10 sự kiện tiêu biểu của Quốc hội Việt Nam năm 2021

1. Chuyển giao giữa 2 nhiệm kỳ Quốc hội, bảo đảm sự kế thừa, đổi mới, ổn định và phát triển.

Tại kỳ họp thứ 11, Quốc hội khóa XIV, việc kiện toàn nhân sự là bước chuyển giao quan trọng để các cơ quan nhà nước thực hiện tốt các nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật đến hết nhiệm kỳ khóa XIV. Đặc biệt, đã tập trung cao độ cho việc hoàn thành nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2021 gắn với công tác phòng, chống đại dịch COVID-19, công tác chuẩn bị và tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026.
Tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có bài phát biểu quan trọng nêu rõ các nhiệm vụ trọng tâm, những định hướng lớn quan trọng đối với Quốc hội trong nhiệm kỳ khóa XV.

2. Cuộc bầu cử Quốc hội khóa XV và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 đã được tổ chức thành công rất tốt đẹp với quy mô lớn nhất từ trước đến nay.

Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 là cuộc bầu cử có số lượng cử tri lớn nhất từ trước đến nay, với gần 70 triệu lá phiếu cử tri được bỏ tại 84.767 khu vực bỏ phiếu, tỷ lệ cử tri đi bầu đạt 99,6% đã thể hiện ý thức trách nhiệm, niềm tin tưởng sâu sắc của Nhân dân vào Đảng và Nhà nước, đồng thời, khẳng định sức mạnh vô địch của khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Với kết quả bầu được 499 đại biểu Quốc hội, cơ bản bầu đủ đại biểu HĐND cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã; trong đó, chất lượng, cơ cấu đại biểu đều vượt chỉ tiêu đặt ra đã khẳng định công tác nhân sự được chuẩn bị kỹ lưỡng, dân chủ, đúng quy định của pháp luật. Đặc biệt, chất lượng học vấn của đại biểu Quốc hội khóa XV cao hơn so với các khóa trước đây, tỷ lệ đại biểu Quốc hội chuyên trách gần 40%, cao nhất từ trước tới nay cũng như một số chỉ tiêu về tính đại diện khác là cơ sở quan trọng để Quốc hội ban hành những quyết định kịp thời, chính xác, hợp lòng dân.

3. Đảng đoàn Quốc hội kịp thời ban hành Chương trình hành động triển khai Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng

Chương trình hành động triển khai Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng được Đảng đoàn Quốc hội ban hành đã thể hiện tinh thần quyết tâm đổi mới, đề cao tính kỷ luật, kỷ cương trong thực hiện các nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, đồng thời yêu cầu tính đồng bộ, hiệu quả trong tổ chức thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng. Cụ thể hóa các nội dung Nghị quyết và Chương trình hành động của Đảng đoàn Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội đã ban hành Chương trình hành động và tổ chức thực hiện, xác định rõ các nhiệm vụ trọng tâm cần triển khai nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới và nâng cao hiệu quả, hiệu lực hoạt động của Quốc hội trong tình hình mới.

4. Lần đầu tiên, Bộ Chính trị ban hành Kết luận về định hướng Chương trình xây dựng pháp luật cho cả nhiệm kỳ Quốc hội

Trên cơ sở Kết luận số 19/KL-TW của Bộ Chính trị, Đề án của Đảng đoàn Quốc hội về định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV đã đề ra 08 nhóm định hướng lớn, 70 định hướng cụ thể, 137 nhiệm vụ lập pháp nhằm hoàn thiện đồng bộ, có chất lượng hệ thống pháp luật, tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, lành mạnh, công bằng cho mọi thành phần kinh tế, thúc đẩy đổi mới sáng tạo; huy động, quản lý và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển.
Ngày 05/11/2021, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH15 triển khai thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị và Đề án của Đảng đoàn Quốc hội, đặt ra yêu cầu đối với Chính phủ và cơ quan, tổ chức hữu quan khẩn trương ban hành Kế hoạch và thực hiện siết chặt kỷ luật, kỷ cương, nâng cao chất lượng, hiệu quả, bảo đảm tiến độ thực hiện các nhiệm vụ lập pháp được giao và chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội.

5. Tổ chức thành công kỳ họp thứ nhất và thứ hai của Quốc hội khóa XV, thể hiện tinh thần Chủ động, Đổi mới, vào cuộc từ sớm, từ xa của Quốc hội

Tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV đã kiện toàn chức danh lãnh đạo Quốc hội, Chủ tịch nước, các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước; xem xét, quyết định nhiều vấn đề liên quan đến “quốc kế - dân sinh”. Quốc hội đã nỗ lực cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân dốc sức phòng, chống dịch COVID-19; chủ động ban hành Nghị quyết số 30/2021/QH15 nhằm ứng phó kịp thời, hiệu quả trước diễn biến phức tạp của đại dịch, sớm ổn định và kiểm soát dịch bệnh, đưa đất nước trở lại trạng thái “bình thường mới”. Đây được coi là sáng kiến lập pháp độc đáo, chưa có tiền lệ trong lịch sử lập pháp; qua đó, đã trao quyền đặc thù, đặc cách, đặc biệt cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống dịch với tinh thần đặt sức khỏe, tính mạng của người dân lên trên hết, trước hết.
Tại kỳ họp thứ hai, một số đề xuất đổi mới cách thức tổ chức kỳ họp như: chia tổ thảo luận; lần đầu tiên thử nghiệm biểu quyết điện tử; cải tiến công tác thư ký tổng hợp thảo luận tại tổ … đã góp phần xây dựng Quốc hội ngày càng dân chủ, công khai, minh bạch, đổi mới, minh chứng cho sự nhạy bén, linh hoạt, sáng tạo, tinh thần trách nhiệm trong tổ chức, hoạt động của Quốc hội.
Có thể nói, dịch bệnh Covid-19 đã tác động toàn diện đến mọi mặt của đời sống kinh tế xã hội, nhưng đặc biệt ảnh hưởng tới hoạt động của cơ quan dân cử, vốn quyết định theo chế độ tập thể, hoạt động qua các kỳ họp Quốc hội và HĐND. Tuy nhiên, với sự nỗ lực rất lớn, toàn bộ khung khổ của các kế hoạch 5 năm đều đã được đưa ra và hoàn thành ngay trong 2 kỳ họp đầu tiên năm 2021.
Thành công của kỳ họp thứ nhất và thứ hai đã khẳng định rõ vai trò, bản lĩnh, tầm nhìn bao quát của Chủ tịch Quốc hội- người đứng đầu cơ quan lập pháp, của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cùng với các vị đại biểu Quốc hội khóa XV để có được những bước tiến quan trọng trong việc xây dựng một Quốc hội “Chủ động, Trí tuệ, Đoàn kết, Đổi mới và Trách nhiệm”

6. Tổ chức nhiều phiên họp bất thường và ban hành các nghị quyết quan trọng với một số nội dung mang tính lịch sử

Trong thời gian Quốc hội không họp, với tinh thần khẩn trương, gấp rút, đúng quy định pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chủ động tổ chức một số phiên họp bất thường, ngoài giờ để kịp thời ban hành các Nghị quyết quan trọng như: Nghị quyết số 268/NQ-UBTVQH15 về việc cho phép Chính phủ ban hành Nghị quyết có một số nội dung khác với quy định của luật để đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch COVID-19; Nghị quyết số 03/2021/UBTVQH15 ban hành chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động bị ảnh hưởng dịch COVID-19 từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp với khoản hỗ trợ khoảng 38.000 tỷ đồng thông qua phát tiền mặt trực tiếp cho người lao động nhằm góp phần ổn định đời sống nhân dân; Nghị quyết số 393/NQ-UBTVQH15 về bổ sung dự phòng ngân sách trung ương từ nguồn cắt giảm, tiết kiệm chi của ngân sách trung ương năm 2021 để chi cho công tác phòng, chống dịch COVID-19. Ngoài ra, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quyết định tổ chức Kỳ họp bất thường lần thứ nhất, Quốc hội khóa XV, dự kiến khai mạc vào ngày 04/01/2022.

7. Hội nghị toàn quốc triển khai công tác giám sát lần đầu tiên được tổ chức

Đây là lần đầu tiên trong các nhiệm kỳ Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Hội nghị toàn quốc triển khai Chương trình giám sát, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã trực tiếp chủ trì và chỉ đạo Hội nghị. Hội nghị được tổ chức nhằm quán triệt tạo sự thống nhất, chủ động của các cơ quan trong việc triển khai thực hiện chương trình giám sát, qua đó, góp phần nâng cao hiệu lực hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội; làm cơ sở theo dõi, đôn đốc, đánh giá việc thực hiện các yêu cầu trong hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong năm 2022; góp phần tiếp tục đổi mới, nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát và hậu giám sát.

8. Ngoại giao nghị viện để lại nhiều dấu ấn nổi bật

Việc tích cực chủ động thực hiện đối ngoại nghị viện đa phương và song phương trong hợp tác giải quyết các vấn đề mang tính toàn cầu về đói nghèo, biến đổi khí hậu, phòng, chống dịch COVID-19, phục hồi và phát triển kinh tế sau đại dịch theo hướng kinh tế số, kinh tế xanh, tranh thủ kêu gọi tăng cường hợp tác đầu tư giữa Việt Nam và các quốc gia đã góp phần khẳng định vị thế, vai trò của Quốc hội Việt Nam, là minh chứng sinh động của sự kết hợp hài hòa, nhịp nhàng giữa ngoại giao Nghị viện và ngoại giao Nhà nước, góp phần thực thi đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ và rộng mở theo Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng. Đặc biệt, tại Đại hội đồng Liên nghị viện các nước Đông Nam Á lần thứ 42 (AIPA 42), các quốc gia đã ghi nhận 5 sáng kiến nổi bật của Quốc hội Việt Nam; các hoạt động của Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội Việt Nam do Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ dẫn đầu đã tham dự trực tiếp Hội nghị các Chủ tịch Quốc hội thế giới lần thứ 5 (WCSP5) tại Cộng hòa Áo, thăm chính thức Bỉ và Phần Lan; thăm chính thức Hàn Quốc và Ấn Độ đã tiếp tục thể hiện vai trò tích cực, chủ động và có trách nhiệm của Quốc hội Việt Nam.

9. Bàn giao, tặng Nhà Quốc hội cho Quốc hội nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào

Ngày 10/8/2021 tại thủ đô Viêng chăn, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thoong-lun Xỉ-xu-lít, Chủ tịch Quốc hội Lào Xay-xổm-phon Phôm-vi-hản và Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì Lễ khánh thành, trao tặng công trình Nhà Quốc hội Lào. Đây là tòa nhà mới được đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thoong-lun Xỉ-xu-lít đánh giá có 4 cái nhất “hiện đại nhất, hài hòa bản sắc dân tộc nhất, vững chắc nhất, có giá trị đầu tư lớn nhất”. Công trình Nhà Quốc hội Lào là minh chứng thực tế và sinh động, là món quà tặng ý nghĩa, là biểu tượng của mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, tình đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Lào.

10. Diễn đàn kinh tế Việt Nam năm 2021 đề xuất các giải pháp quan trọng giúp xây dựng Chương trình tổng thể phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

Diễn đàn được tổ chức theo hình thức trực tuyến với 57 điểm cầu trong và ngoài nước do Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chủ trì đã thu hút hàng trăm diễn giả là các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý và lãnh đạo các doanh nghiệp lớn tham gia. Đây là cơ hội để Quốc hội, các cơ quan, tổ chức hữu quan lắng nghe ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học, các đối tác phát triển của Việt Nam, các đại biểu Quốc hội qua các thời kỳ, Nhân dân, cử tri và cộng đồng doanh nghiệp hiến kế các giải pháp tổng thể để phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội một cách bền vững. Những giải pháp, kiến nghị của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý tại Diễn đàn kinh tế lần này đã được Chủ tịch Quốc hội khẳng định sẽ là đầu vào, tư liệu quan trọng để Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, ngành, cơ quan hữu quan xây dựng, hoàn thiện Chương trình tổng thể phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và đề xuất các gói chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ phòng, chống dịch COVID-19 trong thời gian tới đây./.