, thậm chí phải dừng hẳn xe để dọn tuyết khỏi cửa sổ.

Việc này đặt ra những rủi ro an toàn đáng kể. Để giải quyết vấn đề này, Anderson đã thiết kế một thiết bị vận hành bằng đòn bẩy bên trong. Cần gạt được trang bị một đối trọng và lò xo, đảm bảo lưỡi gạt nước duy trì tiếp xúc với cửa sổ và di chuyển êm ái trên cửa sổ.

Mặc dù Anderson không phải là người đầu tiên tạo ra cơ chế lau cửa sổ, nhưng thiết kế của bà là thiết kế đầu tiên thực sự hiệu quả. Tuy nhiên, một người phụ nữ khác sẽ giúp tự động hóa thiết bị và đưa nó vào sản xuất hàng loạt.

4. Charlotte Bridgwood (1861-1929)

Charlotte Bridgwood, ban đầu là một nữ diễn viên tạp kỹ, sau này trở thành chủ tịch của Công ty Sản xuất Bridgwood, nơi bà đi tiên phong trong một số cải tiến về an toàn ô tô. Bà được công nhận đã cải tiến thiết kế cần gạt nước kính chắn gió của Mary Anderson. Đóng góp đáng kể của Bridgwood là tự động hóa cần gạt nước, loại bỏ yêu cầu người lái xe phải vận hành thủ công bằng cần gạt. Bà cũng giới thiệu các con lăn thay cho lưỡi gạt nước trên cần gạt nước, mặc dù thiết kế này không được chấp nhận rộng rãi và cần gạt nước kiểu lưỡi gạt nước vẫn là tiêu chuẩn.

Đáng tiếc là cần gạt nước kính chắn gió tự động hóa của Bridgwood khi đó đã không nhận được sự ủng hộ rộng rãi. Các nhà đầu tư coi phát minh này là không cần thiết và bà đã phải vật lộn để đảm bảo nguồn tài trợ, cũng như thu hút những người mua tiềm năng. Kết quả là, thiết kế của bà phần lớn vẫn là nguyên mẫu, với tài liệu bằng sáng chế “bám bụi”. Phải đến năm 1920, Cadillac nhận ra tiềm năng của cần gạt nước và biến chúng thành tính năng tiêu chuẩn trên tất cả các loại xe của họ.

5. Florence Lawrence (1886-1938)

Florence Lawrence là nhân vật tiên phong vào đầu những năm 1900, nổi tiếng với những đóng góp đáng kể cho cả ngành công nghiệp điện ảnh và ngành công nghiệp ô tô. Thường được ca ngợi là ngôi sao điện ảnh đầu tiên, di sản điện ảnh của bà đã phai nhạt một cách đáng buồn theo thời gian. Tuy nhiên, trong suốt sự nghiệp diễn xuất, xuất hiện trong hơn 250 bộ phim câm của hãng phim Biograph, Lawrence không chỉ thể hiện tài năng diễn xuất mà còn cả tinh thần táo bạo của mình khi bà thậm chí còn dàn dựng một vụ tai nạn ô tô vì mục đích quảng cáo.

Bên ngoài màn bạc, Lawrence còn đóng một vai trò quan trọng trong công việc kinh doanh sản xuất của mẹ bà. Là một người đam mê lái xe, bà đã phát minh ra đèn xi nhan và phanh đầu tiên.

Đáng tiếc, Lawrence đã quyết định không cấp bằng sáng chế cho những phát minh mang tính đột phá của mình vì tin rằng chúng sẽ mang lại lợi ích cho xã hội nói chung. Quyết định vị tha này đã cho phép các công ty ô tô lớn cấp bằng sáng chế và thu lợi nhuận từ các thiết kế của bà, khiến bà không nhận được bất kỳ sự công nhận tài chính nào. Mặc dù tên tuổi của Florence Lawrence có thể không còn gây được tiếng vang trong lĩnh vực điện ảnh như trước đây nhưng phát minh vô giá của bà vẫn tiếp tục bảo vệ người lái xe trên toàn cầu.

6. Emily Post (1872-1960)

Emily Post là nhân vật tiên phong trong văn hóa ô tô Mỹ. Nổi tiếng với tác phẩm có ảnh hưởng lớn "Etiquette in Society, in Business, in Politics, and at Home", đóng góp đáng chú ý nhất của bà cho thế giới ô tô là cuốn sách "By Motor to the Golden Gate". Trong tác phẩm này, bà kể chi tiết hành trình xuyên quốc gia của mình cùng con trai từ New York đến California. Mặc dù Emily Post không phải là người đầu tiên hoặc người nhanh nhất đi qua tuyến đường này nhưng mục tiêu của Post rất rõ ràng: bà muốn trải nghiệm cuộc hành trình với sự thoải mái tối đa, coi đó như một kỳ nghỉ đúng nghĩa. Bà ghi lại những địa điểm du lịch và những danh lam thắng cảnh trong suốt chuyến du lịch của mình.

Cách tiếp cận của Post mang tính cách mạng đối với thời đại của bà. Vào thời điểm mà nữ tài xế còn là một điều mới lạ, Emily Post đã định hình lại nhận thức của xã hội. Thay vì nhấn mạnh tinh thần mạo hiểm thường gắn liền với việc lái xe, bà nhấn mạnh sự sang trọng và tính chất đời thường của hoạt động này, khiến nó trở nên phù hợp với phụ nữ cùng thế hệ với bà. Post đóng vai trò then chốt trong việc bình thường hóa ý tưởng phụ nữ có quyền tự chủ trong việc lái xe, một khái niệm không phổ biến trước Thế chiến thứ nhất.

Hơn nữa, bà còn có công trong việc thiết lập quy tắc xã hội cho phụ nữ lái xe. Trong ấn bản "Etiquette" năm 1922, bà khẳng định rằng phụ nữ không cần có người đi kèm khi lái xe. Emily Post tin chắc rằng, việc phụ nữ lái xe một mình hoặc thậm chí với một hành khách nam là hoàn toàn phù hợp.

7. Dorotheé Pullinger (1894-1986)

Trong Thế chiến thứ nhất, một số lượng đáng kể các công việc trong nhà máy và công việc gia đình vẫn bị bỏ trống do việc huy động những người đàn ông đủ điều kiện ra tiền tuyến. Tình trạng này đã mở đường cho sự xuất hiện của lực lượng lao động nữ vững mạnh, đóng vai trò là động lực thúc đẩy quyền tự chủ của phụ nữ. Một nhân vật nổi bật trong phong trào này là Dorotheé Pullinger. Bà nắm quyền điều hành một nhà máy ô tô ở Scotland, giữ chức vụ giám đốc và quản lý 7.000 nhân viên trong lĩnh vực sản xuất ô tô.

Pullinger sau đó đã thăng tiến lên vai trò giám đốc tại Galloway Motors. Với cương vị này, bà giám sát việc sản xuất mẫu ô tô duy nhất được thiết kế dành riêng cho phụ nữ. Sáng kiến này mang tính đột phá, đặc biệt là trong thời đại mà các chuẩn mực xã hội phần lớn loại trừ phụ nữ khỏi các đặc quyền, coi ô tô là lĩnh vực dành riêng cho nam giới. Chiến tranh đã tạm thời phá vỡ những chuẩn mực này, nhưng sau chiến tranh, nhiều nam giới có xu hướng quay trở lại với vai trò giới tính truyền thống, hạn chế phụ nữ phải đảm nhận các trách nhiệm gia đình.

Tuy nhiên, những người tiên phong như Dorotheé Pullinger đã chống lại sự thoái lui này. Thông qua những đổi mới và khả năng lãnh đạo của mình, bà không chỉ giữ lại những tiến bộ mà phụ nữ đã đạt được trong chiến tranh mà còn nhấn mạnh thông điệp rằng phụ nữ có vị trí bình đẳng với nam giới trong mọi lĩnh vực của xã hội.

8. Clarenore Stinnes (1901-1990)

Clärenore Stinnes là người đầu tiên đi vòng quanh thế giới bằng ô tô - một thành tích không hề nhỏ, đặc biệt là vào năm 1927.

Sinh ra ở Đức, Stinnes phát triển niềm đam mê ô tô từ rất sớm, bà mài giũa kỹ năng của mình bằng cách lái xe quanh khuôn viên nhà máy của cha mình. Đến năm 24 tuổi, bà trở lại Đức và bắt đầu tham gia các giải đua xe, nhanh chóng nổi tiếng và nổi tiếng là một tay đua khôn ngoan khi giành được nhiều chiến thắng. Năm 1927, Clärenore Stinnes muốn làm điều gì đó mà chưa ai đạt được. Đi cùng bà có nhiếp ảnh gia người Thụy Điển Carl-Axel Söderström, người được giao nhiệm vụ ghi lại cuộc hành trình.

Bà đã vượt qua những địa hình hiểm trở của Sa mạc Gobi và Siberia, đến Nhật Bản và Hawaii, băng qua cả Bắc và Nam Mỹ, vượt Đại Tây Dương, qua Pháp và cuối cùng trở về Đức. Chiếc xe của họ, chiếc Adler Standard 6, đã gặp phải nhiều sự cố và cần một hộp số thay thế được vận chuyển từ Đức. Cuộc hành trình đầy rẫy những trở ngại và thách thức về thể chất vì nhiều vùng thiếu đường thích hợp, dẫn đến trường hợp họ phải dọn đường bằng cách sử dụng thuốc nổ, đồng thời hai người cũng phải chiến đấu với nhiều loại bệnh tật trong chuyến thám hiểm của mình.

9. Helene Rother (1908-1999)

Helene Rother nổi bật là nữ nhà thiết kế tiên phong trong lĩnh vực ô tô. Sinh ra ở Đức, Rother cùng con gái trốn sang Paris để thoát khỏi “nanh vuốt” của Đức Quốc xã. Tuy nhiên, cuộc xâm lược của Đức vào Pháp sau đó đã buộc bà phải di dời một lần nữa. Cuối cùng, bà đã tìm được nơi ẩn náu ở Mỹ, nơi bà gặp Harley Earl, giám đốc thiết kế của General Motors.

Trước khi Rother xuất hiện, nội thất ô tô thường có các tấm che nắng mà các nhà sản xuất tin rằng sẽ che giấu bụi bẩn một cách hiệu quả. Thiết kế buồn tẻ này là tiêu chuẩn của ngành cho đến khi Helene Rother được đưa vào để thổi sức sống mới vào nội thất ô tô. Bà đã thay đổi toàn bộ ngành công nghiệp bằng cách tạo ra những nội thất mang tính thẩm mỹ cao và thiết thực. Bà được toàn quyền kiểm soát nội thất, bao gồm cả vải và đồ kim khí như tay nắm cửa.

Sự thay đổi sáng tạo của Helene Rother khỏi bảng màu be thông thường đã giúp GM khác biệt với các đối thủ cạnh tranh, dẫn đến nhu cầu về các thiết kế của bà tăng cao. Trong thời kỳ hậu chiến, nơi mà chính sách thắt lưng buộc bụng thống trị cảm tình của công chúng, các thiết kế của Rother tượng trưng cho sự thay đổi theo hướng thẩm mỹ tươi sáng hơn, hướng tới tương lai hơn. Di sản của bà nhấn mạnh quan điểm rằng thiết kế vượt qua chức năng đơn thuần, công chúng mong muốn nhiều hơn và phụ nữ có thể thành công trong bất kỳ vai trò truyền thống nào của nam giới. Bà được đưa vào Đại sảnh Danh vọng của ngành Ô tô vào năm 2020.

10. Suzanne Vanderbilt (1933-1988)

Vào những năm 1950, nhận thấy sự cần thiết của một quan điểm mới mẻ, General Motors đã thành lập một nhóm thiết kế toàn nữ với thương hiệu nổi bật là Damsels of Design. Trong số những nhà thiết kế tiên phong này có Suzanne Vanderbilt. Những đóng góp của những người phụ nữ này đã mang tính đổi mới mà từ đó trở thành mặt hàng chủ lực trong ô tô. Các tính năng như dây an toàn có thể thu vào, ngăn chứa đồ ở ghế sau và cửa an toàn cho trẻ em là nhờ những nhà thiết kế có tầm nhìn xa trông rộng này.

Tuy nhiên, những thành kiến về giới tính phổ biến ở thời đại này đã đặt ra nhiều thách thức. Những người phụ nữ này điều hướng một nơi làm việc đầy rẫy sự phân biệt giới tính, thường được gắn mác là nhà thiết kế phụ nữ hoặc phụ nữ hơn là chỉ đơn giản là nhà thiết kế. Mục đích thiết kế của họ chỉ giới hạn ở nội thất, với các khu vực như bảng điều khiển được coi là lãnh thổ dành riêng cho nam giới.

Trong khi nhiều thành viên của Damsel of Design rời GM trong vòng vài năm thì nhiệm kỳ của Vanderbilt lại kéo dài 23 năm. Bà đóng vai trò quan trọng trong việc định hình ngành công nghiệp ô tô và nâng cao năng lực của các nhà thiết kế nữ. Công việc của bà tại GM nhấn mạnh thực tế rằng thiết kế vượt qua giới tính, tập trung vào chức năng kết hợp với sự thanh lịch về mặt thẩm mỹ.

CTV Khánh Linh/VOV.VN Theo SlashGear