15 năm, ngành xe điện Trung Quốc nhận 231 tỷ USD trợ cấp

Theo nghiên cứu của Scott Kennedy, chuyên gia về Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế Mỹ, ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc đã nhận được ít nhất 231 tỷ USD tiền trợ cấp và hỗ trợ của chính phủ từ năm 2009 - 2023.

Ông Kennedy cho biết hơn một nửa tổng số tiền hỗ trợ là dưới dạng miễn thuế bán hàng. Phần còn lại bao gồm các khoản giảm giá được chính phủ phê duyệt dành cho người mua, tài trợ của chính phủ cho cơ sở hạ tầng như trạm sạc, hay các chương trình hỗ trợ nghiên cứu và phát triển.

Một dây chuyền sản xuất xe điện ở thành phố Kim Hoa, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc. (Ảnh: Reuters)

Nghiên cứu đưa ra ngay sau khi Liên minh Châu Âu (EU) tuyên bố sẽ tăng thuế quan lên tới 38% đối với các phương tiện nhập khẩu từ Trung Quốc để bù đắp cho các khoản trợ cấp. Trước đó, Mỹ cũng đã tăng gấp bốn lần thuế quan đối với những chiếc xe điện từ Trung Quốc, trong khi Canada hiện đang chuẩn bị các mức thuế quan mới tiềm năng, theo Bloomberg.

“Các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc được hưởng lợi từ chính sách hỗ trợ công nghiệp lớn, và chất lượng xe của họ đang được cải thiện, khiến chúng trở nên hấp dẫn đối với người tiêu dùng trong nước và quốc tế”, Kennedy viết trong báo cáo. “Mỗi động thái phản ứng từ Mỹ, Châu Âu và các nước khác đều cần phải cân nhắc cả hai yếu tố này”.

Ông Kennedy mô tả dữ liệu nghiên cứu là “rất thận trọng”, lưu ý rằng nó không bao gồm các chương trình giảm giá địa phương ở các thành phố lớn như Thượng Hải và Thâm Quyến nhằm khuyến khích chủ sở hữu xe xăng truyền thống chuyển sang xe điện.

Dữ liệu cũng không bao gồm đất đai, điện và tín dụng giá rẻ mà một số nhà sản xuất xe điện có thể tiếp cận và hưởng lợi, đồng thời loại trừ việc hỗ trợ cho các công ty pin và các bộ phận khác của chuỗi cung ứng.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng mức hỗ trợ trên mỗi xe đã giảm từ 13.860 USD vào năm 2018 xuống còn chưa đến 4.600 USD vào năm 2023, thấp hơn mức tín dụng 7.500 USD dành cho người mua xe điện đủ điều kiện tại Mỹ theo Đạo luật Giảm lạm phát. Tuy nhiên, tiền miễn thuế bán hàng vẫn đạt gần 40 tỷ USD vào năm ngoái, tăng vọt từ mức dưới 10 tỷ USD vào năm 2020 do doanh số bán xe điện tăng nhanh.

Ông Kennedy nhận định: “Nếu xe điện Trung Quốc chỉ là đồ bỏ đi thì chúng sẽ không phải là thách thức nghiêm trọng đối với các nhà sản xuất ô tô còn lại trên thế giới. Tựu chung, các nhà sản xuất ô tô và chính phủ phương Tây đã chậm trễ và chưa đủ tích cực trong lĩnh vực này”.

Trung Quốc nhiều lần lên tiếng bác bỏ các cáo buộc của phương Tây cho rằng ngành sản xuất ô tô ở Trung Quốc được "hưởng lợi từ các khoản trợ cấp không công bằng", gây ra "mối đe dọa thiệt hại kinh tế cho các nhà sản xuất xe điện chạy pin của EU".

Bắc Kinh gọi các cuộc điều tra trợ cấp của EU là "chủ nghĩa bảo hộ thương mại", đồng thời cho biết sẽ thực hiện mọi biện pháp cần thiết để bảo vệ quyền và lợi ích của mình.

Bộ Thương mại Trung Quốc tuần này cho biết bắt đầu điều tra chống bán phá giá đối với một số sản phẩm thịt lợn và phụ phẩm từ lợn nhập khẩu từ EU, động thái được cho là nhắm vào một số nước trong khối ủng hộ việc hạn chế xuất khẩu xe điện của nước này.

Hoa Vũ (Nguồn: Bloomberg)